Είναι ένα θέμα που από το 1964 έχει απασχολήσει σε αλλεπάλληλες συνεδριάσεις το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Το ίδιο θέμα επανήλθε στη χθεσινή ημερήσια διάταξη, και για μία ακόμα φορά δόθηκε το πράσινο φως για την απαλλοτρίωση των ακινήτων επί των οδών Αρδηττού, Θωμοπούλου και Κουτουλα στο Μετς, εκεί όπου στην αρχαιότητα βρισκόταν ο ναός της Αρτέμιδος Αγροτέρας. Αν και το ΚΑΣ έχει γνωμοδοτήσει πολλές φορές υπέρ της απαλλοτρίωσης προκειμένου να αναδειχθεί ο αρχαιολογικός χώρος του ιερού, εντούτοις το κόστος του ακινήτου (σήμερα φτάνει τα 2,2 εκατ. ευρώ) ήταν ο ανασταλτικός παράγοντας – ευκαιρίες το κόστος να καλυφθεί είτε από κοινοτικά κονδύλια είτε από το πρόγραμμα ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων χάθηκαν πριν από χρόνια.
Στη συνεδρίαση έδωσαν το παρών και οι ιδιοκτήτες του οικοπέδου, οι οποίοι ζήτησαν ξεκάθαρη λύση σε εύλογο χρονικό διάστημα, είτε με τη λύση της απαλλοτρίωσης είτε με τους περιορισμούς ανάδειξης των ευρημάτων και κατόπιν διαβεβαίωσης ότι υπάρχουν οι πιστώσεις.
Στη νέα γνωμοδότηση του ΚΑΣ περιλήφθηκαν και οι όροι να πραγματοποιηθεί μικρή ανασκαφική έρευνα για επιπλέον στοιχεία, να προχωρήσουν ταχύτατα οι διαδικασίες ανάδειξης των αρχαιοτήτων και να μελετηθεί η δυνατότητα σύνδεσης του χώρου με το Ολυμπιείο και τα παριλίσσια ιερά. Κάτι που, όπως ειπώθηκε στη συνεδρίαση, μπορεί εύκολα να συμβεί με μια απλή πεζογέφυρα που θα περνά πάνω από την οδό Αρδηττού.
Ο χώρος που γειτνιάζει με τα θεμέλια του ναού της Αρτέμιδος Αγροτέρας μετά την κατεδάφιση κατοικίας το 2010
(φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Παντελής Σαΐτας)
«Το θέμα είναι από τις πιο μακροχρόνιες υποθέσεις στο ΚΑΣ, και αυτό δικαιολογείται από το γεγονός ότι πρόκειται για τμήμα των παριλίσσιων ιερών, ενός πολύ σημαντικού χώρου για την ιστορία των Αθηνών, σε εξαιρετική θέση, που κατοπτεύει όλο τον αρχαιολογικό χώρο γύρω από το Ολυμπιείο, αλλά ταυτόχρονα και για έναν πολύ ταλαιπωρημένο χώρο από την οικοδόμηση στα νεότερα χρόνια», δήλωσε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.
Δύο ναοί στην περιοχή
Στην περιοχή του Μετς έχουν εντοπιστεί δύο ναοί. Για τον ιωνικό ναό του Ιλισσού (μέσα 5ου αι. π.Χ.) γνωρίζουμε από τις πηγές ότι στα τέλη του 5ου αι. μ.Χ. μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία που ονομάστηκε Παναγία στην Πέτρα, και τον 17ο αι. μετασκευάστηκε σε ναό μικρότερων διαστάσεων. Κατεδαφίστηκε το 1778 με διαταγή του βοεβόδα των Αθηνών Χατζή Αλή Χασεκή για να χρησιμοποιηθεί το υλικό του στην ανέγερση του οχυρωματικού περιβόλου της πόλης.
Θραύσματα της ζωφόρου του ναού βρίσκονται σήμερα σε μουσεία της Αθήνας, της Βιέννης και του Βερολίνου, ενώ στο Μετς σώζεται ανάλημμά του. Ως προς την ταύτισή του υπάρχει μεγάλη συζήτηση αν πρόκειται για την Αγροτέρα Αρτέμιδα ή για άλλον ναό.
Ο χώρος που γειτνιάζει με τα θεμέλια του ναού της Αρτέμιδος Αγροτέρας μετά την κατεδάφιση κατοικίας το 2010
(φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Παντελής Σαΐτας)
Ο δεύτερος ναός, που είναι διπλάσιος σε μέγεθος από τον ιωνικό, ανακαλύφθηκε στις ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή μεταξύ 2010 και 2015. Ωστόσο, αν ο ναός αυτός αποδίδεται στον Δία είναι υπό συζήτηση καθώς, σύμφωνα με τον καθηγητή του ΕΜΠ Μανόλη Κορρέ, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ήταν αφιερωμένος στην Άρτεμη λόγω ύπαρξης άδυτου και άλλων χαρακτηριστικών.
Επίσης είναι πολύ πιθανό να υπήρχαν πολύ κοντά και άλλοι ναοί, γεγονός εύλογο, όπως σημείωσε ο καθηγητής, γιατί στην περιοχή βρισκόταν η πηγή Καλλιρόη, τόπος εγκατάστασης των πρώτων Αθηναίων.