Ως ένα ιδιαίτερα σημαντικό πόνημα, το οποίο φωτίζει αδιερεύνητες πτυχές της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού και μάλιστα σε μία ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για την ευρύτερη περιοχή αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη, χαρακτηρίζουν στο pontosnews.gr εξειδικευμένοι επιστήμονες το βιβλίο Η Ρωσοκρατία στον Πόντο (1916-1918) – Ο Πόντος και ο Καύκασος στη γεωπολιτική αντιπαράθεση των Μεγάλων Δυνάμεων κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Κωνσταντίνου Φωτιάδη και του δρ. Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κράσνονταρ Παναγιώτη Τσατσανίδη.
Μετά την πολύχρονη επιστημονική μελέτη που διενεργήθηκε στα αρχεία του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, σημειώνουν, οι δύο επιστήμονες-συγγραφείς αναδεικνύουν στοιχεία, που ανατρέπουν κάποια από τα οποία γνωρίζαμε μέχρι σήμερα και μάλιστα έχουν μία ενδιαφέρουσα διάσταση και στο σημερινό γίγνεσθαι.
Όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν, τότε υπήρξε τεράστια αντιπαράθεση των Μεγάλων Δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή του Πόντου και της Μαύρης Θάλασσας, έτσι και τώρα η ίδια περιοχή αποτελεί πεδίο ανταγωνισμού των δύο σημερινών ισχυρών πόλων, αυτού του δυτικού κόσμου και εκείνου της σινορωσικής πλευράς.
Η σημερινή παρουσίαση του βιβλίου, στις 7:00 το απόγευμα, στην Αίθουσα Τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, θα «ντυθεί» μουσικά από τους αδελφούς Ματθαίο και Κωνσταντίνο Τσαχουρίδη, οι οποίοι θα παρουσιάσουν παραδοσιακά τραγούδια του Πόντου και θα δώσουν ένα στίγμα ρωσικής μουσικής.
Η συμμετοχή των αδελφών Τσαχουρίδη στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου, όπως ο Κωνσταντίνος Τσαχουρίδης αναφέρει στο pontosnews.gr, αποτελεί καθαρά φιλική κίνηση, προς τιμήν του Κωνσταντίνου Φωτιάδη.
«Δεν είχαμε σε γνώση μας τέτοια ανάλυση»
Σύμφωνα με τον καθηγητή του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών και κοσμήτορα του κοσμήτορα της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ Γρηγόρη Ζαροτιάδη, τα στοιχεία που παρουσιάζει το βιβλίο και τα οποία συλλέχθηκαν από τα αρχεία του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, έχουν ιδιαίτερα σημαντικές διαστάσεις και για τη σημερινό γίγνεσθαι.
«Το βιβλίο φωτίζει μία συγκεκριμένη εποχή για την Παρευξείνια Ζώνη και τον ιστορικό Πόντο, σε μία ανάλυση που δεν την είχαμε σε γνώση μας μέχρι σήμερα. Παρουσιάζονται αρχεία που καταδεικνύουν μία ενδιαφέρουσα διάσταση, η οποία είναι σημαντική και για τη σημερινή συζήτηση. Βρίσκεται και σήμερα στην επικαιρότητα για το διεθνές γίγνεσθαι η Παρευξείνια Ζώνη, μια περιοχή που ανταγωνίζονται οι δύο σημερινοί ισχυροί πόλοι, ο δυτικός και ο σινορωσικός. Άρα το συγκεκριμένο πόνημα είναι πολύ σημαντικό, ώστε να αντλήσουμε συμπεράσματα και για το σήμερα», λέει στο pontosnews.gr ο Γρηγόρης Ζαροτιάδης.
Ο ίδιος στην ομιλία του θα αναφερθεί σε κάποια από τα περιεχόμενα του βιβλίου και κυρίως σε αυτό που αναφέρεται στη γεωπολιτική αντιπαράθεση των Μεγάλων Δυνάμεων και στο ρόλο του Πόντου σε αυτήν. «Θα επιχειρήσω να ενημερώσω το κοινό, για το τι μπορεί να σημαίνει αυτή η εμπειρία προ εκατό χρόνων στη σημερινή πραγματικότητα αλλά και για το σημαντικό ρόλο του ελληνικού στοιχείου στις περιοχές της Παρευξείνιας Ζώνης και της Ανατολικής Μεσογείου. Τη σημαντική συμβολή του ελληνισμού των συγκεκριμένων περιοχών στο σημερινό γίγνεσθαι».
