Μετά τη σφοδρότατη σύγκρουση μεταξύ της Τουρκίας και κάποιων ευρωπαϊκών χωρών, εξαιτίας της άρνησης των τελευταίων να αποτελέσουν εξέδρα προώθησης των αυτοκρατορικών επιδιώξεων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Άγκυρα απασφάλισε. Ή τουλάχιστον έτσι θέλει να δείχνει. Πρώτος ο Τούρκος πρόεδρος και στη συνέχεια υπουργοί της κυβέρνησης και άλλα στελέχη, ακόμη και κληρικοί του ΑΚΡ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης), υπερέβαλαν εαυτούς στις λεκτικές αντεγκλήσεις με ευρωπαίους αξιωματούχους. Ταυτόχρονα, εμφανίστηκαν συμπεριφορές που υπερβαίνουν τα διπλωματικά ειωθότα, όπως η εισβολή Τούρκων πολιτών στο Γενικό Προξενείο της Ολλανδίας στην Κωνσταντινούπολη που υπέστειλαν τη σημαία της χώρας και ανέβασαν την τουρκική.
Χθες, ένας ιμάμης που συνδέεται στενά με κύκλους της τουρκικής προεδρίας και με το κυβερνών κόμμα, ο Χαϊρετίν Καραμάν, είπε ότι «η Τουρκία οφείλει να αποκτήσει όπλα μαζικής καταστροφής, καθώς και πυρηνικά για να αντιμετωπίζει τη Δύση»!
Πέρα όμως από τις ακρότητες, για τις οποίες ίσως φημίζονται κάποιοι στη γειτονική μας χώρα, έχει ανοίξει σε ευρωπαϊκό επίπεδο μια συζήτηση για το ενδεχόμενο η Τουρκία να ακυρώσει μονομερώς την συναφθείσα τον Μάρτιο του 2016 συμφωνία για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης. Μάλιστα, αυτή η συζήτηση έχει κάνει τους πολιτικούς σοβαρών και ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών να αγωνιούν για μια τέτοια εξέλιξη, ιδίως αφ’ ης στιγμής βρίσκονται και οι ίδιοι στις χώρες τους ενόψει κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων.
(Φωτ.: dpa)
Το βασικό άρθρο του, μεγάλης κυκλοφορίας, περιοδικού Der Spiegel στη Γερμανία την προηγούμενη εβδομάδα είχε ως θέμα τον φόβο της Άνγκελα Μέρκελ για την υπαναχώρηση της Άγκυρας από τη σχετική συμφωνία. Κατέληγε δε στο γεγονός ότι η Γερμανίδα καγκελάριος επειδή τρέμει ένα τέτοιο ενδεχόμενο αναγκάζεται να συμβιβάζεται με τις παράλογες απαιτήσεις της Τουρκία. Ομοίως, αυτή η πιθανότητα έχει προβληματίσει πολλούς και στη Γαλλία, η οποία, για λόγους που δεν είναι του παρόντος σημειώματος, αγωνίζεται να διατηρήσει την κοινωνική της ειρήνη και τάξη. Επιπλέον, επειδή ακριβώς οι ισορροπίες στην Ευρώπη σε αυτήν την χρονική συγκυρία είναι εύθραυστες, όλες οι χώρες απεύχονται την επανεμφάνιση μεγάλων μεταναστευτικών ροών.
Έχοντας εντοπίσει η Τουρκία αυτό το αδύναμο σημείο, ασκεί πολιτική με απειλές αθέτησης της μεταναστευτικής συμφωνίας θεωρώντας ότι θα κατορθώσει να αποκομίσει κέρδη σε διάφορα επίπεδα.
