Η ορθόδοξη πίστη αποτέλεσε ένα σημείο αναφοράς στα δύσκολα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, καθώς ήταν κάτι παραπάνω από μια θρησκεία για τον ελληνισμό. Όσοι εγκατέλειψαν την ορθόδοξη πίστη στον Πόντο και στη Μικρά Ασία σε μια-δυο γενιές έχασαν την ταυτότητά τους, παρά τα όσα γράφει το DNA τους. Έτσι, αποκτά ιδιαίτερη σημασία το ταξίδι που πραγματοποίησε το καλοκαίρι του 2017 στον Εύξεινο Πόντο ο συγγραφέας Μιχάλης Καϊκουνίδης.
Ο Μιχάλης Καϊκουνίδης γράφοντας πολλά χιλιόμετρα στο νομό Σαμψούντας προσπάθησε να εντοπίσει και όσο το δυνατό περισσότερες ελληνορθόδοξες εκκλησίες.
Σε μια από τις περιηγήσεις του είχε οδηγό τον Χαρούν Τεμέλ, ο οποίος του υπέδειξε μια εκκλησία στο Τσινίκ, κοντά στην πόλη της Σαμψούντας και ακόμα πιο κοντά στο Τεκέκιοϊ, την κωμόπολη Τεκκιά των Ελλήνων που ήταν ενωμένη με το ελληνικό κεφαλοχώρι Άνω και Κάτω Ανδρεάντων. «Ο Χαρούν γνωρίζει σχετικά καλά τα νέα ελληνικά. Το χωριό του είναι το Τσιριχμάν, ακριβώς απέναντι από την Όξε, το χωριό της γιαγιάς μου», σημειώνει ο Μιχάλης Καϊκουνίδης.
Ο παππούς του Χαρούν ζούσε στην περιοχή της Χρυσούπολης Καβάλας, στο χωριό που σήμερα ονομάζεται Σκοπός. Από τις αφηγήσεις των δικών του γνωρίζει ότι έφυγαν ειρηνικά, παίρνοντας μαζί τους όλα τους τα υπάρχοντα σε κάρα. Η πρώτη γυναίκα του Χαρούν Τεμέλ είχε πατέρα Έλληνα, ένα από τα μικρά ορφανά που έμειναν μετά το 1923 στην Τουρκία και μεγάλωσαν σε ορφανοτροφείο. Όταν μεγάλωσε του έμαθαν μια τέχνη και τον πάντρεψαν με Τουρκάλα.
Ο Μιχάλης Καϊκουνίδης ξεκίνησε να βρει την εκκλησία του Τσινίκ την τελευταία ημέρα του Ιουλίου. Από το κέντρο της Σαμψούντας με τον Χαρούν Τεμέλ (φωτ. πάνω) κατευθύνθηκαν ανατολικά προς Τραπεζούντα, και έπειτα από 14 χλμ. μπήκαν στο Τεκέκιοϊ το οποίο είναι μια σύγχρονη τουρκική πόλη, σε φάση μεγάλης ανάπτυξης και ανοικοδόμησης. Περίπου 3 χλμ. χρειάζονται για το Κάτω Τσινίκ, και από εκεί ανηφόρισαν για το Άνω Τσινίκ.
«Φτάσαμε σε ένα πλάτωμα που έβλεπε όλη την γύρω περιοχή. Εκεί ήταν ένα μακρόστενο, περίεργο κτήριο, χωρίς σκεπή. Σε μικρή απόσταση ήταν και τα τουρκόσπιτα. Ο χώρος γεμάτος με πολλά παιδιά που έτρεξαν να μας υποδεχτούν. Παιδιά με λάμψη στο πρόσωπο, τα κορίτσια δεν φορούσαν μαντίλες και τα ρούχα τους έμοιαζαν με τα ρούχα των δικών μας παιδιών εδώ στην Ελλάδα. Λες και δεν ήταν της περιοχής», περιγράφει ο Μιχάλης Καϊκουνίδης.
Ο συγγραφέας τους είπε ότι είχε έρθει να βρει την παλιά εκκλησία, και ο Χαρούν Τεμέλ έπιασε κουβέντα μαζί τους. «Εδώ πήγαιναν σχολείο οι γονείς μας», πληροφόρησαν τους δύο άνδρες τα παιδιά, και τους ενημέρωσαν ότι το κτήριο που έβλεπαν έχει εγκαταλειφθεί εδώ και καιρό, και έτσι έπεσε η στέγη.
«Ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία που είδα μέχρι τώρα», εξηγεί ο Μιχάλης Καϊκουνίδης. Το εσωτερικό είχε χωριστεί σε μικρότερα τμήματα, που προφανώς ήταν οι τάξεις, και στη μέση υπήρχε ένας μεγάλος κενός χώρος, ίσως για το διάλειμμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. «Ένιωσα ότι κάτι ήθελε να πει, ένα παράπονο ακουγόταν μέσα από τα ντουβάρια του άλλοτε χριστιανικού ναού. Μια θλίψη υπήρχε στον αέρα», περιγράφει.
Και καταλήγει: «Οι φωτογραφίες που τράβηξα βγάζουν αυτήν τη θλίψη και τη μοναξιά που υπήρχαν διάχυτες. Έκανα το σταυρό μου και απομακρύνθηκα με βαριά συναισθήματα στην ψυχή μου».
- Ευχαριστούμε θερμά τον συγγραφέα Μιχάλη Καϊκουνίδη για την παραχώρηση στο pontos-news.gr του φωτογραφικού υλικού.