Όλος ο θησαυρός του Πόντου σε βιβλία – Ο εκδοτικός οίκος της Θεσσαλονίκης που διασώζει την ιστορία, την παράδοση και τη διάλεκτο των Ποντίων

Περισσότερους από 200 τίτλους βιβλίων που αναφέρονται στον Πόντο, στην ιστορία του και στον ποντιακό ελληνισμό γενικότερα έχει εκδώσει μέχρι σήμερα ο Εκδοτικός Οίκος Αφών Κυριακίδη, αλλά και η συνέχειά του, σύμφωνα με τον εκδότη Τάσο Κυριακίδη, με την ονομασία Αφοί Κυριακίδη ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΕ (Επισκόπου Κίτρους Νικολάου 4, κέντρο Θεσσαλονίκης). Παράλληλα, ο εκδοτικός οίκος διαθέτει και 30 CD με ποντιακά παραδοσιακά τραγούδια, ενώ ο συνολικός αριθμός τίτλων βιβλίων που έχει προς διάθεση ξεπερνάει τους 500.

Ο Τάσος Κυριακίδης, που μαζί με τον αδερφό του Γιάννη έχουν ιδρύσει τον εκδοτικό οίκο Αφοί Κυριακίδη ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΕ, μίλησε στο pontosnews.gr για τα επόμενα σχέδια αλλά και για τους τίτλους βιβλίων που κατέγραψαν μεγάλο αριθμό πωλήσεων, αποτελώντας σημεία καμπής. Παράλληλα, αναφέρεται στη σχεδόν 30χρονη ιστορία του εκδοτικού οίκου και σημειώνει ότι είναι αισιόδοξο το γεγονός ότι πολλοί νέοι επιστήμονες ασχολούνται ερευνητικά και γράφουν για τον Πόντο.

«Ουσιαστικά αποτελούν συνεχιστές του πολύ σπουδαίου έργου παλαιότερων επιστημόνων και συγγραφέων. Με τον τρόπο αυτό κρατούν ζωντανές την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού αλλά και την ποντιακή διάλεκτο», τονίζει.

Από το 1972 στις εκδόσεις

Ήταν 1972 όταν ο Δημήτρης Κυριακίδης (πατέρας του Γιάννη και του Τάσου) εισήλθε στο χώρο των εκδόσεων ιδρύοντας τον οίκο Ωμέγα Δημητρίου Ι. Κυριακίδη.

Η συγκεκριμένη εταιρεία λειτούργησε για 21 χρόνια και το 1993 μετεξελίχθηκε στην Εκδοτικός Οίκος Αφών Κυριακίδη, με ιδρυτές τον Δημήτρη και τον αδελφό του Αναστάσιο. Μεταξύ άλλων εστίασαν στις πανεπιστημιακές εκδόσεις, αφού τα γραφεία ήταν στην περιοχή της Ροτόντας στη Θεσσαλονίκη, πολύ κοντά στο Αριστοτέλειο.

Το 2017 διάφορες αιτίες οδήγησαν στη λύση της εταιρείας και κατά συνέπεια της μακρόχρονης συνεργασίας των δύο αδελφών.

«Ο παππούς μας ήρθε στην Ελλάδα από την Αργυρούπολη του Πόντου και εγκαταστάθηκε αρχικά στο Περίβλεπτο Δράμας και στη συνέχεια στο Παρανέστι. Τα δύο αδέλφια, ο πατέρας μου και ο θείος μου, μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον με πολλές ιστορίες αλλά και πολλή αγάπη για τον Πόντο. Κατάφεραν να στήσουν και να λειτουργήσουν τον εκδοτικό οίκο με τον μεγαλύτερο αριθμό εκδόσεων για τον Πόντο σε πανελλαδικό επίπεδο.

»Αυτό συνεχίζουμε πλέον και εμείς, ο αδελφός μου και εγώ, στην εταιρεία Αφοί Κυριακίδη ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΕ που ξεκίνησε 2015 ως συνέχεια της παλαιάς. Ιδρύσαμε τη νέα εταιρεία με την οικονομική βοήθεια και την ευχή του πατέρα μας, Δημήτρη. Ήταν τεράστια η συμβολή του για να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα», λέει στο pontosnews.gr ο Τάσος Κυριακίδης.

Οι εκδόσεις που ετοιμάζονται

Τρία πολύ σημαντικά βιβλία σχετικά με τον ποντιακό ελληνισμό αναμένονται το επόμενο διάστημα. Πρόκειται για τα έργα: Τα τραγούδια του ποντιακού λαού, Ταμάμα και Η Γενοκτονία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία – Αρμένιοι, Ασσύριοι και Έλληνες, 1913-1923.

Ειδικότερα, όπως εξηγεί ο Τάσος Κυριακίδης, το πρώτο αποτελεί βελτιωμένη έκδοση του γνωστού βιβλίου του λαογράφου Στάθη Ευσταθιάδη. «Την πρώτη έκδοση είχε ανατυπώσει δύο φορές η παλαιά εταιρεία. Το περιεχόμενο της βελτιωμένης έκδοσης ολοκληρώνει η κόρη του Στάθη Ευσταθιάδη, Μυροφόρα, η οποία μας έχει ήδη αποστείλει το μεγαλύτερο μέρος του», αναφέρει.

Επανέκδοση είναι και το Ταμάμα του Γιώργου Ανδρεάδη, το οποίο αποτελεί πραγματική ιστορία και ένα από τα πρώτα βιβλία που αναφέρθηκαν στα γεγονότα της Γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού. «Έχουν γίνει αρκετές επανεκδόσεις από την παλαιά εταιρεία. Έχει μεταφραστεί σε πέντε γλώσσες και κυκλοφόρησε σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Η νέα έκδοση θα έχει μία σελίδα στα νεοελληνικά και μία στην ποντιακή διάλεκτο. Για πρώτη φορά κυκλοφορεί με αυτήν τη μορφή. Η επιμέλεια είναι του Γιάννη Τερζίδη», σημειώνει ο εκδότης.

Τέλος, σε φάση επιμέλειας βρίσκεται το βιβλίο του Τζορτζ Σιρινιάν που αφορά τις γενοκτονίες που έγιναν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. «Πρώτη φορά κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ. Πλέον θα κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα με τη στήριξη του Γιώργου Μαυρόπουλου», λέει ο Τάσος Κυριακίδης.

Τα βιβλία που άφησαν… ιστορία

Η… ποντιακή εκδοχή του Μικρού Πρίγκιπα είναι ένα από τα πιο πρόσφατα βιβλία του οίκου Αφοί Κυριακίδη ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΕ που καταγράφει σημαντικό αριθμό πωλήσεων. Το έργο που κυκλοφόρησε το 2020 βρίσκεται στη δεύτερη έκδοση και είναι πιθανό να ακολουθήσουν κι άλλες.

Μεγάλο ενδιαφέρον έδειξε το αναγνωστικό κοινό και για το μνημειώδες Τοπάλ Οσμάν. Στην πρώτη έκδοση συγγραφέας είναι ο Γιώργος Λαμψίδης και στη δεύτερη η κόρη του Ουρανία. Όπως υπογραμμίσει ο Τάσος Κυριακίδης, από το έργο της τελευταίας απορρέει πολύ συναίσθημα, ενώ περιλαμβάνονται σχετικά λιγότερα ιστορικά στοιχεία.

Παράλληλα, από τις πιο επιτυχημένες εκδόσεις της εταιρείας είναι το βιβλίο Ο εξισλαμισμός της Μικράς Ασίας και οι κρυπτοχριστιανοί του Πόντου» του ομότιμου καθηγητή Κωνσταντίνου Φωτιάδη, όπως και η Ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας του Γερμανού Γιάκομπ Φαλμεράιερ.

«Και μόνο από το γεγονός ότι ένα ιστορικού περιεχομένου βιβλίο έχει το όνομα του Κωνσταντίνου Φωτιάδη ήταν λογικό να καταγραφεί πολύ μεγάλος αριθμός πωλήσεων. Άλλωστε εκδόθηκε το 1993 και μέχρι τότε δεν ήταν πολλοί αυτοί που είχαν γράψει κάποιο ιστορικό έργο για τον ποντιακό ελληνισμό.

»Σε ό,τι αφορά το έργο του Φαλμεράιερ, η πρώτη του έκδοση έγινε στα γερμανικά και μεταφράστηκε στην Ελλάδα από τον Θωμά Σερμπίνη. Ένας Γερμανός έγραψε για την ιστορία του Πόντου και αυτό προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον στους βιβλιόφιλους. Δεν υπήρξε ποτέ μέχρι τότε κάποιο βιβλίο ξένου συγγραφέα για τον Πόντο μεταφρασμένο στα ελληνικά. Το συγκεκριμένο κυκλοφόρησε το 1984», τονίζει ο εκδότης.

Τέλος, στα ευπώλητα του οίκου περιλαμβάνεται και η πρώτη έκδοση του βιβλίου του Στάθη Ευσταθιάδη Τα τραγούδια του ποντιακού λαού, η οποία κυκλοφόρησε το 1981. Μέρος της επιτυχίας οφείλεται και στις  πρωτότυπες ηχογραφήσεις, οι οποίες μέχρι τότε δεν υπήρχαν συγκεντρωμένες.

Διανομή άλλων εκδόσεων

Ο Τάσος Κυριακίδης προσθέτει ότι ένα από τα βασικά πεδία ενασχόλησης του εκδοτικού οίκου εδώ και χρόνια είναι οι πρακτορεύσεις, δηλαδή η διανομή στην Ελλάδα και το εξωτερικό εκδόσεων φορέων ή συλλόγων, όπως του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών και της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών.

Να σημειωθεί ακόμα ότι σήμερα πολλά βιβλία της εταιρείας Αφοί Κυριακίδη ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΕ βρίσκονται σε μεγάλα βιβλιοπωλεία της Ελλάδας, ενώ γίνονται δεκτές και παραγγελίες από εκδότες του εξωτερικού (Ευρώπη, ΗΠΑ, Αυστραλία).

Τέλος, ο εκδοτικός οίκος εξέδωσε και τα εγχειρίδια εκμάθησης ποντιακής διαλέκτου που χρησιμοποίησαν τα μέλη του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών.

Ρωμανός Κοντογιαννίδης