Ο κορονοϊός ήταν ο καταλύτης για να περάσουμε με μεγαλύτερη ταχύτητα στον αναδυόμενο ψηφιακό κόσμο. Μέχρι τώρα τον διαβάζαμε στα βιβλία και τον βλέπαμε στις ταινίες, αλλά κανείς μας δεν πίστευε πως θα τον ζήσει. Να όμως που διαμορφώθηκε ερήμην μας.
Και όταν λέω ερήμην, εννοώ της μεγάλης πλειονότητας της κοινωνίας.
Για να μην μακρηγορούμε: όταν βγούμε από τα σπίτια μας μετά τον κορονοϊό, όλα θα είναι διαφορετικά. Δεν θα έχει νόημα κανένας θεσμός, εθνικός ή παγκόσμιος, δεν θα έχουν νόημα τα σύνορα, δεν θα έχει νόημα η ισχύς των παραδοσιακών δυνάμεων. Όλα αλλάζουν. Θα υπάρχουν, αλλά τύποις. Ουσία έχουν ξεπεραστεί ή θα ξεπεραστούν.
Μπορεί αυτό να μην φανεί στους καθημερινούς αμέριμνους περιπάτους μας, αλλά στα εργαστήρια ήδη συντελείται μια επανάσταση. Είναι τόσο μπροστά αυτή η επαναστατική αλλαγή που φαινόμενα σαν και αυτά που ζήσαμε στο πρόσφατο παρελθόν με γραφικές πολιτικές φιγούρες θα ανήκουν σε μια μυθιστορηματική φάση της ανθρώπινης εξέλιξης.
Όπως και ο τρόπος που λειτουργούσε η αποκαλούμενη «δημοκρατική» οργάνωση της κοινωνίας.
Η επανάσταση που έχει συντελεστεί ονομάζεται τεχνολογική αλλά, είναι η τεχνολογία που καθόρισε τη μοίρα του ανθρώπου και την οργάνωσή του σε κοινωνίες. Άρα πρόκειται για μια τεχνολογική επανάσταση με τρομερές ανθρώπινες συνέπειες. Αν θα μπορούσε να συγκριθεί με την πιο πρόσφατη περίοδο της ανθρώπινης εξέλιξης, αυτή είναι η βιομηχανική επανάσταση.
Δεν πιστεύω στις θεωρίες συνωμοσίας αλλά αν έκανα μια έκπτωση θα έλεγα πως ο κορονοϊός εφευρέθηκε για να επιταχυνθεί η είσοδος σ’ αυτόν τον νέο κόσμο που μπορεί να είναι και θαυμαστός.
Τα πιο σοβαρά εκλαϊκευμένα βιβλία που προσπάθησαν να τον τάμουν, υποστήριξαν πως στο προσδόκιμο ακόμη και ενός μεσήλικα ο σημερινός άνθρωπος μπορεί να αρχίσει να συνυπάρχει με τη μηχανή.
Αυτά μέχρι πρότινος τα ακούγαμε και τα προσπερνούσαμε ως κάτι που μπορεί να συμβεί στο απώτερο μέλλον κατά το οποίο δεν θα υπάρχουμε, άρα δεν μας αφορούν.
Ο κορονοϊός αρχίζει και βάζει σε σκέψεις τους πλέον ανήσυχους. Ο κόσμος φοβάται να αντιμετωπίσει τη νέα πραγματικότητα. Αλλά η ζωή συνεχίζεται με όσους την ακολουθούν. Όποιος φοβάται κάθεται σπίτι του, βλέπει τηλεόραση, κατά προτίμηση ελληνική, για να καθησυχάσει . Αναπαράγει φαντασιακά τον κόσμο που έζησε. Θεωρεί ό,τι ακούει ότι ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας και της συνωμοσίας για να ηρεμήσει από τις αγωνίες του. Συνεχίζει να πιστεύει πως αυτά που διαβάζει ότι θα συμβούν ανήκουν σε έναν μελλοντικό κόσμο τον οποίο βλέπει, απλώς, στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
Οι υπόλοιποι ας αρχίσουν να συνειδητοποιούν πως το μέλλον είναι εδώ και η ζωή μας θα είναι πολύ διαφορετική.
- Τα άμεσα αιτήματά μας για εργασία, μισθό και σύνταξη πρέπει να πάρουν παγκόσμιο χαρακτήρα.
- Όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τον ψηφιακό κόσμο θα θεωρούνται αναλφάβητοι.
- Οι θεσμοί που υπήρχαν ως σήμερα ανήκουν στο παρελθόν (ΕΕ, ΝΑΤΟ κτλ.).
- Τα σύνορα δεν θα είναι γεωγραφικά αλλά διαδικτυακά.
- Σε έναν τέτοιο κόσμο που αναδύεται δεν είναι σίγουρο ποιος είναι ο δυνατός και ποιος ο αδύνατος. Η Γερμανία στον κόσμο που γνωρίσαμε ως σήμερα ήταν η σημαντικότερη δύναμη της Ευρώπης. Δεν είναι σίγουρο ότι θα παραμείνει.
