Έτος 2005. Ο Μάρκος Μενής, τότε δήμαρχος Χίου και προσωπικός φίλος του Μίκη Θεοδωράκη, μαζί με τον τότε δήμαρχο Τσεσμέ διοργάνωσαν τα «Θεοδωράκεια», για τα οποία ο μουσικοσυνθέτης έδωσε συγχαρητήρια «γιατί χρειάζεται πολύ θάρρος για αυτή την κοινή γιορτή».
Με αφορμή εκείνες τις δύο συναυλίες, η δημοτική Αρχή στον Τσεσμέ αναζήτησε το σπίτι όπου μεγάλωσε η μητέρα του Μίκη Θεοδωράκη, Ασπασία Πουλάκη. Άλλωστε οι γονείς του είχαν συναντηθεί στη Μικρά Ασία, λίγο πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Το σπίτι βρέθηκε, στην περιοχή Dalyan (Αγία Παρασκευή), της άλλοτε ελληνικής Κρήνης. Ο μουσικοσυνθέτης μαζί με τη σύζυγό του το επισκέφθηκαν και μάλιστα φωτογραφήθηκαν έξω από αυτό. Με αυτά τα φωτογραφικά ντοκουμέντα οι Τούρκοι αποχαιρέτισαν τον σπουδαίο Έλληνα.
«Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι σύμβολο της αντίστασης, της δημοκρατίας, της ελληνοτουρκικής φιλίας και της ειρήνης», είχε πει τότε ο Ζουλφού Λιβανελί ο οποίος αφιέρωσε εκείνη τη συναυλία του Σεπτεμβρίου του 2005 στην Ασπασία Πουλάκη. Μία ημέρα μετά έγινε και η αντίστοιχη συναυλία στη Χίο.
Μιλώντας από τη Χίο, ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρθηκε στην ανάγκη να επισκεφθεί την πατρίδα της μητέρας του: «Όσο δεν το έκανα ήταν σαν να πετούσα με μία φτερούγα. Από το 1933 έως τον πόλεμο του 1940, δηλαδή από 8 έως 14 ετών, τα καλοκαίρια τα περνούσα εδώ στη Χίο όπου έμεναν οι γονείς και οι συγγενείς της μητέρας μου.
»Εκείνο που χαράχτηκε βαθιά μέσα στην ψυχή μου ήταν η καθημερινή ιεροτελεστία, όταν η γιαγιά μου Σταματία με τις δύο αδελφές της, την Ερωφίλη και το Μαριγάκι, και τις δύο κόρες της, τη Φρόσω και την Ασπασία, τη μητέρα μου, άνοιγαν το απόγευμα το παράθυρο απ’ όπου βλέπαμε τη Μικρασία. Όλη μέρα ήταν κλειστό, ακριβώς για να ανοίγει όσο βαστούσε η “τελετή” που ξεκινούσε με ψαλμούς μπροστά στα εικονίσματα.
»Αυτή η καθημερινή σκηνή ήταν επόμενο να προκαλέσει μέσα μου μια βαθιά πληγή που αιμορραγούσε μέχρι χτες. Χτες που πάτησα τα ιερά χώματα ένιωσα τις σκιές των γυναικών μέσα μου να ημερεύουν, να γαληνεύουν, και κοντά τους γαλήνεψα κι εγώ. Θα μου πείτε, τι τις χρειάζομαι τώρα στα 80 μου χρόνια τις δύο φτερούγες. Κι όμως η εκπλήρωση του χρέους, όποτε κι αν έρθει, είναι ένα μεγάλο δώρο για κάποιον που θέλει να ζήσει ως την τελευταία του στιγμή ακέραιος».
