Κάποια στιγμή η οικονομική κρίση θα τελειώσει αλλά εάν έχουν, ταυτόχρονα, τελειώσει και οι ΑΟΖ, τότε δεν θα υπάρχει μέλλον στον ελλαδικό χώρο, διότι υπάρχει πιθανότητα ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας, που παρέλαβαν κράτη να παραδώσουν κοινότητες. […] Ο κίνδυνος να παραδώσουμε την ελληνική ΑΟΖ στο ΤΑΙΠΕΔ και να τεμαχίσουμε την κυπριακή ΑΟΖ φαίνεται να πλησιάζει.
Τα μεγάλα μας προβλήματα και οι κρίσεις με την Τουρκία μπορεί να ξεκίνησαν το 1973 αλλά το μεγάλο γεγονός της πρόσφατης ιστορίας μας ήταν η μεγαλειώδης πράξη ανακήρυξης της Κυπριακής ΑΟΖ, το 2004, από τον αείμνηστο Τάσσο Παπαδόπουλο. Τους έπιασε, τότε, όλους στον ύπνο.
Οι Τούρκοι έκαναν μια πολύ απλή δήλωση λέγοντας ότι δεν αναγνωρίζουν την ανακήρυξη της ΑΟΖ της Κύπρου και τίποτε άλλο. Χρόνια αργότερα κατάλαβαν το λάθος τους. αλλά δεν μπόρεσαν ποτέ να βρουν τρόπο να το διορθώσουν. Όταν άρχισαν τους βρυχηθμούς ήταν ήδη πολύ αργά. Οι Αμερικανοί, που είχαν ανακηρύξει και οριοθετήσει την ΑΟΖ τους από την δεκαετία του 1980, δεν κατάλαβαν ούτε αυτοί τη χειρονομία Παπαδόπουλου και αναγνώρισαν αμέσως την κυπριακή ΑΟΖ. Και οι Αμερικανοί, επίσης καθυστερημένα, κατάλαβαν το λάθος τους γιατί δεν ήθελαν η Μεσόγειος να γίνει μια λίμνη των ΑΟΖ των κρατών της Μεσογείου και γι’ αυτό πολεμούν τόσα χρόνια τη δημιουργία ΑΟΖ για την Ελλάδα και, μονότονα, τονίζουν «να φτιάξετε ΑΟΖ αφού πρώτα τα βρείτε με την Τουρκία». […] Παριστάνουν στην ουσία ότι δεν γνωρίζουν πως η ανακήρυξη ΑΟΖ γίνεται πάντα μονομερώς, όπως ακριβώς έκαναν και αυτοί το 1983.
Ο εφιάλτης της Τουρκίας: Νησιά
Όπως έχω γράψει πολλές φορές η ΑΟΖ ήταν και είναι ο εφιάλτης της Τουρκίας γιατί από γεωστρατηγικής άποψης η θάλασσα και όχι η ηπειρωτικές εκτάσεις είναι αυτές που εξασφαλίζουν μεγάλη επιρροή. Βρίσκεται πάντα στη μνήμη μου το άρθρο 121 της UNCLOS III (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας) και θυμάμαι τους αγώνες της ελληνικής και της κυπριακής αντιπροσωπείας για τη διατήρηση του και το πείσμα της Τουρκίας για εξαφάνισή του.
Ήταν μια μεγάλη νίκη για τα ελληνικά νησιά και ιδιαίτερα για το ξεχασμένο σύμπλεγμα του Καστελόριζου.
Το Καστελόριζο απέχει 80 μίλια από την Ρόδο, 170 μίλια από την Κύπρο αλλά μόνο 1 μίλι από την Τουρκία. Έχει έκταση 5 τετραγωνικών μιλίων και κατοικείται από περίπου 400 κατοίκους, ενώ στο τέλος του 19ου αιώνα είχε 10.000 κατοίκους. Βέβαια, αυτή η νίκη του Καστελόριζου δεν ήταν καθόλου εύκολη. Άρχισε το 1973 και τελείωσε το 1982. Οι αντιπροσωπείες της Ελλάδας, της Κύπρου, του Τρινιντάντ-Τομπάγκο και του Ηνωμένου Βασιλείου, που συμμετείχαν στην 3η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, πρωτοστάτησαν για την δημιουργία του ανωτέρω άρθρου.