Τι προβλέπει η συμφωνία αυτή; Πρώτον, ότι η Άγκυρα θα σταματήσει τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη. Δεύτερον, ότι θα λάβει το ποσό των 6 + 6 δισ. ευρώ για να παρέχει κατάλυμα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τροφή στους πρόσφυγες που υπάρχουν στην επικράτειά της. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία φιλοξενεί στο έδαφός της 3.000.000 πρόσφυγες. Τρίτον, ότι η Τουρκία θα αναλάβει την υποχρέωση να δέχεται την επαναπροώθηση μεταναστών σε εκείνη για κάθε πρόσφυγα που έστελνε στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Με την τήρηση αυτής της συμφωνίας, η Άγκυρα κατάφερε να αποσπάσει την υπόσχεση των Ευρωπαίων πολιτικών για επανέναρξη της διαδικασίας εισόδου στην ΕΕ και την κατάργηση της προϋπόθεσης για βίζα. (Προσφάτως, είδε το φως τη δημοσιότητας και μια κρυφή συμφωνία στο περιθώριο της επίμαχης μεταναστευτικής).
Οι ενδείξεις
Όλες οι έως τώρα ενδείξεις καταδεικνύουν ότι οι απειλές της Τουρκίας δεν πρόκειται να υλοποιηθούν. Συγκεκριμένα:
- Σε δήλωσή του στον τηλεοπτικό σταθμό KANAL24 στις 15 Μαρτίου 2017 ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, είπε ότι «έχει παγώσει η συμφωνία επανεισδοχής και μπορεί να ακυρώσουμε την προσφυγική συμφωνία». Δηλαδή, αναφέρεται σε ένα μέρος της συμφωνίας και όχι στο ουσιωδέστερο.
- Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκία Ομέρ Τσελίκ, βασίστηκε στην «αμοιβαιότητα». Είπε ότι ενώ η Τουρκία έχει εφαρμόσει όλα τα προβλεπόμενα εκ της συμφωνίας, η Ευρώπη δεν έχει κάνει το ίδιο. Απαρίθμησε τα σημεία στα οποία θεωρεί πως είναι ανακόλουθη η Ευρώπη περίπου σαν να περιγράφει τί αντάλλαγμα θέλει η Τουρκία για να ησυχάσει.
- Ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, δήλωσε στην εφημερίδα Cumhuriyet: «Εάν θέλετε τόσο πολύ, μπορούμε να αφήνουμε 15.000 πρόσφυγες κάθε μήνα. Τότε να δούμε τί σοκ θα υποστείτε!». Όμως κι αυτός δεν εξέφρασε ειλημμένη απόφαση της Άγκυρας για να σταματήσει την εφαρμογή της μεταναστευτικής συμφωνίας.
- Βασικότερη εν τούτοις ένδειξη ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να υπαναχωρήσει από την συμφωνία αποτελεί η παρουσία και δήλωση του ηγέτη του MHP (Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης), Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Σημειώνεται, ότι το MHP στέκεται δίπλα στον Ερντογάν και στην προσπάθεια που αυτός καταβάλλει για την πολιτειακή μεταβολή στις 16 Απριλίου 2017. Για τον λόγο αυτόν έχει ιδιαίτερη σημασία η προχθεσινή του δήλωση στην Hurriyet. Είπε επί λέξει: «Το μεταναστευτικό ζήτημα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί εις ανταπόδοση. Απαιτείται υπομονή. Δεν είναι σωστό να χρησιμοποιείς τους ανθρώπους που έχουν έρθει στην Τουρκία ως πρόσφυγες σαν ένα άλλο όπλο εναντίον της Ευρώπης.». Αν μη τι άλλο, περισσότερη αξία από τις δηλώσεις υπουργών και λοιπών αξιωματούχων του ΑΚΡ έχουν οι παρατηρήσεις του επί του παρόντος συμμάχου του Ερντογάν. Και οι δικές του προτροπές είναι αποτρεπτικές.
Όλοι οι ανωτέρω παράγοντες, λοιπόν, συνηγορούν στην εκτίμηση ότι η Τουρκία στην παρούσα χρονική στιγμή δεν πρόκειται να κάνει πράξη την απειλή της για υπαναχώρηση από την μεταναστευτική συμφωνία.
Παναγιώτης Μπαλακτάρης
