Στα Καλάβρυτα η πρώτη πολεμική επιχείρηση της Ελληνικής Επανάστασης

Σαν σήμερα, στις 21 Μαρτίου 1821, ο αγώνας για τη λευτεριά αρχίζει, δυναμικά και οργανωμένα, από την πόλη των Καλαβρύτων. Και ασφαλώς ακολούθησαν η Καλαμάτα, η Πάτρα, η Νεάπολη, η Ρούμελη, η Θεσσαλία, τα νησιά, η Μακεδονία, ολόκληρη η Ελλάδα.

Στο ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, εκεί όπου τις προηγούμενες ημέρες είχε η απόφαση για την άμεση έναρξη του Αγώνα, συγκεντρώθηκαν την προηγούμενη νύχτα (20η προς 21η Μαρτίου) οι πρόκριτοι και οι οπλαρχηγοί της περιοχής (Σωτήρης Χαραλάμπης, Ασημάκης Φωτήλας, Σωτήρης Θεοχαρόπουλος, Βασίλειος και Νικόλαος Πετμεζάς, Νικόλαος Σολιώτης [ή Χριστοδούλου], Αναγνώστης Στριφτόμπολας, Ιωάννης Παπαδόπουλος [ή Μουρτογιάννης], και άλλοι 600 περίπου αγωνιστές από τα Καλάβρυτα και τα γύρω χωριά.

Αφού παρακολούθησαν τη δέηση στην Αγία Λαύρα και έδωσαν τον Ιερό Όρκο έχοντας τη συμπαράσταση των μοναχών, πήραν μαζί τους ένα κανόνι της μονής και χρησιμοποιώντας για σημαία τους τη χρυσοκέντητη εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου που υπήρχε στην Ωραία Πύλη (την οποία κρατούσε ο διάκονος Γρηγόριος Ντόκος) όρμησαν εναντίον των Καλαβρύτων, για την πρώτη πολεμική επιχείρηση της Ελληνικής Επανάστασης.

Ακολούθησε επίθεση εναντίον των τριών  πύργων τους οποίους ήταν ήδη από μέρες οχυρωμένοι ο βοεβόδας των Καλαβρύτων Ιμπραήμ Αγάς Αρναούτογλου με όλες τις τουρκικές οικογένειες της πόλης.

Τα εφόδια ήταν όμως λίγα και σύντομα ο διοικητής της πόλης κατάλαβε ότι δεν είχε νόημα να συνεχιστεί η αντίσταση. Έτσι, παραδόθηκε με όλους τους μαχητές του.

Οι απώλειες των επιτιθεμένων Ελλήνων ήταν δύο νεκροί και τρεις τραυματίες, ανάμεσά τους ο οπλαρχηγός Νικόλαος Σολιώτης. Τα λάφυρα ήταν 100 όπλα, με τα οποία εξοπλίστηκαν και άλλοι αγωνιστές.

Ο Ιμπραήμ Αγάς Αρναούτογλου πιάστηκε αιχμάλωτος και παραδόθηκε στον Αναγνώστη Λεχουρίτη, ο οποίος τον φυλάκισε στον πύργο του στο Λεχούρι. Αργότερα, κατά τη διάρκεια του Αγώνα, έγινε ανταλλαγή με Έλληνες αιχμαλώτους.

Τα Καλάβρυτα απελευθερώθηκαν στις 25 Μαρτίου, γεγονός που «γιορτάστηκε», σύμφωνα με ορισμένες πηγές, με επίσημη δοξολογία στην Αγία Λαύρα – κάποιοι ιστορικοί το αμφισβητούν.

Νωρίτερα, στις 23 Μαρτίου, οι εξεγερμένοι Μανιάτες με αρχηγό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη είχαν μπει στην Καλαμάτα. Έτσι οι δύο πόλεις άνοιξαν το δρόμο της επανάστασης για ολόκληρη την Πελοπόννησο.