Τα δαρμενείας (Περιοχής Όφεως)

Έτουνε ένας εφτωχός, είχε ένα γυναίκα και ένα δέκα χρονώ παιδί. Έναν ημέρα είπε τη γυναίκα ’τ’ «γυναίκα εγώ να πάγω ’ς σην ξενιτεία, ως να έρχωμαι, απ’ εμένα παράδας μη περμένης». Επήγε ’ς σην ξενιτεία. Εστάθε ’ς ένα άρχοντα εμποστά δέκα χρόνα. Απάν’ ’ς σα δέκα χρόνα είπε τον οικοκύρην ατ’ «εγώ να πάγω ’ς σην πατρίδα». Και ο οικοκύρης ατ’ εξέγκε και εδώκεν ατόνα για τα δέκα χρόνα εκατό λίρας. Ατός επήρε του οικοκύρη-ν ατ’ το χέρ’ και εδρομάε.

Σίτ’ εβγαίν’ας σ’ οσπίτ’, ο οικοκύρης ατ’ εφώναξεν ατόνα. «Έλ’ αδά, κατ’ να λέγω σε. Δώσ’ με πέντε λίρας και να μαθίζω σε ένα δαρμανεία». Ατός ενούνιξε «(ν)το δαρμενεία να λέγη με και να παίρη με πέντε λίρας;». Εδώκεν ατόνα τα πέντε λίρας και είπεν ατόνα «ειπέ τη δαρμενεία σ’». Ο οικοκύρης είπεν ατόνα «άντα πας ’ς σο δρόμο και λέπεις ένα θαμαστό πράμα (ν)το ’κι γιαραεύει, σε μ’ ερωτάς (ν)το έν’». Ατός είπε «ευχαριστώ» και εδρομάε.

’Κ’ επήρε δέκα πόδας και ο οικοκύρης πάλ’ εφώναξεν ατόνα «δώσ’ με πέντε λίρας κι άλλο, να λέγω σε άλλ’ ένα δαρμενεία». Ατός εδώκε τα πέντε λίρας και είπε «πες με τη δαρμενεία σ’». Και ο οικοκύρης ατ’ είπε «’ς σο δρόμο σίτα πας, μη ματαδρομίης». Ατός είπε «ευχαριστώ» και εδρόμαε.

Ο οικοκύρης πάλ’ εφώναξεν ατόνα «δώσ’ με άλλα πέντε λίρας να λέγω σε άλλ’ ένα δαρμενεία». Ατός εδώκε τα πέντε λίρας και συλλοΐσκεται. «Αούτος με τα δαρμενείας ατ’ να παίρ’ τα εδούλεψα ατόσα χρόνα!». Ο οικοκύρης ατ’ είπεν ατόνα. «Χωρίς να νουνίης δουλεία μ’ εφτάς. Να έης την ευκή μ’!». Ατός είπε «ευκαριστώ» και συλλοϊσμένος πάει.

‘Σ σο δρόμο είδε έναν αράπ’. Εμπροστά ’τ’ έστεκανε ένα κουμούλ’ κεφάλα. Έτουνε εκεί και ένα τρανό ξερό καβάκ’. Ατός επήγε να ρωτά «(ν)το είναι αούτα τα κεφάλα;», αμά εντώκε ’ς σην ονούν να ρωτά (ν)τ’ εδώκε τα πέντε λίρας και έμαθε τη δαρμενεία του οικοκύρη-ν ατ’ και κ’ ερώτεσε τον αράπ’ τίπο.

Εδρομάε πάλ’. Ο αράπης εφώναξεν ατόνα και ερώτεσεν ατόνα «γιατί έρθες εμπροστά μ’ και χωρίς να ρωτάς με τίπο εκλώστες οπίσ’;». Εκείνος είπεν ατόνα «(ν)το κέρδος είχα ας εσένα και ν’ ερώτενα σε;». Ετότε αράπης είπε «(Μ)πράβο, εκέρδισες τη ζωή σ’. Εγώ είμαι ωρκωμένος όποιος έρται και δαβαίν’ απαδά ’ς σο δρόμο και ερωτά με (ν)το φτάς ατού; Εγώ κρεμάν’ ατόνα αδά ’ς σο καβάκ’ και ύστερ’ κόφτω το κεφάλιν ατ’ και σύρω ’ς σο κουμούλ’. Ατόσα χρόνα στέκω αδά και κανείς ακόμα χωρίς να ερωτά με ’κ’ εδάβε απαδά. Ατώρα εσύ χωρίς να ρωτάς με εδάβες απαδά. Για τ’ εκείνο εγώ χαρίζω σε τη ζωή σ’ και δαβαίνω απαδά ’ς την τέχνη». Είπε και εδρομάε αράπης. Εφήκεν ατόνα ό,τι είχε εκεί. Ατός ετότε επήρε τα παράδας (ν)το είχε αράπης, εφόρτωσε δύο καμήλας και εσέβε ’ς σο δρόμο.

‘Σ σο δρόμο επέντεσε δυο συντρόφους και εκείν’ είχανε δύο καμήλας φορτωμένα πράματα. Σίτα πάνε ’ς σο δρόμο, επείνασανε. Είπαν ατόνα «αδά οπίσ’ ’ς σο βουνό έν’ ένα χάν’, ας πάνε εκεί τρώγουμε». Ατός είπεν ατ’ς «Εγώ ας σο δρόμο ’κ’ εβγαίνω, πέντε λίρας εδώκα ατού ’ς ση δαρμενεία. Αν θέλητε εσείστ’, αμήτε φάτε. Εγώ αδά περμένω σασε». Ετότε εκείν’ εφήκανε τα καμήλα ’τουνα και επήγανε να τρώγουνε. Εκεί ’ς σο χάν’ έτουνε ένα ο(ν)τά γομάτο (μ)παρούτ’. Ατείν’ έψανε τ’ άψιμο και να ψένουνε φαεί για να τρώγουν. Το (μ)παρούτ’ επήρε άψιμο, το χάν’ εκάγε, εκείν’ πάλ’ απέσ’ εκάγανε. Τα καμήλας ατουνε επέμενανε εκείνονα τον εφτωχό, οποίος έστεκε απάν’ ’ς σο δρόμο και επερμένεν ατ’ς. Ατός επερμέσε και εκείν’ ουκ’ εκλώστανε. Υστέρ’ έμαθε (ν)το εκάγανε ’ς σο χάν’. Επήρε τα καμήλα και εδρομάε.

Επήγε ’ς σο οσπίτιν ατ’. Τη νύχτα τ’ οσπίτ’ έτουνε κλειδωμένο. Ατός εκατέβε ’ς σο κατώϊ. Έβαλε τα καμήλα απέσ’ και ατός πα εκάτσε και εμπροστά τα καμήλα και περμέν’ να μερών’ για να εβγαίν’ απάν’ ’ς σ’ οσπίτ’. ’Σ σην αυγή απάν’ είδε, κάται ’ς σην παρακαμή με τη γυναίκα ’τ’ ένα νέο παιδί. Ατός εποψιάστε, επήρε το τουφέκιν ατ’ και να κρούη το παιδί. Υστέρ’ ενθυμέθε (ν)τ’ εδώκε τα πέντε λίρας για τη δαρμενεία (ν)το είπεν ατόνα ο οικοκύρης «χωρίς να συλλοΐσκεσαι δουλεία μ’ εφτάς». Επήρε οπίσ’ το τουφέκιν ατ’ και νουνίζ’ ποιος εν’ ατός ο νέος. Ετότε ακούει πως λέει ’ς ση γυναίκα ’τ’ το παιδί εκείνο. «Μάννα, εγώ να πάγω ’ς σ’ αποσκλά’. Εσύ το φαεί ελήγορα ψέσο και φέρε με, εγώ πεινώ πολλά». Και η γυναίκα είπε «(Ν)το να ψένω και φέρω σε, υιέ μ’; Ο κύρη σ’ ενέσπαλε μασε. Εγέντονε δέκα χρόνα και νε παράδας έστειλε και νε ατός έρθε». Το παιδί είπε «Άς έν’, μάννα, ψέσο ελίγα φασούλα και φέρε με. Ο Θεός ’κι ανεσπάλλει μασε. Πεινασμέν’ ’κι απομένουμε».

Ετότε ατός ας σο κατώϊ απέσ’ έκλαψε και έτρεξε ’ς σ’ οσπίτ’ και εδόξασε τον Θεό (ν)το εύρε τη γυναίκα ’τ’ και το παιδίν ατ’. Και εγώ εδάβα και έρθα, άλλο ’κ’ εξέρω (ν)τ’ εποίκανε.

ΠΗΓΗ: Σίμος Λιανίδης, Τα παραμύθια του ποντιακού λαού, έκδ. Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, Αθήνα 1962.
Διατηρήθηκε η ορθογραφία και η σύνταξη του συγγραφέα.