Χρίστος Τσιγγιρίδης: Ο πρωτοπόρος της ραδιοφωνίας στα Βαλκάνια που πέθανε άνεργος, χωρίς αποζημίωση αλλά κηδεύτηκε με… όλες τις τιμές!

Υπήρξε ο πρωτοπόρος της ελληνικής ραδιοφωνίας και ο άνθρωπος που εισήγαγε στην Ελλάδα την τεχνογνωσία και την τεχνολογία της μικροφωνικής εγκατάστασης. Ωστόσο πέθανε σαν σήμερα, το 1947, άνεργος μετά την υποχρεωτική απαλλοτρίωση του ρ/σ «Ράδιο Τσιγγιρίδη» από το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, χωρίς ποτέ να έχει εισπράξει αποζημίωση για το έργο της ζωής του!

Όμως ο Χρίστος Τσιγγιρίδης, όπως και άλλοι τολμηροί και ονειροπόλοι που άνοιξαν δρόμους στο πέρασμα των χρόνων, τιμήθηκε όχι όσο ήταν εν ζωή αλλά μετά θάνατο, αρχής γενομένης της κηδείας του που έγινε με όλες τις τιμές.

Ποιος όμως ήταν ο άνθρωπος που έφερε το ραδιόφωνο στα Βαλκάνια;

Γεννημένος το 1877, στη Φιλιππούπολη της Ανατολικής Ρωμυλίας από Έλληνες γονείς γνώρισε την προσφυγιά από πολύ νωρίς. Τρία χρόνια μετά τη γέννησή του και λόγω του Μακεδονικού η πλούσια και αριστοκρατική οικογένειά του αρχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες όπως και όλοι οι Έλληνες της περιοχής. Μετά το θάνατο του πατέρα του Γεώργιου Τσιγγιρίδη και καθώς η κατάσταση γίνεται δυσκολότερη, η οικογένεια φεύγει από την πατρίδα και καταλήγει στη Στουτγάρδη της Γερμανίας. Εκεί ιδρύουν ένα μικρό εργαστήριο παραγωγής χειροποίητων σιγαρέτων που αποφέρει αρκετά έσοδα κι έτσι, ο Χρίστος μπορεί να συνεχίσει τις σπουδές του. Τελικά, καταφέρνει να σπουδάσει στην σχολή Ηλεκτρικών Μηχανημάτων του Πολυτεχνείου της Στουτγάρδης (Technische Hochschule Stuttgart).

Μετά από κάποια χρόνια παντρεύεται την αριστοκράτισσα Μαρία Φόγκελ, αποκτά δύο κόρες την Ελαία και την Γεωργία και μαζί έρχονται στην Ελλάδα το 1918. 

Κατά την έλευση του στην Ελλάδα εγκαθίσταται στη Λάρισα όπου φιλοξενείται από τον μεγάλο αδελφό του Νίκο. Εκεί αναλαμβάνει την Διεύθυνση της Εταιρείας Ηλεκτροφωτισμού και Ύδρευσης της πόλης. Όμως τα πειράματα ασύρματης επικοινωνίας στην σχολή, έχουν επηρεάσει έντονα τις σκέψεις του και έτσι αποφασίζει να έλθει στην Θεσσαλονίκη, με σκοπό να υλοποιήσει το όραμά του: να ιδρύσει Ραδιοφωνικό Σταθμό.

Το 1923 –έναν μόλις χρόνο μετά το BBC στην Αγγλία– εγκατέστησε στο εργαστήριο του σπιτιού του, στην οδό Βασιλίσσης Όλγας στη Θεσσαλονίκη, τον πρώτο ραδιοφωνικό πομπό. Τον είχε κατασκευάσει ο ίδιος από έναν εγκαταλελειμμένο ασύρματο της Γαλλικής Στρατιάς Ανατολής.

Το 1924 τα πρώτα ραδιοπειράματα του Τσιγγιρίδη ξεκινούν από το εργαστήριο του σπιτιού του, στα πρωτοεμφανιζόμενα τότε Μεσαία ραδιοκύματα, με μετασκευασμένο από τον ίδιο ασύρματο της Γαλλικής Στρατιάς της Ανατολής, με δύο ακροατές. Ο ένας ήταν ο φίλος του καθηγητής φυσικής Ηλίας Αποστόλου, στην περιοχή της πλατείας Ιπποδρομίου και ο άλλος ήταν ο πλοίαρχος Άντονι Ράντισον του πλοίου «Κουίν Αν» στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Το 1926 γίνεται η πρώτη Διεθνής Έκθεση στο χώρο μπροστά στο Γ’ Σώμα Στρατού. Το σπίτι του Τσιγγιρίδη βρίσκεται σχεδόν απέναντι, στη σημερινή Βασ. Όλγας, τότε Δημοκρατίας 20.

Ο Χρίστος Τσιγγιρίδης αρχικά πουλάει μεγάφωνα και ενισχυτές στην πρώτη Διεθνή Έκθεση ως αντιπρόσωπος της Γερμανικής εταιρίας SIEMENS & HALSKE.

Τότε το αντικείμενο ήταν άγνωστο στην Ελλάδα. Οι μεγαφωνικές του εγκαταστάσεις και ειδικά τα μεγάφωνά του είχαν χαρακτηρισθεί ως «κλαπατσίμπαλα» και προκαλούσαν δέος και θαυμασμό. Πόσο μάλλον ο ένας και μοναδικός μεγαφωνικός ραδιοφωνικός δέκτης που στήθηκε απ΄ αυτόν στην πλατεία της Έκθεσης.

Τα μεγάφωνά του διαφήμιζαν τους εκθέτες και έπαιζαν μουσική. Ο όρος μεγάφωνο ήταν τότε αδόκιμος. Έτσι, μετάφρασε τον Γερμανικό όρο Lautsprecher επί λέξη, με τον όρο «ΜΕΓΑΣ ΛΕΚΤΗΣ».

Το 1927 με την ευκαιρία της Β’ ΔΕΘ εισάγει πομπό Siemens & Halske 400 Watt και αναζητώντας ύψος και εμβέλεια για την κεραία του, με την βοήθεια του φίλου του Στέφανου Ελευθερίου υποδιευθυντού της ΔΡΥΝ-Βοτανικού (Διεύθυνση Ραδιοτηλεγραφικής Υπηρεσίας Ναυτικού) κάνει την πρώτη του επίσημη ραδιοφωνική εκπομπή από την Ναυτική Κεραία του Λευκού Πύργου, στην εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου με Εθνικό Ύμνο, προσευχή, πατριωτική ομιλία και εμβατήρια.

Το «Ράδιο Τσιγγιρίδη» εξέπεμπε μέχρι τους πρώτους μήνες του 1947. Βασικοί συνεργάτες του Τσιγγιρίδη στη δεκαετία του ’30 υπήρξαν οι: Μιχάλης Γροσομανίδης ΤΤΤ, Νίκος Καρμίρης, Αλέκος Στρατίδης εκφωνητές, Ελένη Τραϊανού παιδικές εκπομπές, Κοσμάς Τσαντσάνογλου τεχνικός, Απόστολος Κωσταντέλλης βοηθός και οι γερμανοί μηχανικοί Dr. Krauter και Dr. Benz. Τον ρ/σ διαδέχθηκε ο κρατικός Σταθμός της Θεσσαλονίκης την 1η Μαρτίου 1947, που λειτούργησε χωρίς τον Χρίστο Τσιγγιρίδη στο ανθρώπινο δυναμικό του.

• Με πληροφορίες από το Μουσείο Ραδιοφωνίας Θεσσαλονίκης.