Ποιος από όσους έχουν ζήσει στη Ρωσία ή έχουν συναναστραφεί με ρωσόφωνους, δεν γνωρίζει την πολύ διαδεδομένη φράση στη ρωσική «Στην Ελλάδα έχει απ’ όλα!»; Μάλλον κανείς! Κι αν είναι και ελληνικής καταγωγής, καμαρώνει κάθε φορά που την ακούει. Χρησιμοποιείται μεταφορικά, αλλά τις περισσότερες φορές κυριολεκτικά, με σαφή αναφορά στην ύπαρξη αφθονίας, ποικιλίας και πλούτου στη χώρα μας.
Έτσι τη φαντάζονται οι Ρώσοι, έτσι την ονειρευόμαστε οι Έλληνες της διασποράς. Και ερχόμενοι στην Ελλάδα, το διαπιστώνουν και οι μεν και οι δε.
Σε ποιον, όμως, ανήκει η περίφημη φράση; Ποιος είναι η γενεσιουργός αιτία τόσων… φαντασιώσεων και ονείρων; Ίσως να σας ξαφνιάσει, αλλά δεν είναι άλλος από έναν ήρωα του Τσέχοφ!
«Μάλιστα, και λιοντάρια έχουμε. Στη Ρωσία τίποτα δεν έχει»
Πρόκειται για τον Έλληνα ζαχαροπλάστη Χαραλάμπη Σπυριντόνοβιτς Ντήμπα, από τη μονόπρακτη κωμωδία Ο γάμος του Αντόν Τσέχοφ, γραμμένη το 1889.
Σε μια σκηνή της δεξίωσης του… γάμου, στον οποίο ο Έλληνας προσκλήθηκε αποκλειστικά για λόγους κύρους, ένας από τους καλεσμένους τον ενοχλεί συνεχώς με ερωτήσεις εάν υπάρχει το ένα ή το άλλο πράγμα στην Ελλάδα.
Ο Ντήμπας, που δεν έχει επισκεφθεί ποτέ την πατρίδα της καταγωγής του, για να απαλλαχθεί από τις επίμονες ερωτήσεις, απαντάει σχεδόν μονότονα αλλά με κομπασμό: «Αμέ, φυσικά. Στην Ελλάδα έχει απ’ όλα!», είτε αναφέρεται σε λιοντάρια και τίγρεις, είτε σε φάλαινες και αστακούς, είτε σε «γραμματείς Κολλεγίου», όπως ήταν ο οικοδεσπότης, πατέρας της νύφης.
Μια ιδιαίτερα κωμική στροφή είναι όταν ο Χαραλάμπης Σπυριντόνοβιτς λέει:
– Μάλιστα, και λιοντάρια έχουμε. Στη Ρωσία τίποτα δεν έχει. Στην Ελλάδα έχουμε απ’ όλα. Εκεί έχω πατέρα, και μπάρμπα, κι αδέρφια. Εδώ τίποτα δεν έχω.
https://www.youtube.com/watch?v=HjEFbS-y1ws
Το εν λόγω θεατρικό έργο του Τσέχοφ έχει ανέβει από δεκάδες θεατρικούς θιάσους, αλλά το καθιέρωσε στο ρωσικό, και όχι μόνο, κοινό η μεταφορά του στην τηλεόραση, μέσα από κινηματογραφικές ταινίες που δημιουργήθηκαν, βασισμένες στον Τσέχοφ, στην ΕΣΣΔ, αλλά και σε Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία, Ισπανία, Γαλλία, Βέλγιο και ΗΠΑ.
Έτσι, η φράση «Στην Ελλάδα έχει απ’ όλα!» έβγαλε φτερά, πέταξε μακριά και πέρα από το έργο και καθιερώθηκε κι αυτή στο λεξιλόγιο και στη συνείδηση του κόσμου.