Η έννοια της ενωμένης Ευρώπης άρχισε να αμφισβητείται από τότε που ανέλαβε τα ηνία μια ευρωπαϊκή ηγεσία που δεν γνώρισε τον πόλεμο και θεωρούσε δεδομένη την ειρήνη στην γηραιά ήπειρο. Η Γερμανία επανέλαβε το λάθος που είχε διαρπάξει δύο φορές στον προηγούμενο αιώνα: Τότε με τα όπλα, σήμερα με την οικονομική δύναμη. Στον πυρήνα της φιλοσοφίας της κυριαρχεί η ιδιαιτερότητά της ως δύναμης και ως ατόμων που την συγκροτούν.
Θέλει να κυριαρχεί και να εκμεταλλεύεται. Με την προβολή σκληρής ισχύος δεν τα κατάφερε στο παρελθόν. Με την ήπια οικονομική ισχύ τα πήγε καλύτερα όσο είχε αίσθηση του μέτρου. Όταν το απώλεσε, έθεσε τις προϋποθέσεις για τη χαλάρωση και, ενδεχομένως, τη διάλυση ενός θεσμού, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τον οποίο χύθηκε πολύς ιδρώτας. Τώρα, δεν θέλει περισσότερη Ένωση. Δεν επιλέγει κανένα μέτρο που θα προωθούσε την περαιτέρω ενοποίηση.
Θα μου πείτε, το συμφέρον της κοιτάει. Ναι, αυτό κάνει. Μόνο που το εγχείρημα της Ευρώπης ήταν, ακριβώς, η μερική υπέρβαση του άμεσου συμφέροντος.
Η Γερμανία έδινε κάτι στην οικονομία και κέρδιζε πολλά στην αγορά ειρήνης και ευημερίας. Δικής της και των άλλων. Έδινε χρήματα για να κατασκευαστούν δρόμοι στις ευρωπαϊκές χώρες τους οποίους χρησιμοποιούσε και η ίδια για τη διακίνηση των εμπορευμάτων της. Κάτι ανάλογο κάνει σήμερα η Κίνα με την one road one belt.
Και κάτι ακόμη. Η παλαιά θεωρία της διττής φύσης του ανθρώπου (σώμα και ψυχή) επανέρχεται με άλλη μορφή. Ο άνθρωπος με ιστό και ο ψηφιακός άνθρωπος. Μπαίνουμε στην κυριαρχία του ψηφιακού ανθρώπου. Αυτού που βιώνουμε, τώρα, από τα σπίτια μας.
Είμαστε ακόμη στη μεταβατική φάση, αλλά τα ζητήματα οργάνωσής μας ως κοινωνίας άρχισαν να αναδύονται.
Με αφορμή τον κορονοϊό, αντιμετωπίζουμε σοβαρά θέματα δημοκρατίας.
Κινδυνεύουμε πράγματι από τον κορονοϊό, και τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση είναι σωστά, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί. Πρέπει όμως να λάβουμε υπόψη μας το εξής: Επί οικονομικής κρίσης συνηθίσαμε στις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου. Τις ξεκίνησε η κυβέρνηση Σαμαρά, τις συνέχισε η κυβέρνηση Τσίπρα. Έχουν γίνει συνήθεια. Είναι μια έκπτωση της δημοκρατίας. Βεβαίως προβλέπονται, αλλά με μέτρο. Το μέτρο έχει ξεπεραστεί προ πολλού.
Σήμερα η κυβέρνηση πήρε ορισμένα μέτρα περιορισμού της δραστηριότητάς μας επικαλούμενη έναν υπαρκτό κίνδυνο, τον κορονοϊό, τον οποίο αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει.
Τα μέτρα αυτά είναι στα όρια, αν δεν ξεπέρασαν τις συνταγματικές προβλέψεις. Υπάρχει κίνδυνος να μας γίνουν συνήθεια, όπως οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου. Δηλαδή θα έχει διαμορφωθεί ένα κοινωνικό υποσυνείδητο το οποίο θα αποδέχεται με ευκολία περιορισμούς ελευθεριών του.
Θα πρέπει να επιτρέψουμε αυτήν τη συνήθεια; Η θέση μου είναι όχι. Αλλά τα μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν.
Πώς μπορούμε να πετύχουμε εφαρμογή των μέτρων και παράλληλα να μη συνηθίσουμε σε καθεστώς που υποτίθεται απολαμβάνουμε πλήρως τα συνταγματικά μας δικαιώματα να περιορίζεται η ελευθερία μας;
Υπάρχουν προβλέψεις του συντάγματος.
Είναι καλύτερα να έχει κηρυχθεί μια άλλη κατάσταση της πολιτείας σήμερα, όπως προβλέπεται από το σύνταγμα και στο πλαίσιο αυτής της άλλης κατάστασης να υπάρχει περιορισμός των δικαιωμάτων μας, παρά να περιορίζονται τα δικαιώματά μας σε καθεστώς πλήρους λειτουργίας του συντάγματος.
Ελπίζω να έγινα κατανοητός.