Ο Γρηγόρης Ζαρoτιάδης συμμετέχει στην παρουσίαση του εν λόγω βιβλίου αφενός ορμώμενος από την ποντιακή του καταγωγή και αφετέρου εξαιτίας της προσωπικής σχέσης του με τον Κωνσταντίνο Φωτιάδη, με τον οποίο έχει συνεργαστεί πολλές φορές στο παρελθόν. Επίσης, το περιεχόμενο του βιβλίου έχει άμεση σχέση με το επιστημονικό του αντικείμενο, που είναι οι διεθνείς οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις.
Τέλος και ο ίδιος σχετίζεται με επιστημονικούς φορείς της Παρευξείνιας Ζώνης και της Ανατολικής Μεσογείου.
«Ανατρέπει πολλά απ’ όσα γνωρίζαμε»
Κατά τον καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Λαογραφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ιάκωβο Μιχαηλίδη, μία από τις σημαντικές πτυχές του βιβλίου των Κωνσταντίνου Φωτιάδη και Παναγιώτη Τσατσανίδη είναι ότι αναδεικνύει στοιχεία, τα οποία ανατρέπουν κάποιες από τις επικρατούσες μέχρι σήμερα επιστημονικές απόψεις.
«Η ιστορία του Πόντου είναι σε σημαντικό μέρος κάποιων ζητημάτων αδιερεύνητη. Αυτό οφείλεται στις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή κατά τους νεότερους χρόνους και κυρίως την εποχή της οθωμανικής αλλά και της ρωσικής διοίκησης. Η μελέτη των Φωτιάδη-Τσατσανίδη αποτελεί μία πολύ σημαντική προσθήκη στην αναπαραγωγή και ερμηνεία των γεγονότων στον ιστορικό Πόντο στις αρχές του 20ου αιώνα, στην περίοδο της Ρωσοκρατίας. Μία περίοδο που είναι σήμερα σε μεγάλο βαθμό αδιερεύνητη και περισσότερο σύνθετη, από όσο μέχρι σήμερα νομίζουμε».
«Επιβιώναμε με 12 δολάρια το μήνα»
Στις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, αναφορικά με την οικονομική του επιβίωση, το μακρινό 1991 που ξεκίνησε την έρευνά του, όταν έπαιρνε στη Μόσχα μισθό μόλις δώδεκα δολάρια το μήνα, θα αναφερθεί, μεταξύ άλλων, κατά την ομιλία του ο εις εκ των συγγραφέων του βιβλίου, Κωνσταντίνος Φωτιάδης.
«Ήταν πολύ δύσκολες οι συνθήκες. Κάναμε μεγάλο αγώνα για να επιβιώσουμε εκεί. Αλλά και στην έρευνά μας στα αρχεία του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών αντιμετωπίσαμε του κόσμου τα προβλήματα. Καταφέραμε να μαζέψουμε τεράστιο υλικό, αλλά είχαμε την πολυτέλεια του χρόνου και αποφασίσαμε να εστιαστούμε στην εποχή της Ρωσοκρατίας», λέει ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης.
Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας θα αναφερθεί στην ομιλία του και στο ντοκιμαντέρ που συνοδεύει το βιβλίο, το οποίο χαρακτηρίζει ως ιδιαίτερα ουσιαστικό, προκειμένου να καταλάβει κάποιος τι συνέβαινε στον Πόντο εκείνη τη δύσκολη περίοδο και πόσο ακριβά πλήρωσαν οι Πόντιοι την επικράτηση των Μπολσεβίκων.
Στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν κατά την πολύχρονη έρευνα στα αρχεία θα αναφερθεί και δεύτερος συγγραφέας του βιβλίου, Παναγιώτης Τσατσανίδης.
Παράλληλα, θα υπογραμμίσει ότι θα ήταν αδύνατο να δημιουργηθεί αυτόνομη Δημοκρατία του Πόντου, ακόμα και αν τα εδάφη περνούσαν στην κατοχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Αυτό διότι στην αχανής χώρα κανένα διαφορετικό έθνος δεν είχε αυτονομία.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης