Η προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ, η οποία στιγματίστηκε από θεωρίες συνωμοσίας και παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο, έφερε και πάλι στη δημόσια συζήτηση ένα ζήτημα που απασχολεί τα ΜΜΕ και τους ακαδημαϊκούς: τις ψευδείς ειδήσεις οι οποίες διακινούνται παρά το γεγονός ότι μπορεί να είναι εξόφθαλμα αναληθείς, ή να διαψεύδονται από επίσημους φορείς.
Το TwitterTrails είναι ένα εργαλείο που αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο Wellesley στη Μασαχουσέτη, το οποίο τα τρία τελευταία χρόνια «ερευνά» αναρτήσεις στο Twitter προκειμένου, μέσω ειδικών αλγορίθμων, να εντοπίσει την αρχική πηγή της είδησης, ποιοι λογαριασμοί χρηστών έπαιξαν ρόλο στη διάδοσή της, ακόμα και το βαθμό της καχυποψίας με τον οποίο έγινε δεκτή.
Συνδημιουργός της πλατφόρμας είναι ο καθηγητής Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Τάκης Μεταξάς, η ομάδα του οποίου ερευνά εδώ και χρόνια το ζήτημα της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυo. «Η πλατφόρμα TwitterTrails αξιοποιείται πολύ συχνά από δημοσιογράφους, ακόμη και έξω από τα σύνορα των ΗΠΑ. Το τελευταίο διάστημα έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον για τη χρήση της από την Ισπανία και τη Βραζιλία», είπε στην Καθημερινή ο Τάκης Μεταξάς.
Όπως εξήγησε, δεν υπάρχει εύκολη λύση για την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων. Θεωρεί δε ότι η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί, γι’ αυτό «οι εταιρείες θα πρέπει να σταματήσουν να δίνουν διαφημίσεις σε όσους αποδεδειγμένα έχουν παραγάγει ψευδές περιεχόμενο, και ο κόσμος θα πρέπει να αποκτήσει κριτική σκέψη».
Άλλωστε, παρατηρεί ο Τάκης Μεταξάς, οι περισσότεροι χρήστες του διαδικτύου επιλέγουν να διαβάσουν ή να αποδεχτούν κάτι που συμπλέει με τις προκαθορισμένες απόψεις τους, και έτσι εξηγείται πώς σε αρκετές περιπτώσεις μια φήμη τείνει να εξαπλώνεται, ή να βρίσκει υποστηρικτές, όσο εξωφρενική κι αν είναι.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που απασχόλησαν και το TwitterTrails ήταν το αποκαλούμενο #pizzagate. Βάσει μιας θεωρίας συνωμοσίας, στην πιτσαρία του ομογενούς Τζέιμς Αλεφαντή στην Ουάσιγκτον λειτουργούσε κύκλωμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών.
Παρά τις διαψεύσεις από έγκυρα ΜΜΕ, δεν ανακόπηκε η αναπαραγωγή του ψέματος. Διακινήθηκε σε ακροδεξιά μπλογκ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οπλίζοντας τελικά το χέρι 28χρονου ο οποίος εισέβαλε στην πιτσαρία πυροβολώντας τρεις φορές χωρίς να τραυματίσει κάποιον. Σκοπός του, κατέθεσε μετά τη σύλληψή του, ήταν να διερευνήσει τις διαδικτυακές φήμες.
«Αυτό το περιστατικό δείχνει ότι η διασπορά ψευδών ειδήσεων μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες», υπογραμμίζει ο Τάκης Μεταξάς.
