Σαζάκι (τουρκικά Sazak): Ένα ολόκληρο χωριό στη δυτική πλαγιά του Μίμα, εγκαταλελειμμένο και έρημο, όχι από τη φύση αλλά σίγουρα από ανθρώπινα χέρια. Αφήσαμε το αυτοκίνητο στ’ αριστερά και ώρα πολλή παρατηρούσαμε τα ερείπια του χωριού. Προσπάθησα να μάθω την αιτία της καταστροφής αλλά δεν μπόρεσα. Απ’ όσους ρώτησα, άλλοι μου μίλησαν για «ατύχημα» αλλά οι περισσότεροι σήκωναν τους ώμους δηλώνοντας πλήρη άγνοια!
Πάνω από μια ώρα περιδιάβηκα ολομόναχος τα δύσβατα σοκάκια του παλιού χωριού, ψάχνοντας ν’ ανακαλύψω κάτι που να δείχνει ανθρώπινη παρουσία. Δεν βρήκα τίποτα.
Η μόνη παρουσία ήταν οι σφήκες και οι μέλισσες που πετούσαν δίπλα μου. Κάτι το νεκρικό θα ’λεγες ότι πλανιόταν στο περιβάλλον. Να ’ταν οι ψυχές των αθώων θυμάτων της καταστροφής;
Όλα τα σπίτια είχαν θέα στην πλευρά της Χίου. Τα περισσότερα ήταν δίπατα. Παρατήρησα τους ρημαγμένους τοίχους, τα πλακόστρωτα στενά καλντερίμια, τις παλιές υδατοδεξαμενές. Όπως φαίνεται, ένα από τα κυριότερα προβλήματα του χωριού θα ήταν το νερό. Μέσα στα χαλάσματα διέκρινα τα ερείπια μιας μικρής εκκλησίας για τις ανάγκες των κατοίκων, και τον αυλόγυρο ενός σχολείου. Μέσα στη απόλυτη σιγή αναπόλησα τις παλιές καλές εποχές της ακμής του χωριού, τότε που δεκάδες μικροί μαθητές έπαιζαν σ’ αυτή τη μεγάλη περιφραγμένη αυλή. Μου φάνηκε, μάλιστα, ότι έφτασαν στ’ αυτιά μου οι παιδικές ιαχές και τα χαμόγελα, και τέλος… το κουδούνι!
Συνήλθα και συνέχισα την περιδιάβαση σε όλες τις γειτονιές. Μπήκα σε δεκάδες χαλασμένα σπίτια. Διέκρινα το χώρο της κουζίνας, τα δωμάτια, το χώρο των υποστατικών και τα κελάρια. Το παράξενο ήταν ότι σε κανένα σπίτι δεν υπήρχε ούτε ένα ξύλο, απομεινάρι μιας παλιάς πόρτας, ενός παντζουριού, ενός επίπλου. Ούτε ένα δοκάρι, ούτε ένα κεραμίδι!
Πεποίθησή μου ότι το χωριό καταστράφηκε μάλλον από φωτιά που μπήκε από «ανθρώπινα χέρια». Μόνο που δεν ξέρω αν ήταν πριν από την εγκατάλειψη, ή η εγκατάλειψη ήταν απόρροια της φωτιάς. Ίσως έβαλε το χέρι του ο εθνικοθρησκευτικός φανατισμός της δύσκολης εκείνης περιόδου.
Η θλίψη και τα αναπάντητα ερωτήματα φώλιασαν βαθιά στην ψυχή μου. […]
Διαβάστε εδώ ολόκληρο το οδοιπορικό.
- Πηγή: Ευθύμης Λεκάκης / haniotika-nea.gr.