Μπορεί να άργησε, αλλά τελικά θεωρείται ότι δεν απογοήτευσε η πρόταση της Κομισιόν για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας από την πανδημία. Το Next Generation EU, το πρωτοφανούς φιλοδοξίας σχέδιο, περιλαμβάνει 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισ. ευρώ σε δάνεια για τη διασφάλιση της συνοχής και την προώθηση των στρατηγικών της προτεραιοτήτων.
Το Next Generation EU των 750 δισ. θα πλαισιώσει έναν κοινοτικό προϋπολογισμό αξίας 1,1 τρισ. ευρώ σε βάθος επταετίας, με το συνολικό πακέτο να ανέρχεται σε 1,85 τρισ. ευρώ.
Οι επιπλέον πόροι θα αντληθούν από την Επιτροπή με την έκδοση 30ετών ομολόγων διάρκειας και θα διανεμηθούν στα κράτη-μέλη, τις περιφέρειες και τους τομείς της οικονομίας που έχουν πληγεί βαρύτερα από την υγειονομική κρίση.
Οι επιχορηγήσεις θα δοθούν σε βάθος τετραετίας μέσω προγραμμάτων του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-27). Τα δάνεια θα αφορούν τη χρηματοδότηση δημόσιων επενδύσεων, με ορίζοντα αποπληρωμής τα 20 έτη.
Από το πακέτο-μαμούθ της Κομισιόν, προς την Ελλάδα αναμένεται να κατευθυνθούν συνολικά 31,9 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027. Από τα αυτά, τα 22,5 δισ. θα δοθούν ως επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα θα είναι χαμηλότοκα δάνεια. Όμως, αυτό που προβληματίζει την Αθήνα είναι οι θολές γραμμές του σχεδίου, το οποίο εξακολουθεί να βρίθει ασαφειών και κρυφών σημείων.
Προτάσεις και.. όχι αποφάσεις
Το σημαντικότερο, βέβαια, πρόβλημα είναι το γεγονός ότι όλα τα παραπάνω αφορούν προτάσεις και όχι αποφάσεις. Μάλιστα, οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη και την Κομισιόν προαναγγέλλονται σκληρές και μακροχρόνιες.
Κι αυτό, διότι παρά τη θερμή υποδοχή των προτάσεων από μια σειρά χωρών, όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, ο «πυρήνας» των χωρών της βόρειας Ευρώπης (Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία) παραμένει αρνητικός.
«Κλειδί» είναι βέβαια η στάση της Γερμανίας, η οποία φαίνεται να στηρίζει το σχέδιο της Κομισιόν. Εξάλλου, κινείται πλησίον των προτάσεων που προσφάτως κατέθεσε η Άνγκελα Μέρκελ μαζί με τον Εμανουέλ Μακρόν.
Μετά το 2021 οι εκταμιεύσεις
Παράλληλα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα συγκεκριμένα χρήματα δεν πρόκειται να εκταμιευτούν πριν από το 2021, κάτι το οποίο σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν επιχορηγήσεις εντός του τρέχοντος, δύσκολου έτους.
Επιπλέον, αυτό που δεν καθορίζεται με σαφήνεια είναι το τι ακριβώς θα συμβεί με το ΕΣΠΑ της αντίστοιχης περιόδου (2021-2027), αν δηλαδή θα υπάρξει μείωση λόγω του Next Generation EU ή αν θα διατηρηθεί στα υπάρχοντα επίπεδα.
Ο γρίφος των δανείων
Ο μεγαλύτερος δε προβληματισμός εγείρεται γύρω από το ζήτημα των δανείων. Κι αυτό διότι μέχρι στιγμής δεν έχει ξεκαθαριστεί αν είναι υποχρεωτικά –δηλαδή θεωρούνται προϋπόθεση για τη χορήγηση των επιχορηγήσεων 22,5 δισ. ευρώ–, ή αν είναι προαιρετικά.
Επίσης, άγνωστο παραμένει αν θα υπάρχουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις, οι οποίες θα απορρέουν από τη σύναψη αυτών των δανείων, όπως ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).
Όσον αφορά την περίοδο αποπληρωμής των δανείων, η Κομισιόν προτείνει να ξεκινήσει μετά το 2028 και να έχει ολοκληρωθεί έως το 2058.