Σαν σήμερα 17 Φεβρουαρίου του 1982, έκανε… πρεμιέρα στη χώρα μας ο πολιτικός γάμος. Για τους Γάλλους μάλλον αργήσαμε λιγάκι, καθώς εκεί ισχύει ήδη ως θεσμός, από τη Γαλλική Επανάσταση!
Πριν την επίσημη καθιέρωση του από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου το 1982, έγινε απόπειρα να ισχύσει ο πολιτικός γάμος και στις 10 Μαρτίου του 1926 από τον τότε υπουργό δικαιοσύνης Ιωσήφ Κούνδουρο. Ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος όμως, απέρριψε την πρόταση του υπουργού δικαιοσύνης. Την ίδια τύχη είχε και η προσπάθεια που έγινε το 1930.
Συμβόλαιο γάμου στην Ελλάδα το 1928
Όπως δήλωσε στο pontos news ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και Αντιδήμαρχος Δημοτικής Περιουσίας και Ιστορικού Αρχείου στο Δήμο της Αθήνας, Ελεύθερος Σκιαδάς, η πρώτη φορά που στην Ελλάδα υπογράφηκε συμβόλαιο γάμου ήταν πολύ πιο νωρίς, από την επίσημη καθιέρωση του, το 1928!
«Βλέπετε η Ελλάδα έβρισκε τρόπους και πρωτοπορούσε πάνω σε θεσμικά ζητήματα, όπως αυτό του πολιτικού γάμου. Η υπόθεση του 1928 αφορούσε ένα γερουσιαστή και τη νεαρή ερωμένη του οι οποίοι ήθελαν να βρουν έναν τρόπο να ζήσουν μαζί, καθώς η σύζυγος του δεν του έδινε διαζύγιο», είπε.
«Τη λύση έδωσε ένας συμβολαιογράφος από τον Πειραιά, ο κ. Βολικάκης ο οποίος ανέλαβε να συντάξει ένα “γαμήλιο συμβόλαιο” που θα κάλυπτε πλήρως τη νυν σύντροφο του γερουσιαστή αλλά και τα παιδιά που θα αποκτούσαν. Κάτι που δεν άργησε να συμβεί καθώς η σύντροφος του κυοφορούσε ήδη το παιδί του γερουσιαστή», πρόσθεσε.
Το θέμα, το οποίο αποκάλυψε ο δημοσιογράφος Βασίλης Σπανόπουλος, πήρε διαστάσεις σκανδάλου.
Ο εισαγγελέας Πειραιά Παπαδημητρόπουλος, όταν πληροφορήθηκε το γεγονός, ακύρωσε το γάμο και ο συμβολαιογράφος επιπλήχτηκε. Όσο για το ζευγάρι, συνέχισε τη συμβίωση του μαζί με την κόρη που απέκτησαν, ώσπου να πάρει τελικά το πολυπόθητο διαζύγιο ο γερουσιαστής και να παντρευτεί τη συμβία του, λίγο καιρό πριν πεθάνει.
Ο πρώτος νόμιμος πολιτικός γάμος στην Ελλάδα
Στην ουσία αναγνωρίζοντας το θεσμό του πολιτικού γάμου με το νόμο 1250/82 (ΦΕΚ Α 46/ 07.04.1982 ), η ελληνική πολιτεία έδωσε τη δυνατότητα γάμου σε αλλόθρησκους, άθεους αλλά και όσους είχαν ήδη κάνει τρεις γάμους και ήθελαν να κάνουν έναν ή και περισσότερους ακόμη.