Ο χάρτης που δείχνει τις θάλασσες του ελληνισμού που είναι πενταπλάσιες από τις ηπειρωτικές περιοχές
Όπως μας εξηγεί ο Ανδρέας Ιακωβίδης σε ένα άρθρο του, τα τέσσερα κράτη που αναφέραμε παραπάνω, την δεύτερη χρονιά της Διάσκεψης, το 1974 στο Καράκας της Βενεζουέλας, δήλωσαν: «Δεν μπορεί να υπάρξει ουδεμία διάκριση μεταξύ νησιών, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, τον πληθυσμός τους και την μάζα της ηπειρωτικής χώρας, και ότι οι αρχές που προσδιορίζουν τα χωρικά ύδατα καθώς και της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης πρέπει να είναι ακριβώς οι ίδιες στην περίπτωση των νησιών και της μάζας της ηπειρωτικής χώρας.»
Ο Κύπριος δημοσιογράφος Κώστας Βενιζέλος, σ’ ένα άρθρο του σχετικά την παραβίαση της κυπριακής ΑΟΖ είχε αντιληφθεί το τουρκικό παιχνίδι πολύ νωρίς και είχε γράψει για τις προθέσεις του Ακιντζί πριν αυτές δημοσιευτούν: «Είναι σαφές πως η Άγκυρα είναι διατεθειμένη να χοντρύνει το παιχνίδι αξιοποιώντας τις εξελίξεις στην περιοχή, θεωρώντας πως αποτελεί ευκαιρία για να δημιουργήσει τετελεσμένα στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιδίωξη της τουρκικής πλευράς είναι ο διαμοιρασμός του φυσικού αερίου είτε με λύση του Κυπριακού είτε χωρίς. Τούτο θα επιτευχθεί, αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, επιστρατεύοντας ένα πιεστικό δίλημμα, το οποίο θα θέσουν οι Τούρκοι προσεχώς προς τη Λευκωσία: “Είτε θα τα χάσετε όλα είτε θα πάρετε τα μισά”». […]
Ο εφιαλτικός χάρτης για Ελλάδα και Κύπρο
Από το 2008, η Τουρκία κυκλοφορεί τον παρακάτω χάρτη που δείχνει την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ξεκάθαρα μια εξόφθαλμη παραβίαση των κανόνων της UNCLOS III. Δίνουν στη Ρόδο, στην Κάρπαθο και το Καστελόριζο μόνο 6 ν.μ. χωρικά ύδατα και όχι υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ.
Δίνουν ελάχιστη υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στο βόρειο τμήμα της Κρήτης και παριστάνουν ότι έχουν, σε μεγάλη έκταση, μια τεράστια υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ που συνορεύει με την Αιγυπτιακή ΑΟΖ.
Υποτίθεται ότι αυτή η οριοθέτηση είναι σύμφωνη με την αρχή της ευθυδικίας που είναι η προσφιλής τους οριοθέτηση.
Ο χάρτης που κυκλοφορεί η Τουρκία
Οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου δεν έχουν κάνει καμία επίσημη διαμαρτυρία γι’ αυτόν το απαράδεκτο και εντελώς παράνομο χάρτη βάσει της UNCLOS III ούτε στην Τουρκία, ούτε στον ΟΗΕ, ούτε στην ΕΕ, διότι ο χάρτης αυτός αφαιρεί ένα μεγάλο κομμάτι της Μεσογειακής ΑΟΖ από την ΕΕ. Αποκτώντας η Τουρκία μια τέτοια ΑΟΖ ανάμεσα στο Καστελόριζο, την Κρήτη και την Κύπρο μειώνει την ΑΟΖ της ΕΕ, μιας και η Τουρκία δεν είναι κράτος-μέλος της.
Η ΕΕ, με καθυστέρηση δεκαετιών, με αφορμή τις τελευταίες προκλήσεις της Τουρκία για τα Ίμια αποφάσισε να προβεί στην ακόλουθη δήλωση: «Η ΕΕ υπογραμμίζει ότι η Τουρκία πρέπει να δεσμευθεί απερίφραστα για σχέσεις καλής γειτονίας». Την καλεί δε να αποφύγει κάθε είδους πηγή τριβών, απειλής ή ενέργειας που στρέφεται κατά κρότου-μέλους, πλήττει τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών. Επιπλέον, η ΕΕ τονίζει την ανάγκη να γίνει σεβαστή η κυριαρχία των κρατών-μελών επί των χωρικών υδάτων τους και του εναέριου χώρου τους.
Η Κομισιόν ξύπνησε ξαφνικά αλλά έχει ξεχάσει μερικά βασικά θέματα της UNCLOS III που η ίδια έχει υπογράψει και επικυρώσει.
Έχει ξεχάσει να υπενθυμίσει στην Τουρκία ότι δεν μπορεί να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ εάν δεν προσχωρήσει στην UNCLOS III και ότι το Καστελόριζο δεν είναι μόνο νησί της Ελλάδας αλλά και νησί της ΕΕ.
Οι τουρκικές δραστηριότητες στην θαλάσσια ζώνη της Ανατολικής Μεσογείου αποβλέπουν στον εκφοβισμό της Ελλάδος και της Κύπρου για μια Συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ των δύο κρατών στην περιοχή αυτή, που με βάση την αρχή της «ίσης απόστασης» θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κοινών συνόρων μήκους περί τα 24 ν.μ. ΑΟΖ, εφόσον όμως ληφθούν υπόψη, σαν σημεία βάσης στη χάραξη οι ακτές της Κρήτης, της Καρπάθου και της Δωδεκανήσου (Ρόδου, Καστελόριζου, Στρογγύλης) και Κύπρου. Επίσης με εφαρμογή της αρχής της «ίσης απόστασης» θα υπάρξουν βέβαια και ευρεία κοινά σύνορα ΑΟΖ Ελλάδος-Αιγύπτου, εφόσον η Αίγυπτος δεχθεί τα νησιά Καστελόριζο και Στρογγυλή ως σημεία βάσης στη χάραξη της οριοθετικής γραμμής.
Διαφορετικά, η Αίγυπτος θα έχει στη περιοχή αυτή και κοινά σύνορα με την Τουρκία και δεν θα υπάρχει κοινή οριοθετική γραμμή Ελλάδος-Κύπρου, κάτι που αποτελεί βασικό στόχο της τουρκικής πολιτικής. Το ότι η Τουρκία δεν είναι μέρος στη UNCLOS III δεν την απαλλάσσει από την υποχρέωση της να την σέβεται αφού πλέον όλοι οι κανόνες της UNCLOS III αποτελούν Διεθνές Εθιμικό Δίκαιο υποχρεωτικής εφαρμογής για όλα τα κράτη.
Ο ρόλος της ΑΟΖ στη Γενεύη τον Ιανουάριο
Το μεγάλο μυστικό της κυπριακής κυβέρνησης ήταν ότι συζητούσαν με τους Τουρκοκύπριους και τη διχοτόμηση της ΑΟΖ, αλλά ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί την πρόδωσε με τις τελευταίες δηλώσεις του για την ΑΟΖ. Ανέφερε συγκεκριμένα: «Ο πλούτος των φυσικών πόρων στα περίχωρα αυτού του νησιού δεν ανήκει σε μια κοινότητα, αλλά σε ολόκληρο το νησί. Αυτό το πεδίο θα πρέπει να αποτελέσει πεδίο συνεργασίας και όχι αντιπαράθεσης. Μπορούμε να το κατορθώσουμε. Έχουμε αυτή τη δυνατότητα. Η πιο λογική φόρμουλα είναι η μεταφορά του κυπριακού αερίου μαζί με αυτό του Ισραήλ, μετά τη λύση στην Τουρκία και στη Δύση».
Στη συνέχεια, ο Ακιντζί έστειλε το εξής μήνυμα στην ε/κ πλευρά: «Αναμένουμε ότι καθώς πλησιάζουμε στην τόσο κρίσιμης σημασίας Διάσκεψη της Γενεύης αυτό το ζήτημα δεν θα δημιουργήσει προβλήματα. Πραγματοποιούνται κάποια βήματα. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι αυτά τα βήματα δεν θα φτάσουν στο σημείο που θα εμποδίζουν την διάσκεψη μας και την προσπάθεια λύσης. Γνωρίζουμε ότι αυτό θα ήταν πολύ λάθος. Διότι, σε περίπτωση που πραγματοποιηθούν βήματα προς αυτή την κατεύθυνση θα τεθεί ζήτημα αντί-βημάτων (δηλαδή απάντησης εκ μέρους της Τουρκίας)».
