Η σικελική γη έκρυβε για αιώνες το μυστικό, αλλά πλέον το αρχαιολογικό «μαργαριτάρι», όπως το αποκαλεί το National Geographic, έρχεται στο φως. Το ελληνιστικό θέατρο του Ακράγαντα (ιταλικά: Αγκριτζέντο) παρά το γεγονός ότι υπέστη αλλεπάλληλες λεηλασίες καταφέρνει να διατηρεί ακόμα την αρχική του μορφή, αν και μέχρι πολύ πρόσφατα κανείς δεν μπορούσε να το εντοπίσει!
Ο Ακράγαντας ήταν μια από τις πλουσιότερες αποικίες στη Μεγάλη Ελλάδα.
Ο τελευταίος που προσπάθησε να εντοπίσει το χαμένο ελληνιστικό θέατρο ήταν ο Βερονέζε Πίρο Μαρκόνι, το 1920. Όμως, μιας και δεν διέθετε τα σύγχρονα μέσα γεωεντοπισμού, ένα σοβαρό ερμηνευτικό λάθος τον οδήγησε σε λάθος σημείο.
Σύμφωνα με το National Geographic, η μόνη γραπτή πηγή για το μνημείο είναι ένα βιβλίο του 16ου αιώνα. Το έγραψε ο Δομινικανός μοναχός Τομάσο Φαζέλο, ο συγγραφέας του πρώτου «τυπωμένου» έργου για τη Σικελία. Βέβαια, ο μοναχός κατά την επίσκεψή του είχε καταφέρει να ξεχωρίσει μόνο τα θεμέλια του θεάτρου καθώς πολλά αρχιτεκτονικά μέλη είχαν ήδη αφαιρεθεί για να χτιστεί η νέα πόλη.
(Φωτ.: Giuseppe Grizzaffi)
Το 2016 οι αρχαιολόγοι ξεκίνησαν το… μεγάλο κυνήγι, και έπειτα από εβδομάδες ερευνών με τη χρήση ειδικών οργάνων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένα ασβεστολιθικό ανάχωμα που δεν έφερε σήμανση και βρισκόταν μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από το Ναό της Ομόνοιας στην Κοιλάδα των Ναών ήταν τελικά το αρχαίο θέατρο. Στο τέλος του 2017 οι ανασκαφείς κατάφεραν να βρουν το άνω μέρος του κοίλου και τις κερκίδες.
Με βάση την αρχιτεκτονική πρακτική της ελληνιστικής περιόδου οι θέσεις για το κοινό είχαν φτιαχτεί στα βραχώδη πρανή του λόφου ενώ το υπόλοιπο θέατρο ήταν χτισμένο με τοίχους που ξεπερνούσαν τα 10 μέτρα. Οι Ρωμαίοι προχώρησαν σε σημαντικές αλλαγές περί το τέλος του 3ου αιώνα π.Χ.
(Φωτ.: Marco Merola)
Μέχρι στιγμής οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει σημαντικά ευρήματα, όπως αγγεία πόσης και αποθήκευσης υγρών, λύχνους, κοσμήματα, θεατρικές μάσκες κ.ά. Η αρχαιολογική έρευνα θα αρχίσει και πάλι την άνοιξη του 2019, με επόμενο στόχο να αποκαλυφθεί η ορχήστρα.