Ο νόμος αυτός κατέστησε ίσου κύρους τον πολιτικό και το θρησκευτικό γάμο χωρίς να κάνει τον πολιτικό υποχρεωτικό όπως ισχύει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Ο πρώτος νόμιμα, πλέον, πολιτικός γάμος στην Ελλάδα, έγινε στο Φραντάτο της Ικαρίας. «Στο χωριό Φραντάτο Ικαρίας, στις 18 Ιούλη του 1982 τελέστηκε ο πρώτος πολιτικός γάμος μεταξύ της 18χρονης τότε Σταματίνας Πλακίδα και του 24χρονου Δημήτρη Μαύρου από τη Νάξο. Ο γάμος έγινε στο κοινοτικό κατάστημα από τον πατέρα της νύφης, Σπύρο Πλακίδα, ο οποίος ήταν και ο κοινοτάρχης. Ο κόσμος του νησιού ήταν προοδευτικός ανέκαθεν. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι στο γάμο παραβρέθηκε η μισή Ικαρία στην πλατεία του χωριού», δήλωσε στο pontosnews.gr ο δήμαρχος Ικαρίας Νίκος Καλαμπόγιας.
Ο πατέρας της νύφης Σπύρος Πλακίδας, είχε τότε δηλώσει, αγνοώντας τις απειλές του Χρυσοπηγίτη, τότε μητροπολίτη Πειραιά Καλλίνικου και του μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτη: «Οικογενειακώς ήμασταν αποστασιοποιημένοι από τις θρησκευτικές αντιλήψεις και τα διάφορα γύρω από τη θρησκεία. Στο μεταξύ, είχε έρθει πια το πλήρωμα του χρόνου να αποσυνδεθεί ο γάμος από τη θρησκεία».
Όπως είπε στο pontosnews.gr ο Νίκος Καλαμπόγιας: «Η πλειοψηφία των γάμων που γίνονται σήμερα στην Ικαρία, είναι πολιτικοί. Μάλιστα κάποιοι δημότες μας έχουν επιλέξει και το σύμφωνο συμβίωσης».
Ο πολιτικός γάμος μονόδρομος για τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης
Η Άννα Ανδρέου, δημοσιογράφος και μόνιμη κάτοικος της Κωνσταντινούπολης μίλησε στο pontos news για το τι ισχύει εκεί, σχετικά με το θεσμό του γάμου και πώς παντρεύονται οι Έλληνες που ζουν στην ευρύτερη περιοχή της Τουρκίας.
«Εδώ, το Σύνταγμα προβλέπει πως νόμιμη ισχύ έχει μόνο ο πολιτικός γάμος. Αυτός αφορά όλους τους μόνιμους κατοίκους, ασχέτως θρησκευτικών πεποιθήσεων και καταγωγής. Φυσικά δεν απαγορεύει να γίνονται και θρησκευτικοί γάμοι. Στην περίπτωση όμως που κάποιος θέλει να κάνει θρησκευτικό γάμο, πρέπει να έχει προηγηθεί πολιτικός. Αλλιώς δεν ισχύει ο θρησκευτικός γάμος.
»Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν κάποιοι που κάνουν και θρησκευτικό γάμο, αλλά αυτό αφορά κυρίως φανατικούς ισλαμιστές. Στις περιπτώσεις που κάποιοι από αυτούς κάνουν δεύτερο και τρίτο θρησκευτικό γάμο, ισχύει μόνο ο πολιτικός και οι επόμενοι για το κράτος δεν έχουν καμία νομική ισχύ και οι σύντροφοι και τα παιδιά τους κανένα νόμιμο δικαίωμα».
Περισσότεροι οι πολιτικοί γάμοι σήμερα στην Ελλάδα
Έως και το 2000 οι Ελληνίδες δεν έβρισκαν ελκυστική την ιδέα να αποχωριστούν το νυφικό τους και να παντρευτούν στο δημαρχείο της πόλης τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας το ποσοστό των θρησκευτικών γάμων έφτανε το 90%.
Με την έλευση όμως του νέου αιώνα τα πράγματα άλλαξαν. Ο θεσμός του πολιτικού γάμου πήρε το προβάδισμα και με βάση τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την 1η Αυγούστου του 2013 οι πολιτικοί γάμοι ξεπέρασαν για πρώτη φορά τους θρησκευτικούς, με ποσοστό 51,8%. Έκτοτε ο πολιτικός γάμος διατηρεί τα πρωτεία.