Ο Τσέχοφ γνώρισε την Ελλάδα από τους Έλληνες του Ταγκανρόγκ
Ο ίδιος ο Αντόν Τσέχοφ (1860-1904) επίσης δεν είχε βρεθεί ποτέ στην Ελλάδα. Όμως γνώρισε αρκετούς Έλληνες, καθώς στην πόλη που γεννήθηκε, το Ταγκανρόγκ, υπήρχε μεγάλη και ισχυρή ελληνική κοινότητα, με σπουδαίους εκπροσώπους, όπως οι οικογένειες Ράλλη, Μουσούρη, Σκαραμανγκά, Ροδοκανάκη, Μπεναρδάκη, αλλά και ο Μαυροκορδάτος, ο Βούλγαρης, ο Κομνηνός, ο Παλαιολόγος κ.ά.
Το παλιό Ταϊγάνιο, επίνειο του Ροστόφ στην Αζοφική θάλασσα, έχει ιστορία που ανάγεται στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού – πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (μεταξύ 20ού και 10ου αι. π.Χ.). Μάλιστα υποστηρίζεται ότι η θέση αναφέρεται από τον ιστορικό Ηρόδοτο ως εμπορικός σταθμός (Εμπόριον) Κρημνοί, αλλά και τους Ξενοφώντα και Στράβωνα ως ελληνική αποικία των Μιλησίων (7ος-5ος αι. π.Χ.).
Οι ανασκαφές όχι μόνο επιβεβαιώνουν την πρώιμη χρονολογία ίδρυσης του Ταγκανρόγκ, αλλά και αποδεικνύουν ότι ο οικισμός αποτελεί την πρώτη ελληνική αποικία στη βορειοδυτική περιοχή του Ευξείνου Πόντου, πάντως πολύ παλιότερη από τους πρώτους οικισμούς και αποικίες στον Κιμμέριο Βόσπορο (Στενά του Κερτς) ή την Ταναΐδα, που ιδρύθηκαν μεταξύ 580 και 60 π.Χ.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στο Ταγκανρόγκ διοργανώθηκε το 1ο Συνέδριο των Ελλήνων της Ρωσίας, που έλαβε χώρα το 1917, για να ενώσει τις δυνάμεις των ελληνικών κοινοτήτων απ’ όλες τις γωνιές της Ρωσίας σε μια κρίσιμη στιγμή της ιστορίας.
Όπως δεν είναι τυχαίο ότι στην πόλη αυτή κορυφώθηκαν οι επετειακές εκδηλώσεις των Ελλήνων της Ρωσίας για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
Ιωάννης Βαρβάκης, ο «ήρωας του Τσεσμέ»
Μια εμβληματική προσωπικότητα Έλληνα που στιγμάτισε ανεξίτηλα την ιστορία και την πορεία της πόλης ήδη από το 1812, παραμένοντας στη μνήμη και των σύγχρονων κατοίκων ως «ήρωας του Τσεσμέ», δεν είναι άλλη από αυτήν του μεγάλου ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη.
Χρηματοδότησε την ανέγερση του Ελληνικού μοναστηριού και του Γυμνασίου του Ταγκανρόγκ, ίδρυσε το πρώτο Δημοτικό Νοσοκομείο και το Ορφανοτροφείο της πόλης, έκανε δεκάδες αγαθοεργίες και διέθεσε μεγάλα ποσά για σχολεία, βιβλία και υποτροφίες.
Δεν ήταν μόνο εργατικός και τίμιος επιχειρηματίας, που ασχολούνταν επιπλέον με φιλανθρωπίες, αλλά έχαιρε κοινής αποδοχής και αναγνώρισης ως γενναίος και ηρωικός πολεμιστής κατά του οθωμανικού ζυγού, που αγωνίστηκε με αυτοθυσία για την πολυπόθητη απελευθέρωση!
Με τέτοιες αρετές συγκεντρωμένες στα μέλη της τοπικής ελληνικής κοινότητας, με τέτοια αφθονία και πλούτη αλλά και φιλανθρωπίες που χαρακτήριζαν τους ελληνικούς οίκους του Ταγκανρόγκ, με τέτοια αρχαία ελληνική ιστορία να συνυφαίνεται το διάβα στους αιώνες της πόλης καταγωγής του, να ήταν όλα αυτά που οδήγησαν τον Αντόν Τσέχοφ να αναφωνήσει, διά του ήρωά του: «Μα στην Ελλάδα έχει απ’ όλα!»;
