Ήταν η στιγμή που 70.000 θεατές και εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον πλανήτη παρακολουθούσαν με δέος την τελετή λήξης της 28ης Ολυμπιάδας που γινόταν στην Αθήνα, και συγκεκριμένα τους 63 πυρριχιστές και τους δύο μουσικούς που είχαν πιάσει ήδη θέση στην ειδικά διαμορφωμένη εξέδρα, στο κέντρο του ΟΑΚΑ, στο Μαρούσι.
Δευτερόλεπτα μετά, το σύρσιμο του τοξαριού, ο ήχος του νταουλιού αλλά και το χτύπημα των ποδιών των χορευτών έκαναν τον κόσμο να παραληρεί. Ο χορός σέρρα παρουσιαζόταν για πρώτη φορά σε όλη την ανθρωπότητα.
Η τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, που πραγματοποιήθηκε στις 29 Αυγούστου του 2004, σηματοδότησε το τέλος μιας από τις καλύτερες διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων, όπως χαρακτήρισαν πολλοί το γεγονός, και σίγουρα ως μιας από τις σημαντικότερες στιγμές για τον ποντιακό ελληνισμό, αφού η πολιτιστική του παράδοση ήρθε σε πρώτο πλάνο σε όλη την οικουμένη. Γι’ αυτό εξάλλου διάφοροι φορείς –ανάμεσά τους και η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος– τίμησαν το Σύλλογο Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί», που ήταν ο πρωταγωνιστής αυτού του γεγονότος.
Ο πυρρίχιος χορός που «πήρε» το χρυσό μετάλλιο
Το pontos-news.gr γυρίζει το χρόνο πίσω και σας μεταφέρει την ένταση και τα συναισθήματα εκείνων των δευτερολέπτων – λίγο πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά την παρουσίαση του χορού.
Ο σημερινός πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί», Θεόφιλος Καστανίδης, αρχικά μας μεταφέρει την αύρα και το κλίμα πριν από το μεγάλο γεγονός, καθώς ο ίδιος τότε δεν ήταν μόνο μέλος του ΔΣ του Συλλόγου αλλά και ένας από τους χορευτές, ο πέμπτος κατά σειρά, θυμάται. Τότε, μας λέει, έκαναν εντατικές πρόβες σε κάποιους χώρους στην περιοχή του Ασπροπύργου, σε ομοίωμα της σκηνής του ΟΑΚΑ. Όταν έκαναν πρόβα το δικό τους κομμάτι, όλοι οι άλλοι συμμετέχοντες –που ήταν χιλιάδες– τους παρακολουθούσαν. «Όταν χορεύανε οι Πόντιοι πάνω, όλοι σταματούσαν και είχαμε κοινό. Τέτοια ένταση, τέτοιο ενδιαφέρον», θυμάται. «Εκπροσωπούμε τον ποντιακό ελληνισμό, είπαμε τότε», μας λέει. Δεν υπήρχε γι’ αυτούς τόσο ο Σύλλογος, όσο ο Πόντος· εμπειρία και στιγμές που θα μείνουν βαθιές χαραγμένες στη μνήμη του: «Η καρδιά χτυπούσε δεν ξέρω πόσο δυνατά, σε όλους μας». Τονίζει δε πως όλοι οι χορευτές το έζησαν αυτό.
Του ολυμπιακού γλεντιού προηγήθηκε το ποντιακό…
Κι ενώ οι συμμετέχοντες ήταν όλοι στις θέσεις τους κι ετοιμάζονταν για το μεγάλο γεγονός της τελετής λήξης που θα γινόταν αρκετές ώρες αργότερα, οι Πόντιοι, μας λέει ο Θεόφιλος, που είχαν φτάσει περίπου στις 12 το μεσημέρι, έβγαλαν τη λύρα και το νταούλι κι άρχισαν να παίζουν στήνοντας ένα μουχαπέτ’. Αρκετός κόσμος απαθανάτιζε αυτό το γεγονός με φωτογραφικές μηχανές, ενώ κάποιοι που ήταν από το εξωτερικό έπαιρναν τους οικείους τους τηλέφωνο και μετέδιδαν αυτά που ζούσαν. «Τόσο ωραίο ήταν το κλίμα», αναφέρει ο πρόεδρος του Συλλόγου.
(Φωτ.: Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί»)
Στη συνέχεια μας ταξιδεύει λίγο πριν από τα «μεγάλα λεπτά», όταν «μπήκαμε περπατώντας και ανεβήκαμε στη σκηνή. Αυτό το δέος που αισθάνθηκα, να περιμένεις να ακούσεις αυτόν τον χαρακτηριστικό ήχο της λύρας που ξεκινά το χορό, ήταν το κάτι άλλο. Ανεπανάληπτη στιγμή και αλησμόνητη», αναπολεί. Όταν τελείωσαν το χορό και κατέβηκαν, από άλλο δρόμο αυτή τη φορά, τους πλησίασαν κάποιοι Κινέζοι με σκοπό να τους αγγίξουν και να τους πιάσουν το χέρι. Φάνηκε ότι οι Πόντιοι τους είχαν παρουσιάσει ένα μοναδικό θέαμα.