Σήμερα πολλά ζευγάρια επιλέγουν τον πολιτικό γάμο, ώστε να λυθούν πρακτικά ζητήματα που έχουν να κάνουν κυρίως με την αναγνώριση των παιδιών και περιουσιακά ζητήματα και στη συνέχεια κάνουν και θρησκευτικό. Κάποια άλλα ζευγάρια συνδυάζουν το γάμο τους με τη βάφτιση των παιδιών τους.
Τι λέει η Εκκλησία για τον πολιτικό γάμο
Πώς όμως η Εκκλησία αντιμετωπίζει το θέμα του πολιτικού γάμου; Ο πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης και εφημέριος του Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνα Αιγάλεω, Γεράσιμος Γκουντρουμπής, εξήγησε στο pontosnews.gr για όλα όσα ισχύουν σήμερα.
«Η Εκκλησία δεν αποδέχεται τον πολιτικό γάμο. Πιστεύει πως οι χριστιανοί ορθόδοξοι που κάνουν πολιτικό γάμο θέτουν τους εαυτούς τους εκτός της Εκκλησίας. Όμως η Εκκλησία δείχνει “ανοχή” και με τον όρο αυτό, εννοεί ότι αντιλαμβάνεται πως υπάρχουν πρακτικοί λόγοι που “εξυπηρετούν” τους πολίτες γι’ αυτό και κάνουν πολιτικό γάμο, είτε αυτοί οι λόγοι αφορούν την αναγνώριση παιδιών είτε άλλα οικονομικά θέματα. Όπως επίσης τους αλλόθρησκους και ετερόδοξους. Η ”ανοχή” αυτή γίνεται στο πλαίσιο της αγάπης προς τα μέλη της Εκκλησίας και φυσικά στο ότι θα ακολουθήσει και θρησκευτικός γάμος».
Όπως υποστηρίζει ο πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης Γεράσιμος Γκουντρουμπής, ο χριστιανός ορθόδοξος οφείλει να είναι μέτοχος όλων των μυστηρίων της Εκκλησίας και όχι επιλεκτικά. Επισημαίνει δε, πως η αγάπη και η κατανόηση που δείχνει η Εκκλησία, όταν δίνεται σε υπερβολικό βαθμό δίνει στο ποίμνιο τη λανθασμένη εντύπωση ότι αποδέχεται και όχι “ανέχεται “, όπως πραγματικά συμβαίνει, το θεσμό του πολιτικού γάμου. Αυτό έχει ως συνέπεια οι ιερείς που υπερασπίζονται τα όσα πρεσβεύουν οι γραφές όταν εκφράζουν δημόσια τις απόψεις αυτές, πολλές φορές να χαρακτηρίζονται ακραίοι και γραφικοί.
Σ’ αυτούς που ισχυρίζονται πως ο θρησκευτικός γάμος είναι δαπανηρός, ο πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης Γεράσιμος Γκουντρουμπής, θυμίζει πως το μόνο που είναι πραγματικά απαραίτητο προκειμένου να τελεστεί ένας γάμος, είναι τα στέφανα και οι βέρες. Ούτε καν ο κουμπάρος.
Κατακτάει έδαφος το σύμφωνο συμβίωσης
Από το 2008 η πολιτεία θέσπισε με νόμο και το σύμφωνο συμβίωσης, (ΝΟΜΟΣ 3719/2008 – ΦΕΚ 241/Α’/26.11.2008), δίνοντας τη δυνατότητα να επισημοποιήσουν τη σχέση τους και να κατοχυρώσουν τα δικαιώματα τους και άτομα του ίδιου φύλου και όχι μόνο.
Δεν είναι λίγα τα νεαρά ζευγάρια που προτιμούν το συμβολαιογραφικό γραφείο από το δημαρχείο ή την Εκκλησία.
Βέβαια οι κανόνες και οι πρακτικές περί γάμου διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Γι’ αυτό καλού κακού αν σκέφτεστε να μετακομίσετε στο εξωτερικό έχοντας τελέσει μόνο θρησκευτικό γάμο, ψάξτε το λίγο. Μπορεί να βρεθείτε ξαφνικά εργένηδες, και να μην το θέλετε…