Αν και φέτος η αργία της Πρωτομαγιάς έχει μετακινηθεί για την Τρίτη 4 Μαΐου, λόγω Μεγάλου Σαββάτου, κάθε χρόνο γιορτάζουμε συμβολικά την 1η Μαΐου ως μέρα των εργατών με αργίες και απεργίες, αλλά και ως γιορτή της άνοιξης με στεφάνια λουλουδιών.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό και πώς ξεκίνησε η παράδοση της Εργατικής Πρωτομαγιάς;
Σικάγο, 1886
Βρισκόμαστε στην 1η Μάιου 1886, 90.00 άνθρωποι συμμετέχουν στις απεργιακές κινητοποιήσεις στο Σικάγο. Τα αιτήματα τους είναι η μείωση ωρών εργασίας και το σύνθημα το γνωστό:
«Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο».
Οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται για μέρες. Τρεις μέρες αργότερα, ενώ οι απεργοί βρίσκονται σε συλλαλητήριο καταδίκης της αστυνομικής βίας (καθώς την προηγουμένη είχαν σκοτωθεί από αστυνομικούς 4 απεργοί) εκτιλύσονται από τα σημαντικότερα γεγονότα του εργατικού κινήματος.
Γύρω τους βρίσκονται αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα και περίστροφα. Οι απεργοί παρακαλουθούν τις ομιλίες, όταν ξαφνικά ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση.
Μια χειροβομβίδα εκτοξεύεται από τους διαδηλωτές. Σκοτώνονται 7 αστυνομικοί.
Γρήγορα απαντούν πίσω. Πυροβολούν αδιακρίτως. Κανείς δεν ξέρει πόσοι πέθαναν. Πολλοί κατέληξαν μέρες αργότερα. Ο επίσημος αριθμός: οκτώ νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές.
Τότε χτίστηκαν τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς.
Ελλάδα, 1936
Η Εργατική Πρωτομαγιά έχει όμως την ιστορία της και στην ελληνική πραγματικότητα.
Αυτή τη φορά είναι Μάιος του 1936 στη Θεσσαλονίκη. Οι διαδηλώσεις των καπνεργατών κορυφώνονται. Ξεκίνησαν το Φεβρουάριο, αλλά η μεγάλη απεργία και διαδήλωση γίνεται τώρα.
Η διαδήλωση πνίγεται στο αίμα. Δώδεκα νεκροί. Αστυνομία και στρατός είχε έρθει για να σταματήσει την πορεία. Μία μητέρα θρηνεί πάνω από το πτώμα του γιού της. Ο 25χρονος Τάσος Τούσης, έπεσε νεκρός στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Εγνατία.
Την εικόνα απαθανάτισε η κάμερα και ενέπνευσε το Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον Επιτάφιο.
Η Πρωτομαγιά των λουλουδιών
Φυσικά η Πρωτομαγιά δεν συνδέεται μόνο με δυσάρεστα γεγονότα και αιματοβαμμένες διαδηλώσεις. Είναι γνωστό το έθιμο των στεφανιών από λουλούδια άλλωστε. Αυτά έχουν τις ρίζες του στις παγανιστικές εορτές του παρελθόντος.
Η σημασία της ημέρας της Πρωτομαγιάς για τους αρχαίους λαούς οφείλεται στο γεγονός πως ημερολογιακά, για το βόρειο ημισφαίριο, η πρώτη ημέρα του Μαΐου βρίσκεται ανάμεσα στην Εαρινή Ισημερία και το Θερινό Ηλιοστάσιο, τοποθετείται δηλαδή στην αρχή της άνοιξης.
Στην προ-χριστιανική Ευρώπη έχουμε γιορτές όπως το κέλτικο Μπελτέιν και τη γιορτή της νύχτας του Γαλπούργκις στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, οι οποίες γιορτάζονται έως σήμερα, χωρίς όμως το παγανιστικό τους στοιχείο.
Ακόμα και στην Ελλάδα βλέπουμε τέτοιου είδους έθιμα, όπως ο χορός γύρω από το γαϊτανάκι.
Για πολλές προ-χριστιανικές παγανιστικές κοινωνίες της Ευρώπης η Πρωτομαγιά εορταζόταν ως η πρώτη ημέρα του καλοκαιριού. Έτσι το Θερινό Ηλιοστάσιο στις 21 Ιουνίου συνέπιπτε με τη μέση του καλοκαιριού.