Λιγότερο από ένας χρόνος για την ανάπτυξη ενός εμβολίου, έναντι οκτώ χρόνων που ήταν ο μέσος όρος την τελευταία δεκαετία: οι ανακοινώσεις για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων που αναπτύσσονται εδώ και λίγους μόνο μήνες κατά της Covid-19 πληθαίνουν, και αυτό είναι μια επιστημονική επιτυχία που οφείλεται κυρίως στον τεράστιο όγκο χρηματοδότησης των προσπαθειών.
Επενδύσεις δισεκατομμυρίων σε ολόκληρο τον κόσμο
Η δημιουργία ενός εμβολίου κοστίζει, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Από την κλινική του ανάπτυξη μέχρι την κατασκευή μονάδας παραγωγής. Για τη χρηματοδότηση μόνο μίας κλινικής δοκιμής Φάσης 3, της τελευταίας φάσης των δοκιμών πριν από την κυκλοφορία του, απαιτούνται πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την Marie Humblot-Ferrero, ειδική στον τομέα των εμβολίων του Boston Consulting Group.
Στην περίπτωση της Covid-19 υπήρξε «πρωτοφανής κινητοποίηση της βιομηχανίας του εμβολίου» που έχει ως αποτέλεσμα τη «διάθεση δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ σε παγκόσμια κλίμακα».
Αυτή η χρηματοδοτική κινητοποίηση περνά από τις διμερείς συμφωνίες ή τους διεθνείς οργανισμούς και μπορεί να αφορά διαφορετικούς τομείς της ανάπτυξης ενός εμβολίου, από την υποστήριξη της έρευνας μέχρι την εξασφάλιση της προμήθειας ενός εμβολίου μέσω προπαραγγελιών.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μακράν ο μεγαλύτερος χρηματοδότης
Πήραν πολύ νωρίς θέση και έκαναν την επέμβασή τους μέσω της επιχείρησης «Warp speed», που έχει ως αποστολή την επιτάχυνση της ανάπτυξης εμβολίων (αλλά και άλλων θεραπευτικών εργαλείων), καθώς και της διάθεσής τους.
Πολλά υπό δοκιμασία εμβόλια επελέγησαν ως τα πλέον υποσχόμενα και υποστηρίχθηκαν. Ήδη από τον Μάρτιο, η αμερικανική εταιρεία Johnson & Johnson έλαβε περισσότερα από 450 εκατομμύρια δολάρια, στα οποία προστέθηκαν αργότερα ένα δισ. δολάρια για 100 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου.
Από τον Απρίλιο οι ΗΠΑ κατέβαλαν μισό δισ. δολάρια στην εταιρεία βιοτεχνολογίας Moderna για τη χρηματοδότηση των κλινικών δοκιμών. Άλλη αμερικανική εταιρεία που συμμετέχει στην κούρσα, η Novavax, έλαβε χρηματοδότηση 1,6 εκατ. δολαρίων έναντι 100 εκατ. δόσεων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης υποσχεθεί σχεδόν 2 δισ. δολάρια στις Pfizer και BioNtech για 100 εκατομμύρια δόσεις, ενώ η AstraZeneca και το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έπονται με 1,2 δισ. δολάρια έναντι προπαραγγελίας 300 εκατομμυρίων δόσεων.
Τέλος, η γαλλική Sanofi επελέγη επίσης μαζί με τη βρετανική εταίρο της GSK για χρηματοδότηση 2 δισ. δολαρίων για 100 εκατομμύρια δόσεις.
Μόνο για υπό δοκιμασία εμβόλια, από τις ΗΠΑ διατέθηκαν δέκα δισ. δολάρια. Η χώρα επένδυσε επίσης μαζικά για την εξασφάλιση του τριπτύχου μεταφορά/αποθήκευση/διανομή, με συμφωνίες για την ενίσχυση των δυνατοτήτων παραγωγής των κατασκευαστών φιαλιδίων και συρίγγων.
Ευρωπαϊκή Ένωση
Η ΕΕ έχει προπαραγγείλει στα εργαστήρια των εμβολίων σχεδόν δύο δισεκατομμύρια δόσεις συνολικά, αν προστεθούν οι προβλέψεις για επιπλέον δόσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη υπογράψει πέντε συμβόλαια προμήθειας εμβολίων: με την σουηδοβρετανική AstraZeneca, την αμερικανική Johnson & Johnson (για την προμήθεια μέχρι 400 εκατομμυρίων δόσεων από την καθεμία), το γαλλοβρετανικό δίδυμο Sanofi-GSK (μέχρι 300 εκατομμύρια δόσεις), το αμερικανογερμανικό δίδυμο Pfizer-BioNTech (μέχρι 300 εκατομμύρια δόσεις) και τη γερμανική CureVac (μέχρι 405 εκατομμύρια δόσεις).
Συνολικά, περισσότερα από 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ θα χρηματοδοτήσουν αυτά τα συμβόλαια – χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στο ποσόν αυτό το εμβόλιο της Moderna, σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή. Η κατανομή των πόρων αυτών είναι εμπιστευτική.
Αντίθετα από τις ΗΠΑ, η Ευρώπη φαίνεται ότι καθυστέρησε – σύμφωνα τουλάχιστον με τους επικεφαλής εργαστηρίων που της προσάπτουν γραφειοκρατική βραδύτητα.
Άλλες διμερείς συμφωνίες
Άλλες χώρες συνήψαν συμφωνίες απευθείας με τα εργαστήρια, όπως ο Καναδάς, το Ισραήλ, η Ιαπωνία ή το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο παρήγγειλε 355 εκατομμύρια δόσεις συνολικά σε 7 εργαστήρια. Εδώ επίσης οι οικονομικές λεπτομέρειες δεν είναι γνωστές.
CEPI (μίξη δημοσίου και ιδιωτικού): Ο Συνασπισμός για τις Καινοτομίες Επιδημικής Ετοιμότητας (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) χρηματοδοτεί εννέα προγράμματα για την προώθηση της έρευνας και της ανάπτυξης νέων εμβολίων κατά της Covid-19. Μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου είχε εξασφαλίσει συνολικά 1,3 δισεκατομμύριο δολάρια. Η χρηματοδότηση προέρχεται από κράτη ή από ιδιωτικές χορηγίες, όπως του Ιδρύματος Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς, της εταιρείας Nestlé ή της ιαπωνικής τράπεζας Sumitomo Mitsui.
GAVI: Η Συμμαχία για τα Εμβόλια (GAVI) συνδιευθύνει την Covax, οργανισμό για την αγορά και διανομή εμβολίων που δημιουργήθηκε για να διασφαλισθεί ότι τα εμβόλια δεν θα έχουν ως αποδέκτη μόνο τις πλούσιες χώρες.
Στα μέσα Νοεμβρίου είχε εξασφαλίσει 2,1 δισ. δολάρια υπό μορφήν δέσμευσης για δωρεές. Μεταξύ των βασικών χορηγών περιλαμβάνονται κράτη, όπως η Γαλλία με 120 εκατομμύρια ευρώ. Όμως συμμετέχουν και ιδιώτες, όπως το Ίδρυμα Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς με 150 εκατομμύρια δολάρια, ή το TikTok με 10 εκατομμύρια δολάρια.
- Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΕΚ.