Έναν ημέρα ’ς σο Κίσου (χειμώνα) απές εστάθαν τα λυκοχάντζε. Ας σα μήνας Κούντουρος έτον. Εγώ μικρό γαρδελόπο, με τη μάνα μ’ εντάμα τσαι με τσοι παρακαθάντους επέηνα σα παρακάθε. Εκάχουμουν σην παρακαμή τσαι έκουγα ντο λέγουν οι τρανοί.
Απ’ ατά τα ημέρας ένα βράδυ ελογάριαζαν τα ημέρας, πότε να στέκουν τσαι πότε ν’ εγβαίνουν τα λυκοχάντζε.
Ομόν το παραφέρω, αρ’ θαρρώ 18 ημέρας κρατούν. Ομόν ντ’ εξέρουμε, ο Κούντουρος ’ς σα 4 χρόνε απές σούρ’ 29 ημέρας, ’ς σ’εκεινο το χρόνο απές έμουνεστ’.
Έλεγαν τα λυκοχάντζε να στέκουν 19 άντα λέει ο Κούντους τσαι ν’ εγβαίνουν άντα λέει ο Μάρτης 9. Με το παλαιό το ρομέικο ημερολόγιο. Με τα καινούρια τα μήνας, ο Μάρτης άντα λέει 5 να στέτσ’, τσαι όντα λέει 22 να τσυρούνταν τα λυκοχάντζε.
Το παλαιό με το καινούριο το ημερολόγιο ’νάμεσ’ άτουνα έχουν 13 ημέρας. Ατά τα 18 ημέρας του Μαρτί’ με το σημερινό τ’ ημερομηνία έσαν για τ’ εμάς ’ς σο χωρίο πολλά αγρεφτερά ημέρας.
Ομόν ντ’ εσκοτίνεϊεν, ούλοιν ’ς σο σπίτε ’τουνα εσέβεναν τσαι καϊνείς έξου ουτς εγβαίνεν.
Ας τι αρθάφα τσ’ άχεν έμαθα όδεν εγροβέζεναν εμάς ατόσο πολλά. Οι λύτσοι ’ς σ’ατά τα ημέρας απές εγαστρούσαν τσαι έσαν πολλά γουτουρεμένα, έτρωγαν αρθώπους αν εύρισκαν ’ς σο δρόμο ’τουνα επάν’. Εκατήβαιναν ως τα μαχαλέδες, έλεγαν.
Όμον το λέγουμε αρ’, «όντας στέκ’ ο Μάρτης γουτουρέφκουνταν τα κάτας». ’Σ σ’ ετσείνα τα ημέρας απές εγουτουρέφκουνταν οι λύτσοι.
Απ’ ατά τα ημέρας έναν ημέραν έτον. Εξουκές είσεν πολλά σιόνι ως τα μέσα τση μάνα μ’ τσαι ως το μπόι τεμό.
Με τη μάνα μ’ εντάμα επήγαμ’ ’ς σο χωράφι εποσοιόνισαμ’ τα λάχανα ντ’ εφανερούσαν τσαι εποχάλισαμ’ καν’ τρία λαχανοκόθε. Τα σέρεα μ’ ας σον κρύο επάγωσαν τσαι εγένταν όμον στασέ.
Άντα έφτασαμ’ ’ς σο σπίτι, η μάνα μ’ τα σέρα μ’ έβαλεν ’ς σο κρύο το νερό επουκά, εχαλέρωσαν τσ’ εχουλέθαν τα σερόπα μ’.
Ύσταρο, έπλυσαμ’ τα λάχανα τσαι με τα μαυρομάτενας εντάμα, εθέκαμ’ ατά επάν ’ς σον πέσκο. Η μάνα μ’ επήρεν το πόστι τσαι εδέβεν ’ς σην παρακαμή. Εγώ πα επήγα εσέβα σην εγκάλε τες. Έτριψεν ελίγο τα παγωμένα σέρε μ’, ελίγο ούλισεν τσ’ εψύλλισεν τα μαλλία μ’, τσαι αέτς ετίπισα τ’ ομμάτε μ’ ’ς σο ζεστό τσαι τρυφερό εγγαλόπο τες απές.
Ύσταρο όμον τσοιμούμε τσαι όμον έξυμνεσσα, έκουσα κάτι λαλίας. Τα λάχανα έβραζαν τσαι εκοχλάτσιζαν επάν ΄ς σον πέσκο, ’ς σο παραθύρι επουκά τσαι ’ς σο κατουθύρι τσες έρθαν πεινασμένα πουλίκας, έφαγαν εμπότσεκα ντ’ εθέκα τα τσουπαδίτικα τ’ αλεύρε ως π’ ετσοιμούμουν, ας ντ’ εχόρτασαν κιαν ερνάσεψαν ’ς σο τσαΐσιμον ούλα εντάμα. Ο άνιμος εφύσενε τσαι έμπαινε ας σον αρμό του παραθυρί ομόν σαξοφώνι απές ’ς σο σπίτι. Ατσεί επλάν μερέα τ’ ορμί ντ’ έτονε, έρχουτουν τσαι έντονε ’ς σα παγωμένα τα τρανά τα λιθάρε τσαι εγβάλενεν τρανό σιρίλτου.
Ούλα ένα υναία ομόν μεσβερελίδες (συννενοημένα) εποίναν χορωδία τσαι έναν όμορφα ετραγώδεναν. Αν έκουγαν αυού την τραγωδίαν ο Μπετόβεν τσαι ο Μότσαρτ θα εζέλευαν πολλά.
Αέτς ’ς ση μανα μ’ την εγγάλε απές, παράφερα ’ς σα παρακάθε ντο έλεγαν οι τρανοί τσαι εφοβέριζαν εμάς με τα λυκοχάντζε τσαι τον καρακόντζιλο οι παλαλοί. Είπα εγώ εμένα απ’ απέσαμ’. «Αρ’ ο καρακόντζιλος άλλο ουτς έρται με τ’ αβούτο ούλο ντ’ όμορφο την τραγωδία». Ομόν φτουλιτρό ελάφρυνεν το ψόπο μ’ τσαι καλά επήρε με ο ύπνος.
Όντα εξυπνήγα είσεν σκοτινέψειν. Του πέσκου το κότσινο το φωσί εβερβέριζεν ’ς σο σπίτι απεσκές, τα λάχανα με το στέας εντάμα όμνοστα εμύριξαν, η μάνα μ’ πουθέν’ ουτς έτον.
Όλον εμπρό ελίγο εγρέφτα. Ύσταρο έκουσα τη λαλία. Ας σο μαντρί έρχουτουν η λαλίαν ατές, ετσάνιζ’ την ζερκάδα. Η ζερκάδα έτον όλον πολλά τ’ εγάπεναμ τ’ αγελάδι ’μουνα.
Έλεγεν η μάνα μ’ ’ς ση ζερκάδα, «ε ζερκάδα μ’, να τρώγω το στόμα σ’ να ίνομαι ’ς σ’ ατό τ’ αθάτσι σ’ τσαι σ’ όμορφο το τσεφάλι σ’, να ίνομαι σε γουρπάνι σ’, έ γιαβρί μ’. Εσύ να μ’ τσ’ έσουν εγώ ντ’ εποίνα».
Η μάνα μ’ πολλά εγάπενεν την ζερκάδα. Έτον πολλά καλό αλμεχτερό χτήνο, η μάνα μ’ με τ’ ατό το ζώ εφτά γαρδέλε ερθέφυσεν. Ομόν ντ’ ελάλενεν τσαι έκουγεν τση μάνα μ’ τη λαλία, απ’ οπίς έκραζεν η ζερκάδα, επαλαλούτουν απές ’ς σο μαντρί ας σην χαρά ’τες, άντα έκουγεν τση μάνα μ’ τη λαλία.
Ετότες εγροίτσεσα η μάνα μ’ επήεν ’ς σο μαντρί ν’ αποδουλίζ’, φαΐζ’ τσαι ποτίζ’ τα ζα’μουνα. Εσκώθα τσαι ετέρεσα ας’ σο παραθύρι έξου, τα πουλίκας ποθέν ουτς έσαν, τ’ ορμί ο συρίλτους πα ελίγο εκόπεν, ο φυσεχτός πα εστάθεν, η σκοτία όσον τι επέγνεν σ’ άσπρο το σιόνι επανκές εμαύριζεν τσ’ έστετσεν, ο φέγγος πα ουτς εφανερούτουν πουθέν.
Οι πεινασμένοι τσαι γουτουρεμένοι λύτσοι εκούιζαν ατσεί επέραν τζες ’ς σ’ όρος. «Εστάθαν τα λυκοχάντζε πα», είπαν αρ ’οχτίς τσες οι παρακαθάντοι. Αρ’ αν εγβαίνω έξουκες οι γουτουρεμένοι λύτσοι ομόν χαψί να λουχνίζουν εμέ. Αν στέκω απές ’ς σο σπίτι μαναχέσα να ’ρτε ο καρακόντζιλος απάκσαντα αγροβέζ’ τσ’ εσπαράζει με. Παράφερα τση μαμίκα ’ς σα παρακάθε ντο έλεγεν για τον καρακόντζιλο. Έλεγεν μ’ ένα άγρο λαλία, «ο καρακόντζιλος εχ’ ένα στραβό ομάτι, έναν τρανό μυτί ομόν αξινάρι. Η γλώσσαν ατ’ κατηβέν’ ως το γόνατον’ ατ’, τα δόντεα τ’ τρανά όσο το ματσέλι, ες τέσσερα σέρε, τσαι ένα ποδάρι, τα μαλλίαν ατ’ κότσινα, ομόν το ένα τ’ ομμάτι ντο ες, τα νύσεν’ ατ μακρέα τσαι κοφτερά, (ομόν το μασαίρι το καλό ντο ες ο τσύρη μ’ τσαι κόφτ’ τα κοσσάρας θαρρώ) κρατεί έναν τρανό κερεντή για να κόφτ’ τη γούλα ’μουνα.
Ούλα ατά έρθαν ’ς σ’ αχίλι μ’ τσαι εφοβέθα. Εσκώθα α’ς σον τόπο μ’ τσαι έσουρα κ’ άλλα ξύλα ’ς σον πέσκο για ν’ εφτάω τσ’ άλλο πολλά φώσι τσαι εκόλλησα τη λάμπα πα.
Ως π’ έρθεν η μάνα μ’ ας σο μαντρί, ουτς ελατάρισα ασόν τόπο μ’ άλλο. Ναι, ναι, ας ομολογώγα σας, ακόμ’ όντα έρχουνταν ’ς σο νου μ’ τα λυκοχάντζε τσαι ο καρακόντζιλος, αγρέφκουμαι όμον μικρό γαρδελόπο…
Αϊσέ Τουρσούν