Η παράδοση των S-400 που έχει παραγγείλει η Τουρκία πλησιάζει και ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται ανάμεσα στην Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες με κίνδυνο να στρέψει και τις δύο δυνάμεις εναντίον του. Οι ήδη τεταμένες σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον είναι πιθανό να δεχθούν νέο πλήγμα με την επιβολή αμερικανικών κυρώσεων εάν η Τουρκία ολοκληρώσει το συμβόλαιο και παραλάβει το καλοκαίρι τους πρώτους ρωσικούς πυραύλους.
Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Τσαρλς Σάμερς προειδοποίησε την Τουρκία ότι είναι εκτεθειμένη σε «σοβαρές συνέπειες», μια απειλή που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Ωστόσο, εάν η Τουρκία υπαναχωρήσει τότε ο Ταγίπ Ερντογάν αναλαμβάνει το ρίσκο να συγκρουστεί με την Ρωσία, τον στρατηγικό του εταίρο στην Συρία. Στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε να τεθεί εν αμφιβόλω η συμφωνία ανάμεσα στη Μόσχα και στην Άγκυρα για τη ματαίωση της επίθεσης των δυνάμεων του συριακού καθεστώτος κατά της επαρχίας Ιντλίμπ που συνορεύει με την Τουρκία και τελεί υπό τον έλεγχο των τζιχαντιστών.
(Φωτ.: EPA / Tumay Berkin)
Η Ρωσία θα μπορούσε, σύμφωνα με τους αναλυτές, να χρησιμοποιήσει και το οικονομικό όπλο, φρενάροντας την άφιξη εκατομμυρίων Ρώσων τουριστών στην Τουρκία. Τέτοιες κυρώσεις θα εφαρμόζονταν στην χειρότερη στιγμή για τον Ερντογάν, καθώς η τουρκική οικονομία έχει περάσει σε ύφεση για πρώτη φορά σε δέκα χρόνια.
Χωρίς εναλλακτική
«Η αμερικανική κυβέρνηση και το Κογκρέσο δεν διατυπώνουν απειλές στον αέρα», αναφέρει η πρώην διπλωμάτης Αμάντα Σλόουτ, ερευνήτρια στο Brookings Institution, και προσθέτει: «Στην Ουάσινγκτον, όπως και στην Ευρώπη, υπάρχει πραγματική ανησυχία για το γεγονός ότι μια χώρα-σύμμαχος στο ΝΑΤΟ αγοράζει ρωσικό αμυντικό υλικό».
Οι Αμερικανοί φοβούνται ότι η τεχνολογία που διαθέτουν τα συστήματα S-400 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή στοιχείων για τα πολεμικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ και ότι η Ρωσία μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτά. Αμερικανός αξιωματούχος που δεν κατονομάστηκε αναφέρεται επίσης σε προβλήματα διαλειτουργικότητας με τα οπλικά συστήματα του ΝΑΤΟ.
Ο Ερντογάν επιμένει και επαναλαμβάνει ότι η Άγκυρα έχει ανάγκη τους S-400 για να υπερασπιστεί τα σύνορά της.
Η Άγκυρα στράφηκε προς τη Ρωσία διότι τότε δεν είχε αξιόπιστη εναλλακτική από τη αμερικανική πλευρά. «Εμείς αποκλείεται να υπαναχωρήσουμε», δήλωσε πρόσφατα ο Τούρκος πρόεδρος. Όμως, η Τουρκία μπορεί, κατά τους αναλυτές, να βρει μπροστά της τον νόμο Caatsa (Counter America’s Adversaries Through Sanctions Act), που επιβάλλει κυρώσεις σε οποιαδήποτε οντότητα ή χώρα που συνομολογεί συμβόλαια εξοπλισμών με ρωσικές εταιρείες.
Αμερικανοί αξιωματούχοι και στρατιωτικοί έχουν επανειλημμένως ζητήσει να τερματιστούν οι διαπραγματεύσεις για την πώληση αμερικανικών αεροσκαφών F-35 στη Τουρκία εάν παραλάβει τους ρωσικούς πυραύλους S-400 – η Τουρκία σχεδιάζει την αγορά εκατό F-35 και πιλότοι της έχουν ήδη αρχίσει να εκπαιδεύονται στις ΗΠΑ. Περί το 1 δισ. δολάρια έχει επενδύσει η τουρκική πλευρά στο πρόγραμμα των F-35 και ενδεχόμενη αμερικανική απόφαση για την παρεμπόδιση εκπλήρωσης του συμβολαίου θα συνιστούσε παραβίαση των όρων του. Όμως η Ουάσινγκτον φέρεται να είναι έτοιμη να αποζημιώσει την Άγκυρα.
Ο χρόνος πιέζει
Ελπίζοντας ότι παρουσιάζει μια εναλλακτική λύση, οι ΗΠΑ ενέκριναν πέρσι την πώληση των πυραύλων Patriot, αλλά χωρίς να καταφέρουν να μεταπείσουν την Τουρκία για τους S-400. Ο επικεφαλής του Πενταγώνου Πάτρικ Σάναχαν δήλωσε την ότι επιθυμεί την διατήρηση του συμβολαίου για τα F-35, μόνο που για να γίνει αυτό «χρειάζεται η Τουρκία να αγοράσει τους Patriot».
Από την άλλη, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε πριν από περίπου έναν μήνα ότι οι διαπραγματεύσεις για ενδεχόμενη αγορά των αμερικανικών πυραύλων έχουν ξεκινήσει. Όμως, ο χρόνος πιέζει: η επίσημη προσφορά για τους Patriot εκπνέει στο τέλος του μήνα.
(Φωτ.: Προεδρία της Τουρκίας)
«Δεν είναι πολύ πιθανό αυτή η αμερικανοτουρκική διαφωνία να προκαλέσει μόνιμη ρήξη», εκτιμά η Αμάντα Σλόουτ, αλλά προσθέτει ότι θα βαρύνει σημαντικά τις ήδη τεταμένες σχέσεις των δύο χωρών και θα εγείρει νέα ζητήματα ως προς την αξιοπιστία του Τούρκου συμμάχου. Ωστόσο, οι συνομιλίες σε υψηλό επίπεδο δεν είναι πιθανό να γίνουν πριν από τις εκλογές της Κυριακής για την τοπική αυτοδιοίκηση στην Τουρκία.
Η αρθρογράφος Χαντέ Φιράτ έγραψε στην Hürriyet ότι ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου θα επισκεφθεί τις ΗΠΑ τον Απρίλιο για να συζητήσει το θέμα των S-400. Όμως η επίλυση της διαφοράς είναι δουλειά του Ταγίπ Ερντογάν και του Ντόναλντ Τραμπ.
- Αναδημοσίευση από ΑΠΕ-ΜΠΕ / Γαλλικό Πρακτορείο.