Θέλοντας να αποκαταστήσει την αλήθεια σε σχέση με διάφορες φήμες που έχουν ακουστεί, όπως δηλαδή ότι οι χορευτές δεν ήταν όλοι από τους «Αργοναύτες-Κομνηνούς», ο Θεόφιλος Καστανίδης τονίζει ότι οι χορευτές ήταν «όλοι από τις χορευτικές ομάδες του Συλλόγου», άσχετα αν αργότερα κάποιοι πήγαν σε άλλους συλλόγους, και οι πρόβες γίνονταν μέσα στην αίθουσα του Συλλόγου. «Στην αρχή είχαν μαζευτεί γύρω στα 150-180 άτομα, από τα οποία έγινε μια επιλογή από τον τότε χοροδιδάσκαλο Χρήστο Θεοδωρίδη, ο οποίος κράτησε τους 63 χορευτές». Αναφέρει επίσης την πρόταση που είχε κάνει τότε, όταν πήγαν όλοι οι χορευτές μετά τους αγώνες στους Στύλους του Ολυμπίου Διός (αφού πρώτα πήραν ειδική άδεια) για φωτογράφιση, με σκοπό, όπως μας αναφέρει, να συνδυάσουν τους Ολυμπιακούς των αρχαίων χρόνων με τους Ολυμπιακούς της σύγχρονης εποχής στην Αθήνα. Σημειώνει επιπλέον πως από το ταμείο του Συλλόγου δαπανήθηκαν πάνω από 20.000€ για την αγορά επιπλέον φορεσιών, καθώς οι υπάρχουσες δεν έφταναν για όλους.
Ολόκληρη η τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας
Τη δική του εμπειρία μεταφέρει στο pontos-news.gr ο νταουλτζής των Ολυμπιακών Αγώνων, Νίκος Χατζηδαυιτίδης, που συνόδευε τον λυράρη Θανάση Ιωακειμίδη. «Μεγάλη αγωνία στην τελετή λήξης», λέει. «Βρισκόμασταν κάτω από το ύψωμα, μέσα, και περιμέναμε να βγούμε τρέχοντας στη σκηνή. Υπήρχε πλάκα και ένα ευχάριστο, ωραίο άγχος», θυμάται. Μας λέει πως γνώριζαν πολύ καλά τι πρέπει να κάνουν καθ’ όλη τη διάρκεια του κομματιού τους. «Η συγκίνηση ήταν πάρα πάρα πολύ μεγάλη όταν τελείωσε ο πυρρίχιος, που έγινε το “πυρ” [σ.σ.: παράγγελμα για το σταμάτημα του χορού], που ακούστηκε δυνατά το χτύπημα των ποδιών των παιδιών και που έπεσε το μεγάλο χειροκρότημα από τον κόσμο. Απογείωσε τα συναισθήματά μου κι ένιωσα πολύ περήφανος γι’ αυτό που κάναμε», καταλήγει.
«Περηφάνεια, συγκίνηση, τιμή, νοσταλγία!». Με αυτές τις λέξεις ο λυράρης, και τότε χορευτής, Ηλίας Αβραμίδης, μιλάει για εκείνες τις στιγμές. «Κάθε φορά που το βλέπω βουρκώνω ρε μάγκα μου», λέει.
«Οι καταπληκτικές στιγμές που βίωσα χορεύοντας τον πυρρίχιο το 2004 για τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων θα με συντροφεύουν όλη μου τη ζωή», μας λέει ο Γιάννης Ιωακειμίδης, ο οποίος μαζί με τον Ηλία χόρευαν δίπλα-δίπλα. «Την ώρα που χορεύαμε, αν και σε ένα κατάμεστο ΟΑΚΑ, ένιωθα μόνος. Εγώ, η λύρα και το νταούλι», αναφέρει. «Με την τελευταία νότα της λύρας συνειδητοποίησα τον κόσμο στις κερκίδες που χειροκροτούσε όρθιος. Υπέροχο συναίσθημα», τονίζει. «Νιώθω ιδιαίτερη τιμή και περηφάνια που ήμουν μέρος του χορευτικού. Είμαι ευγνώμων σε όλους όσοι συντέλεσαν στο να γνωρίσουν δισεκατομμύρια άνθρωποι σε κάθε γωνιά του πλανήτη το χορό των χορών, υπό τους ήχους της ποντιακής λύρας», καταλήγει.
Από τότε, ολοένα και περισσότερα ποντιακά πολιτιστικά σωματεία καλούνται από διάφορους φορείς στα τέσσερα σημεία του πλανήτη με σκοπό να παρουσιάσουν τον πολιτισμό μας.
Βασίλης Καρυοφυλλίδης
