Το «πράσινο φως» έδωσε χθες αργά το βράδυ η τουρκική Εθνοσυνέλευση για να προχωρήσει η συνταγματική αναθεώρηση που αφενός θα δώσει απεριόριστες εξουσίες στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αφετέρου θα «θωρακίσει» την κυβέρνηση από κάθε πιθανή πρόταση μομφής σε βάρος της.
Με την ψήφιση και του τελευταίου άρθρου, του άρθρου 18, με πλειοψηφία τριών πέμπτων, κατά την πρώτη ανάγνωση, ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα χρειάζεται να «σπάει» τους δεσμούς του με το κόμμα.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως θα μπορεί να είναι και πρόεδρος του κόμματός του και μετά την εκλογή του στο ανώτατο αξίωμα της Τουρκίας.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, το κείμενο θα τεθεί σε δεύτερη και τελευταία ανάγνωση στο Κοινοβούλιο από την Τετάρτη. Αν στην τελευταία ψηφοφορία υπερψηφιστούν οι αλλαγές από 367 βουλευτές, τότε ο Ερντογάν θα έχει τη δυνατότητα να τις εγκρίνει δίχως εθνικό δημοψήφισμα. Βέβαια ο ίδιος έχει πει πολλάκις ότι ακόμα και σε αυτή την περίπτωση θα πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα για να έχει την «έγκριση από το λαό» της συνταγματικής αναθεώρησης. Το δημοψήφισμα έχει προγραμματιστεί για τις 26 Μαρτίου ή το αργότερο τις 16 Απριλίου.
Κατάργηση του πρωθυπουργού
Ο πρόεδρος θα έχει την εξουσία να διορίζει και να παύει τους υπουργούς, ενώ η θέση του πρωθυπουργού θα καταργηθεί, για πρώτη φορά στην ιστορία της Τουρκίας.
Το σχέδιο του νέου Συντάγματος προβλέπει θέση αντιπροέδρου ή και αντιπροέδρων. Οι βουλευτικές κι προεδρικές εκλογές θα διεξαχθούν ταυτόχρονα. Το υπό συζήτησιν σχέδιο ορίζει ως ημερομηνία της ψηφοφορίας την 3η Νοεμβρίου 2019.
Η προεδρική θητεία είναι πενταετής και ο πρόεδρος δεν θα μπορεί να ασκήσει παρά δύο θητείες.
Το σχέδιο του νέου Συντάγματος επικρίνεται από το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), ενώ το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) μποϊκοτάρει την ψηφοφορία γιατί έχουν συλληφθεί βουλευτές του. Το AKP που διάθετει 317 έδρες στο 550μελές Κοινοβούλιο είχε ανάγκη από τις ψήφους του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος MHP για την υιοθέτηση του νέου Συντάγματος. Ο ηγέτης του MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί εμφανίζεται πλέον ως ο κύριος σύμμαχος του AKP στην προώθηση της συνταγματικής μεταρρύθμισης.
Το ισχύον Σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ το 1982 μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 και εγγυάται την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης απέναντι στην εκτελεστική εξουσία. Όμως, η συνταγματική μεταρρύθμιση επιτρέπει στον πρόεδρο να επεμβαίνει στη λειτουργία της δικαιοσύνης, η οποία άλλωστε υπήρξε κύριος στόχος του σημερινού αλλά και των προηγούμενων πογκρόμ με το επιχείρημα ότι η δικαστική εξουσία βρισκόταν υπό την επιρροή του ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν.