Επιτροπή Ποντιακών Μελετών: Σαν σήμερα, το 1927, ιδρύθηκε η Κιβωτός του Πόντου

Με πρωτοβουλία του γιατρού Θεοφύλακτου Θεοφυλάκτου από τη Θεσσαλονίκη, Πόντιοι διανοούμενοι συναντήθηκαν στις 26 Μαΐου 1927, στην Αθήνα και έδωσαν θεσμική υπόσταση στην Κιβωτό του Πόντου, την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ). Τόπος συνάντησης και ζυμώσεων το σπίτι του μητροπολίτη Τραπεζούντας και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρύσανθου, στην οδό Σουμελά της Κυψέλης, κοντά στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων.

Σκοπός της ίδρυσης της ΕΠΜ, σύμφωνα με τον καταστατικό της χάρτη, ορίστηκε «η περισυλλογή, μελέτη και δημοσίευσις γλωσσικού, λαογραφικού και ιστορικού υλικού του Πόντου».

Οι ιδρυτές αυτής της επιστημονικής και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Επιτροπής ήταν οι Μητροπολίτης Χρύσανθος, Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Παπαδόπουλος, Δημοσθένης Οικονομίδης, Χρήστος Καλαντίδης, Λεωνίδας Ιασονίδης, Αβραάμ Πολυχρονιάδης, Χρυσόστομος Μυρίδης, Θεμιστοκλής Παστιάδης, Σταύρος Νικολαΐδης, Κωνσταντίνος Κανσήζ, Λάμπρος Λαμπριανίδης και Λάζαρος Θεοδωρίδης.

«Αρχείον Πόντου»

Περίπου ένα μήνα αργότερα, στα μέσα Ιουνίου, αποφασίζεται η έκδοση περιοδικού με τίτλο Αρχείον Πόντου και διακριτικό σήμα τον μονοκέφαλο αετό από νόμισμα της Σινώπης. Η παράσταση αυτή, την οποία παρουσίασε σε γύψινο εκμαγείο ο Άνθιμος Παπαδόπουλος στο ΔΣ, χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα ως διακριτικό όλων των εντύπων της ΕΠΜ.

Το ΔΣ της Επιτροπής εξέλεξε τότε παμψηφεί επίτιμο πρόεδρο, για το επιστημονικό του κύρος, τον μεγάλο γλωσσολόγο, καθηγητή και ακαδημαϊκό, Γεώργιο Χατζιδάκι.

Ο πρώτος τόμος του περιοδικού κυκλοφόρησε το 1928 και δεν σταμάτησε να εκδίδεται ούτε την περίοδο της Κατοχής.

Πρόεδροι της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών διετέλεσαν οι: Μητροπολίτης και από το 1938 Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος (1927-1949), Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Παπαδόπουλος (1949-1962), δρ Οδυσσέας Λαμψίδης (1962-1990), καθηγητής Δημήτριος Τομπαΐδης (1990-2010) και διάδοχός του σήμερα είναι ο επιστήμονας Χρήστος Γαλανίδης.

Η ΕΠΜ στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτήριο με την επωνυμία «Στέγη Κειμηλίων του Ελληνισμού του Πόντου», στην οδό Αγνώστων Μαρτύρων 73 στη Νέα Σμύρνη Αττικής,. Εκεί στεγάζονται η Βιβλιοθήκη, το Μουσείο του Ελληνισμού του Πόντου, αίθουσες διαλέξεων και συνεδρίων καθώς και χώροι φύλαξης των ιστορικών κειμηλίων και των εκδόσεών της.