Το ελληνικό ορφανοτροφείο της Πριγκήπου επιστρέφει στη ζωή, αλλά με ανησυχητικά αργούς ρυθμούς (photos)

Στα Πριγκηπόννησα, τα νησιά της δικής μας Ανατολής, βρίσκεται η δεύτερη μεγαλύτερη ξύλινη κατασκευή στον κόσμο και η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, ένα οικοδομικό θαύμα που αφέθηκε έρμαιο στο χρόνο – εδώ και χρόνια περιλαμβάνεται στον κατάλογο του Europa Nostra με τα πλέον απειλούμενα μνημεία στην Ευρώπη. Ο λόγος για το ελληνικό ορφανοτροφείο στην Πρίγκηπο, το μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος που θεωρείται ο σύγχρονος παράδεισος της Κωνσταντινούπολης, μια ανάσα από την τουρκική μεγαλούπολη.

Το κτήριο το 2010 με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πέρασε στην κυριότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο στο παρελθόν έχει εκφράσει την πρόθεσή του να φιλοξενηθεί εκεί ένα κέντρο που θα ασχολείται με τον περιβαλλοντικό και τον διαθρησκευτικό διάλογο.

Οι προκαταρκτικές εργασίες αποκατάστασης ξεκίνησαν με την εκπόνηση της μελέτης από την BİMTAŞ, θυγατρική του Μητροπολιτικού Δήμου Κωνσταντινούπολης. Προς το παρόν έχει γίνει η απεικόνιση της κατάστασης του κτηρίου (σχεδόν το 50% της οροφής έχει καταρρεύσει), ενώ έχει γίνει και ψηφιακή τεκμηρίωση και έρευνα για το εσωτερικό.

Ωστόσο, δεν προβλέπονται ακόμα υποστηρικτικά έργα, ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση στο άμεσο μέλλον.

Μιλώντας στο Al-Monitor, ο αρχιτέκτονας Κορχάν Γκιουμούς, προειδοποίησε ότι χάνεται πολύτιμος χρόνος και ότι τα πάντα προχωρούν… αργά. Όπως εξήγησε, αν πριν από 20 χρόνια είχαν γίνει κάποιες στοιχειώδεις εργασίες, τότε η στέγη θα ήταν ακόμα στη θέση της.

«Καμιά φορά στην Τουρκία το να λέμε ότι αποκαθιστούμε κάτι είναι σχεδόν συνώνυμο του ότι το καταστρέφουμε» τόνισε, και παράλληλα ζήτησε να δημιουργηθεί το συντομότερο δυνατό ένα διεθνές συμβουλευτικό όργανο ή να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός.

Από την πλευρά του ο δήμαρχος Ερντέμ Γκιουλ σημείωσε ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ληφθούν αποφάσεις και ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα πρέπει να καταλήξει στο πώς θα χρησιμοποιήσει ώστε να ξεκινήσουν και οι αρχιτεκτονικές μελέτες. Μέχρι τότε πρότεινε τη θωράκισή του απέναντι στα καιρικά φαινόμενα.

Η εκτίμηση, πάντως, του Μιχάλη Βασιλειάδη, αρχισυντάκτη της Απογευματινής που εκδίδεται στην Κωνσταντινούπολη, είναι ότι το τουρκικό κράτος –που στην ουσία άφησε το κτήριο στην τύχη του– πρέπει να καλύψει το κόστος αποκατάστασης, μιας και το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έχει τους πόρους. Παλαιότερες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για τουλάχιστον 50 εκατ. δολάρια.

Το πενταώροφο κτήριο είναι έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Αλεξάντρ Βαλορί. Ολοκληρώθηκε το 1898 με σκοπό να γίνει ένα από τα πιο πολυτελή ξενοδοχεία-καζίνο της Ανατολής, και όχι μόνο.

Ωστόσο, ποτέ δεν κατάφερε να πάρει άδεια λειτουργίας από τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β’ και έτσι πωλήθηκε στη σύζυγο ενός πλούσιου τραπεζίτη από την ελληνική κοινότητα της Πόλης, την Ελένη Ζαρίφη, η οποία το παραχώρησε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο προκειμένου να στεγάσει ορφανά.

Το 1964, με το κλείσιμο του ορφανοτροφείου που από 1903 φιλοξένησε περισσότερα από 5.000 παιδιά, το αρχιτεκτονικό «στολίδι» των 206 δωματίων –και σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνορθόδοξης κοινότητας– εγκαταλείφθηκε στην τύχη του.