Στις Βρυξέλλες είναι στραμμένο από σήμερα και για δύο μέρες το διπλωματικό ενδιαφέρον, καθώς αρχίζει η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της Ευρώπης των «27», της πρώτης που πραγματοποιείται με φυσική παρουσία των προέδρων και πρωθυπουργών της ΕΕ την εποχή του κορονοϊού. Από την έκβασή της θα καθοριστεί και η κατεύθυνση του ευρώ και των ευρωπαϊκών αγορών μετοχών και ομολόγων τους επόμενους μήνες.
Στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων επισήμως βρίσκονται δύο θέματα, η θεσμοθέτηση του Ταμείου Ανάκαμψης και η κατάρτιση του νέου πολυετή προϋπολογισμού της ΕΕ.
Ωστόσο μπήκε και ένα τρίτο που θα συζητηθεί στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής, εκείνο της τουρκικής προκλητικότητας που κορυφώθηκε τις τελευταίες μέρες με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη σε τζαμί. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ φέρεται να πρότεινε πενταμερή συνάντηση για την Τουρκία, στο περιθώριο της Συνόδου, με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελας Μέρκελ, του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, του Σαρλ Μισέλ και της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν.
«Πρέπει να υπάρξει συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης»
Την κρισιμότητα της Συνόδου υπογράμμισε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας. Διευκρίνισε ότι η Ελλάδα προσέρχεται στις Βρυξέλλες με θέσεις που συνοψίζονται σε τρεις άξονες:
- Να διατηρηθεί το ύψος των ενισχύσεων που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Να διατηρηθεί η προτεινόμενη από την επιτροπή αναλογία επιχορηγήσεων και δανείων, ώστε ο κεντρικός κορμός των ενισχύσεων να είναι επιχορηγήσεις και όχι ο δανεισμός.
- Να μην υπάρξουν πρόσθετες ειδικές προϋποθέσεις για την ενίσχυση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης παρά μόνο όσες ήδη προβλέπονται στις συνθήκες και το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης.
Ποια είναι τα πιθανά σενάρια
1ο σενάριο: Συμφωνία σε γενικές γραμμές με την τρέχουσα πρόταση
Αναμένεται σημαντική μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, ιδιαίτερα της Ιταλίας, για το δημόσιο χρέος της οποίας τέθηκε ζήτημα βιωσιμότητας μετά την κρίση του κορονοϊού. Η διαφορά της απόδοσης μεταξύ των γερμανικού 10ετούς ομολόγου (bund) και του αντίστοιχου ιταλικού (BTP) αναμένεται να μειωθεί σε περίπτωση συμφωνίας. Η απόδοση των BTP διαμορφώνεται σήμερα στο 1,28%, ενώ αυτή των γερμανικών bunds είναι αρνητική (-0,45%). Το ευρώ δεν αναμένεται να έχει σημαντικά περιθώρια ανόδου, καθώς οι διαχειριστές κεφαλαίων έχουν ήδη επενδύσει πολύ σε αυτό. Ενισχυμένο από το πρόγραμμα αγορών ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τα σχέδια για το ταμείο ανάκαμψης, το ευρώ έχει αυξηθεί 7% έναντι του δολαρίου από τα χαμηλά επίπεδα του Μαρτίου. Οι μετοχές της Ευρωζώνης μπορεί να εκτιναχθούν.
2ο σενάριο: Δεν υπάρχει συμφωνία αλλά ελπίδες για γρήγορη πρόοδο
Αν η αβεβαιότητα για μία συμφωνία είναι μεγάλη, οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι αγορές μπορεί να ανεχτούν μία καθυστέρηση λίγων ημερών ή εβδομάδων, εφόσον οι ηγέτες της ΕΕ πιστεύουν ότι θα υπάρξει τελικά συμφωνία. Η δύναμη πυρός της ΕΚΤ αναμένεται να λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας για τα κρατικά ομόλογα μεταξύ των συνόδων κορυφής. «Αν οι ηγέτες της ΕΕ προγραμματίσουν μία σύνοδο κορυφής τον Αύγουστο, αυτό θα βοηθούσε να περιορισθεί η όποια απογοήτευση», δήλωσε αναλυτής της Nomura.
3ο σενάριο: Απογοήτευση από τη νόθευση του σχεδίου
Ένας συμβιβασμός για να εξασφαλισθεί η στήριξη των λεγόμενων «τεσσάρων φειδωλών» χωρών –της Ολλανδίας, της Αυστρίας, της Σουηδίας και της Δανίας– θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις αγορές. Οποιαδήποτε συμφωνία που θα «νέρωνε» την ενοποίηση, αποκλείοντας την κοινή έκδοση χρέους ή μειώνοντας το ύψος του Ταμείου Ανάκαμψης θα έθετε σε πίεση τα ιταλικά ομόλογα. Το ευρώ θα μπορούσε να υποχωρήσει. Όσο περισσότερο αποκλίνει η συμφωνία από την τρέχουσα πρόταση, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανές απώλειες για το ευρώ.
4ο σενάριο: Κατάρρευση των συζητήσεων χωρίς να διαφαίνεται συμφωνία στον ορίζοντα
Δεδομένης της ύφεσης που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές χώρες και με τη Γερμανία και τη Γαλλία να πιέζουν για μία συμφωνία, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται ότι θα αποφύγουν μία νέα πολιτική κρίση, αλλά αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί. «Αν υποθέσουμε ότι έχουμε κάτι πολύ πιο αδύναμο ή ότι δεν συμφωνούν, η ισοτιμία του ευρώ θα μπορούσε να υποχωρήσει κάτω από τα 1,10 δολάρια», δήλωσε στέλεχος της Bank of America. Στέλεχος της ING προειδοποίησε για ενδεχόμενο «τοξικό κοκτέιλ» αν οι συζητήσεις αναβάλλονται συνέχεια και η ΕΚΤ διαμηνύσει την πρόθεσή της να περιορίσει τις έκτακτες αγορές ομολόγων.