Οι ΗΠΑ βρίσκονται μπροστά στο φάσμα μιας οδυνηρής ήττας στο Αφγανιστάν. Ήδη οι Ταλιμπάν ελέγχουν μεγάλο μέρος της επικράτειας και οι μεγάλες χώρες έχουν ενεργοποιήσει διαύλους επικοινωνίας, για να είναι έτοιμες για την επόμενη ημέρα, όταν εκείνοι θα αναλάβουν την εξουσία.
Η Βρετανία έχει δηλώσει επισήμως ότι θα συνεργαστεί με τους Ταλιμπάν, ενώ η Ρωσία έχει προχωρήσει αρκετά βήματα παραπέρα.
Ήδη ο ρωσικός στρατός και η πολεμική αεροπορία βρίσκονται στα σύνορα του Τατζικιστάν και του Ουζμπεκιστάν με το Αφγανιστάν, και διεξάγουν ασκήσεις, δηλώνοντας ηχηρό παρών στις εξελίξεις. Οι δε δίαυλοι επικοινωνίας έφτασαν μέχρι το σημείο να προσκληθούν οι Ταλιμπάν στη Μόσχα.
Όντως, πολιτική αντιπροσωπεία επισκέφθηκε τη ρωσική πρωτεύουσα στις 8 Ιουλίου και είχε επαφές με Ρώσους αξιωματούχους. Παρείχαν διαβεβαιώσεις ότι δεν πρόκειται να επιτεθούν στις γειτονικές χώρες –εννοώντας το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν–, και ότι το Αφγανιστάν δεν πρόκειται να γίνει βάση για το Ισλαμικό Κράτος.
Συγκεκριμένα, ο επίσημος εκπρόσωπος του πολιτικού γραφείου του κινήματος, Μοχαμάντ Σοχαΐλ Σαχίν, είπε για την επίσκεψη: «Φυσικά, δεν θα επιτεθούμε στα σύνορα μεταξύ Τατζικιστάν και Αφγανιστάν. Διαβεβαιώνουμε τη ρωσική πλευρά ότι η πολιτική μας δεν συνίσταται στην επίθεση. Ήρθαμε για να συζητήσουμε την τρέχουσα κατάσταση στο Αφγανιστάν με τη ρωσική πλευρά, καθώς και να την διαβεβαιώσουμε για το ότι δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να χρησιμοποιήσει την αφγανική γη για να επιτεθεί στην Ρωσία ή σε γειτονικές χώρες».
Αυτό σημαίνει ότι ήδη η Ρωσία προετοιμάζεται να καλύψει σε ένα βαθμό το γεωπολιτικό κενό που δημιουργείται από την αποχώρηση των στρατιωτικών τμημάτων των ΗΠΑ και των άλλων ΝΑΤΟϊκών χωρών – για να πάρει τη ρεβάνς από την ήττα που υπέστη η Σοβιετική Ένωση όταν υποχρεώθηκε να αποχωρήσει από το Αφγανιστάν μετά από στρατιωτική παρουσία δέκα ετών (27 Δεκεμβρίου 1979 – 15 Φεβρουαρίου 1989).
Ενώ συμβαίνουν αυτά, οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να αποχωρήσουν πλήρως. Μάλιστα ο νέος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε στις 9 Ιουλίου με έμφαση ότι «ο πόλεμος τελειώνει για εμάς τον Αύγουστο», υπογραμμίζοντας ότι ο αφγανικός λαός καλείται τώρα να διαμορφώσει το μέλλον του και ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να ζητήσουν από μία ακόμη γενιά Αμερικανών να πολεμήσει στο Αφγανιστάν.
Ενώ διαμορφώνεται αυτή η εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση για τις ΗΠΑ στην περιοχή, και ενώ η Ουάσινγκτον –τουλάχιστον φανερά– δεν φαίνεται να έχει αντίστοιχους διαύλους επικοινωνίας με τους Ταλιμπάν, έρχεται στο προσκήνιο το θέμα της ασφάλειας και της διαχείρισης του αεροδρομίου της Καμπούλ.
Κι αυτό γιατί αν το αεροδρόμιο πέσει στα χέρια των Ταλιμπάνγια τις χώρες που δεν είναι διατεθειμένες να αναγνωρίσουν την κυβέρνησή τους θα είναι πολύ δύσκολο να κρατήσουν ανοιχτές τις πρεσβείες τους στην πρωτεύουσα.
Και επειδή οι ΗΠΑ δεν θέλουν να ξαναζήσουν τις στιγμές που έζησαν στη Σαϊγκόν, όταν στις 30 Απριλίου του 1975 αναγκάστηκαν να εκκενώσουν την πρεσβεία τους και να αποχωρήσουν ηττημένες από το Βιετνάμ, προσπαθούν να βρουν λύση στο θέμα της ασφάλειας του αεροδρομίου της Καμπούλ.
Αυτή τη δύσκολη κατάσταση για την Ουάσινγκτον βρήκε ως ευκαιρία ο Ερντογάν, προτείνοντας στις ΗΠΑ να αναλάβει η Τουρκία.
Μάλιστα για το ζήτημα αυτό –πέραν των πολιτικών συζητήσεων που έγιναν κατά τη συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν στις Βρυξέλλες στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, αλλά και σε επίπεδο διπλωματών–, αμερικανική αντιπροσωπεία αποτελούμενη από διπλωμάτες και στρατιωτικούς επισκέφθηκε την Άγκυρα στις 25 Ιουνίου. Μετά το τέλος των συναντήσεων ανακοινώθηκε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν να συνεχίσουν τις συνομιλίες.
Δημοσιογραφικές πηγές από την Τουρκία αναφέρουν ότι ο Ερντογάν, αντιλαμβανόμενος τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ουάσινγκτον, ετοιμάζεται να ζητήσει τεράστια οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά ανταλλάγματα σε θέματα που δεν σχετίζονται με το Αφγανιστάν.
Όσον αφορά τα ανταλλάγματα, καλό είναι οι Κούρδοι και οι Έλληνες τις Κύπρου και της Ελλάδας να είναι σε ετοιμότητα.
Όταν ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε επισήμως ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να αναλάβει την ασφάλεια και τη διαχείριση του αεροδρομίου της Καμπούλ, είχαμε αλλεπάλληλες δηλώσεις από τους Ταλιμπάν, με την τελευταία ανακοίνωση (13/7) να αποτελεί ευθεία απειλή. Η επίσημη ανακοίνωση του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν έλεγε:
«Έχουμε ζητήσει επανειλημμένα από την Τουρκία να αποχωρήσει από το Αφγανιστάν, όμως δεν έχει φύγει κανένας [σ.σ. στρατιωτικός]. Αυτή είναι η τελευταία και τελική προειδοποίηση του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν “Ταλιμπάν” προς τις τουρκικές δυνάμεις, να μην παραμείνουν και να αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν, πριν αρχίσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον τους». (Και η συνεννόησή μας πρέπει να είναι ξεκάθαρη.)
Ενώ ήταν σε ισχύ η ανακοίνωση αυτή, ο Ερντογάν μετά την προσευχή στο τζαμί της Λευκωσίας κατά την κάθοδό του στα Κατεχόμενα έκανε την εξής δήλωση:
«Ακριβώς όπως οι Ταλιμπάν έκαναν κάποιες συνομιλίες στο παρελθόν με τις Ηνωμένες Πολιτείες, υποθέτω ότι θα πρέπει να πραγματοποιήσουν αυτές τις συνομιλίες πολύ πιο άνετα με την Τουρκία. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει κάτι διαφορετικό στην πίστη της Τουρκίας από την πίστη των Ταλιμπάν. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει τίποτα διαφορετικό μεταξύ μας, πιστεύω ότι μπορούμε να συζητήσουμε καλύτερα και να συμφωνήσουμε μαζί τους για αυτά τα θέματα».
Λίγες μέρες μετά τη δήλωση, οι Ταλιμπάν έδειξαν ότι αλλάζουν στάση απέναντι στην Τουρκία, χωρίς όμως να υποχωρούν στο θέμα του αεροδρομίου. Ο εκπρόσωπός τους Ζαμπιχουλάχ Μουτζάχιντ μιλώντας στο TRT Arabi είπε: «Οι ίδιοι οι Αφγανοί θα πρέπει να είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ, και όχι η Τουρκία».
Επίσης δήλωσε ότι οι Ταλιμπάν ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη καλών σχέσεων με την Άγκυρα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα ανεχθεί την προτεινόμενη αποστολή των Τούρκων στρατιωτών μετά την τελική αποχώρηση των ΗΠΑ τον Αύγουστο.
«Η Τουρκία είναι αδελφός μας και έχουμε πολλά κοινά βασισμένα στην κοινή μας πίστη», υποστήριξε και πρόσθεσε: «Ευχόμαστε η Τουρκία να αφήσει τα παλιά στο παρελθόν και να κοιτάξει προς το σήμερα και το μέλλον. Τότε θα ζητούσαμε ακόμη και διάλογο μαζί της».
Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι η Τουρκία –πέραν των ανταλλαγμάτων που προσδοκά να εξασφαλίσει από τις ΗΠΑ–, αναλαμβάνοντας την ασφάλεια και τη διαχείριση του αεροδρομίου της Καμπούλ έχει ως στόχο να μεταφέρει από ‘κει προς εντελώς απρόσκοπτα τα φορτία της ηρωίνης που τώρα φθάνουν στο έδαφός της περνώντας από «σαράντα κύματα».
Πρόκειται για «μπίζνα» που εξασφαλίζει στην τουρκική οικονομία πάνω από 5 δισ. δολάρια ετησίως, όπως αναφέρουμε στο βιβλίο μας ΜΙΤ – Η Φωλιά του Τουρκικού Παρακράτους – Ναρκωτικά – Γκρίζοι Λύκοι – Τρομοκρατία.
Αυτές είναι οι εξελίξεις στο μέτωπο του Αφγανιστάν, οι οποίες αγγίζουν ακόμα και την Αμμόχωστο, για την οποία θα αναφερθούμε στο επόμενο άρθρο μας.