Ελλάδα και τρομοκρατία: Οι ρίζες

Η 48ωρη άδεια στον καταδικασμένο σε έντεκα φορές ισόβια Δημήτρη Κουφοντίνα της «17 Νοέμβρη» μάς θύμισε μια ζοφερή εποχή στα ελληνικά πράγματα. Την εποχή της ένοπλης βίας της άκρας Αριστεράς. Άλλως, την εποχή των δολοφονιών, από τους τρομοκράτες, αστυνομικών, πολιτικών, επιχειρηματιών, εκδοτών. Εποχή την οποία δεν έχουμε αφήσει πίσω. Αυτό αποδεικνύεται από τον κουρνιαχτό που σηκώθηκε για την άδεια του καταδικασμένου τρομοκράτη. Εάν η κοινωνία είχε ενστερνιστεί ότι τέτοιες ιδιαίτερης ηθικοκοινωνικής απαξίας πράξεις είναι καταδικαστέες, τότε δεν θα προκαλούσε σε πολλούς εντύπωση η χορήγηση άδειας σε έναν τρομοκράτη.

Πώς όμως γεννήθηκε η ελληνική αριστερή τρομοκρατία;

Θεωρείται ότι ο καταραμένος εμφύλιος πόλεμος του 1946-1949 και ιδίως η τελική επικράτηση του κράτους σ’ αυτόν δημιούργησε τεράστια ζητήματα στην κοινωνική συνοχή. Από τη μια, η αστική δημοκρατία, φοβούμενη ισχυροποίηση των ηττημένων, τους φυλάκισε, τους απέπεμψε και τους απέβαλε από τον κρατικό οργανισμό. Από την άλλη, οι ηττημένοι, με μια μοναδική δυνατότητα επιβολής της δικής τους ιστορικής πραγματικότητας, και συγκεκριμένα μερίδα αυτών, ουδέποτε απέταξαν την ένοπλη δράση. Η διάσταση αυτή οδήγησε σε περαιτέρω πόλωση. Επίσης, σε όξυνση των υπαρκτών κοινωνικών ανισοτήτων.

Τα χρόνια περνούσαν και οι απόβλητοι από τον κρατικό κορμό συσπειρώνονταν με μυστικότητα και διαρκώς, προκειμένου να είναι έτοιμοι. Αφού το κράτος δεν τους υπολόγιζε, έπρεπε εκείνοι να αναγκάσουν το κράτος να τους υπολογίσει. Η αντικειμενική αδυναμία του ΚΚΕ, λόγω απαγόρευσης, να συμμετέχει στα πολιτικά δρώμενα, γέννησε παράνομες οργανώσεις. Οι αρχές του κράτους έστρεψαν την προσοχή τους σ’ αυτές, και στην προσπάθεια εξάρθρωσής τους δαιμονοποιήθηκαν, γενικά, απόψεις που προσέγγιζαν τις κομμουνιστικές.

Όμως οι ελληνικές Αρχές δεν ενεργούσαν μόνες τους σε μια γωνιά του πλανήτη.

Συγχρόνως διεξαγόταν με απίστευτη σκληρότητα και ο Ψυχρός Πόλεμος. Οι δύο δυνάμεις που αποτελούσαν τους πόλους ισχύος , ήτοι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, δραστηριοποιούνταν σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Οι δυνάμεις αυτές είχαν ανάγκη από κράτη-υποστηρικτές, και βέβαια η απόπειρα από την καθεμία διείσδυσης στις χώρες που αποτελούσαν την άμυνα της άλλης ήταν συνεχής.

Εξέχοντα ρόλο σε αυτό το παγκόσμιο παίγνιο είχαν οργανώσεις οι οποίες δρούσαν εξυπηρετώντας (και) αλλότρια συμφέροντα. Ακόμη και στις περιπτώσεις που τέτοιου είδους οργανώσεις δεν ήταν γεννήματα των δύο δυνάμεων, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ ενθάρρυναν ή και εφοδίαζαν ή και χρηματοδοτούσαν οργανώσεις οι οποίες πραγματοποιούσαν «ανταρτοπόλεμο» στα εδάφη εχθρικών χωρών.

Συνάμα, τα επαναστατικά νάματα της Ευρώπης, όπως ο Μάης του ’68, που εξέθρεψαν κινήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και λοιπών κοινωνικών διεκδικήσεων, εξ αντικειμένου άφησαν περιθώριο και χώρο για την καλλιέργεια της ένοπλης δράσης. Σε αυτό συνέβαλαν και οι επαναστάσεις στη Λατινική Αμερική.

Αποτέλεσμα αυτών ήταν η ύπαρξη δεκάδων οργανώσεων που αυτοχαρακτηρίζονταν αριστερές σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη.

Η «Rote Armee Fraktion» (RAF – Φράξια Κόκκινος Στρατός, γνωστή και ως Baader-Meinhof από τα επώνυμα δύο εκ των μελών της) στη Δυτική Γερμανία, η «Action Directe» (AD – Άμεση Δράση) στη Γαλλία, οι «Brigate Rosse» (Ερυθρές Ταξιαρχίες) στην Ιταλία, και φυσικά οι ελληνικές «17 Νοέμβρη», «Επαναστατικός Λαϊκός Αγώνας» (ΕΛΑ), «Αντικρατική Πάλη» κτλ. έδρασαν για αρκετά χρόνια προτάσσοντας τη σημαία με το επαναστατικό αστέρι των Τουπαμάρο.¹

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, οι ρίζες της ένοπλης δράσης βρίσκονται και στα επτά χρόνια της δικτατορίας (1967-1974), μετά το τέλος της οποίας εξάλλου έγινε και το πρώτο χτύπημα. Ήταν τότε που άρχισε να πνέει ένας αέρας «επαναστατισμού» στην ελληνική κοινωνία.

____
1. Οι Τουπαμάρο, γνωστοί ως MLN (Movimiento de Liberación Nacional), ήτοι Κίνημα Εθνικής Απελευθέρωσης ή Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα, ήταν οργάνωση αντάρτικου πόλης η οποία έδρασε στην Ουρουγουάη τη δεκαετία του ’60 και του ’70 (πηγή: Wikipedia).

Παναγιώτης Μπαλακτάρης
Δικηγόρος