Η επιδημία της παχυσαρκίας, που επιδεινώνεται συνεχώς κατά τα τελευταία 30 χρόνια, οφείλεται όλο περισσότερο στα παραπανίσια κιλά που παίρνουν οι πληθυσμοί στην ύπαιθρο παρά στις πόλεις. Αυτό είναι το απρόσμενο συμπέρασμα νέας διεθνούς μελέτης, που έρχεται να αμφισβητήσει την κυρίαρχη αντίληψη πως η παχυσαρκία συνδέεται κατά βάση με τον τρόπο ζωής στην πόλη και την αστικοποίηση, επειδή κυρίως στα αστικά κέντρα είναι ευκολότερη η πρόσβαση σε άφθονη -και συχνά ανθυγιεινή- τροφή.
Καθώς τα ποσοστά παχυσαρκίας αυξάνονται σε πολλές χώρες, είχε επικρατήσει -και μεταξύ των επιστημόνων- η άποψη ότι ο αστικός τρόπος ζωής είναι ο κατ’ εξοχήν «ένοχος» για την παχυσαρκία.
Από την άλλη, η ύπαιθρος αντιμετωπιζόταν μέχρι σήμερα ως το μέρος όπου οι άνθρωποι τρώνε κυρίως τη δική τους γεωργική παραγωγή, καταναλώνοντας λιγότερα επεξεργασμένα και συσκευασμένα τρόφιμα (αλμυρά, γλυκά, λιπαρά κ.ά.) σε σχέση με τους κατοίκους των πόλεων. Επιπλέον, οι πόλεις λόγω των καλύτερων μεταφορών και των ποικίλων ευκαιριών για καθιστική ψυχαγωγία, ευνοούν την καθιστική ζωή και την έλλειψη σωματικής άσκησης, ενώ οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών κάνουν πιο απαιτητικές χειρωνακτικές εργασίες, που υποτίθεται αποτελούν «αντίδοτο» στα παραπανίσια κιλά.
Ωστόσο, οι μελέτες για τη διαφορά πόλεων-υπαίθρου ήταν μικρές και βραχύχρονες. Η νέα ολοκληρωμένη μελέτη, η πιο μεγάλη και μακρόχρονη του είδους της, κατέληξε στο αντίθετο συμπέρασμα: Ότι περισσότερο ευθύνεται η ύπαιθρος παρά η πόλη για την παχυσαρκία, κάτι που -εφόσον επιβεβαιωθεί και από μελλοντικές έρευνες- αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην πολιτική δημόσιας υγείας.
Οι περισσότεροι από 1.000 ερευνητές από πολλές χώρες, με επικεφαλής τον καθηγητή Majid Ezzati της Ιατρικής Σχολής του Imperial College του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», ανέλυσαν 2.009 έρευνες που αφορούσαν συνολικά πάνω από 112 εκατ. ενηλίκους, καταγράφοντας τις διαχρονικές αλλαγές στον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) σε 200 χώρες μεταξύ 1985-2017.
Όπως διαπίστωσαν, κατά το διάστημα αυτό ο ΔΜΣ αυξήθηκε παγκοσμίως κατά μέσο όρο κατά 2 βαθμίδες στις γυναίκες και κατά 2,2 στους άνδρες, δηλαδή ο μέσος άνθρωπος πάχυνε κατά πέντε έως έξι κιλά.
Διαπιστώθηκε δε ότι πάνω από το 55% αυτής της παγκόσμιας αύξησης του ΔΜΣ από τα μέσα της δεκαετίας του ‘80 μέχρι σήμερα προέρχεται από τους πληθυσμούς της υπαίθρου. Σε μερικές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, αυτό το ποσοστό ξεπερνά ακόμη και το 80%. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο μέσος ΔΜΣ στις περιοχές της υπαίθρου παγκοσμίως αυξήθηκε κατά μέσο όρο κατά 2,1 (κιλά ανά τετράγωνο του ύψους) και στα δύο φύλα, ενώ στις πόλεις η αντίστοιχη αύξηση ήταν 1,3 για τις γυναίκες και 1,6 για τους άνδρες αντίστοιχα.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τη μελέτη, η Ελλάδα είναι μία από τις δώδεκα χώρες της Ευρώπης, όπου ο ΔΜΣ των γυναικών μειώθηκε ελαφρώς μεταξύ 1985-2017. Αντίθετα, ο ΔΜΣ των ανδρών αυξήθηκε σε κάθε χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι η σύγχρονη ανθυγιεινή διατροφή έχει επεκταθεί και στην ύπαιθρο, ενώ η μηχανική γεωργία, η συχνότερη χρήση οχημάτων χάρη στα καλύτερα μεταφορικά δίκτυα και γενικότερα η αναβάθμιση των υποδομών έκαναν σταδιακά τη ζωή της υπαίθρου πιο όμοια με εκείνη των πόλεων, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται υπέρβαροι και παχύσαρκοι άνθρωποι στις αγροτικές περιοχές του μεγαλύτερου μέρους της Γης, με κύριες εξαιρέσεις την υποσαχάρια Αφρική, όπου οι γυναίκες παχαίνουν ταχύτερα στις πόλεις.
«Τα ευρήματα της νέας μεγάλης παγκόσμιας μελέτης […] δείχνουν ότι πρέπει να ξανασκεφτούμε πώς θα βρούμε τρόπους για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα παγκόσμιας υγείας», δήλωσε ο Ezzati.
- Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Παύλος Δρακόπουλος.