Μουσταφά Ακιντζί, Μπαν Κι-Μουν και Νίκος Αναστασιάδης στο ελβετικό θέρετρο Μοντ Πελεράν (φωτ.: ΚΥΠΕ / Κάτια Χριστοδούλου)
Τέλος, ο πανικόβλητος Ακιντζί, βλέποντας ότι η Exxon-Mobil θα αρχίσει σύντομα έρευνες στο οικόπεδο 10 που βρίσκεται δίπλα από το τεράστιο κοίτασμα Ζορ της Αιγύπτου, αποκλείει την έναρξη εξορύξεων στην κυπριακή ΑΟΖ στο άμεσο μέλλον […]
Η τελευταία κίνηση του ευφυούς υπουργού Ενέργειας της Κύπρου να παραχωρήσει το πιο σημαντικό θαλάσσιο οικόπεδο του νησιού, το οικόπεδο 10, στον αμερικανικό κολοσσό Exxon-Mobil είναι το πιο σημαντικό γεγονός στο θέμα της ΑΟΖ, που πάγωσε τους Τουρκοκύπριους.
Όπως έγραψε ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ιγνατίου «πρόκειται για μία εξαιρετική εξέλιξη όχι μόνο επειδή ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ρεξ Τίλερσον, ήταν μέχρι την περασμένη εβδομάδα ο διευθύνων σύμβουλος της Exxon Mobil. Ούτε επειδή διαπραγματεύθηκε ο ίδιος, πριν από την πραγματοποίηση των αμερικανικών εκλογών βεβαίως, με την κυπριακή κυβέρνηση την επιχειρηματική αυτή επένδυση για τον πετρελαϊκό κολοσσό του Τέξας. Ο Τίλερσον, ο οποίος διατηρεί στενές σχέσεις συνεργασίας με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, γνωρίζει τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και το έργο του υπουργού Ενέργειας και τουρισμού Γιώργου Λακκοτρύπη. Έχω πληροφορηθεί ότι η συνεργασία τους ήταν άψογη.
Ο Τραμπ, η Μεσόγειος και το Δίκαιο της Θάλασσας
Το πρόβλημα βέβαια σήμερα, δεν είναι το τι θέλει ο Ακιντζί ή η Τουρκία, μια και θέσεις τους είναι γνωστές για δεκαετίες τώρα, αλλά το τι θέλουν οι ΗΠΑ. […]Σε ένα μήνα θα εμφανιστεί στην Ουάσιγκτον ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Θεός να βάλει το χέρι του. Όποιος γνωρίζει τι πρόκειται να κάνει είναι, τουλάχιστον, κουτός για τον απλό λόγο ότι ούτε ο ίδιος ο Ντόναλντ γνωρίζει. Το μόνο που έχουμε είναι ενδείξεις αλλά ούτε αυτές σημαίνουν τίποτα μιας και ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ είναι εκρηκτικός και ανατρεπτικός[…]
Εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι είναι μεγάλος εχθρός του UNCLOS III και δεν υπάρχει καμία πιθανότητα η Αμερικανική Γερουσία να την επικυρώσει. Το πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει ο ελληνισμός με τον Ντόναλντ Τραμπ είναι αυτή η αντιπάθειά του προς το Δίκαιο της Θάλασσας. Είχε, κάποτε, μιλήσει αρνητικά για την οριοθέτηση της ΑΟΖ ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κούβα λέγοντας ότι η οριοθέτηση δεν έπρεπε να γίνει βάσει της μέσης γραμμής αλλά της ευθυδικίας που είναι, ξεκάθαρα, η τουρκική θέση. […]
Το κλειδί για το που θα πορευτούν οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις θα εξαρτηθεί από την στάση του Τραμπ στο κουρδικό θέμα.
Οι συνεργάτες του είναι πολύ εκνευρισμένοι με τη σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στη Μόσχα και την Άγκυρα και προετοιμάζουν μια αντεπίθεση σε αυτή τη συμμαχία. Οι ακροδεξιοί αυτοί συνεργάτες αντιπαθούν και τις δυο πλευρές αλλά πρέπει να αποφασίσουν πιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημά τους. Αναλυτές που γνωρίζουν τις σκέψεις τους πιστεύουν ότι ο Τραμπ συμπαθεί τον Πούτιν περισσότερο από τον Ερντογάν.
Τέλος, πληροφορίες από την Νέα Υόρκη αναφέρουν ότι ο Τραμπ προετοιμάζεται να ζητήσει από τους Βρετανούς να πουλήσουν στους Αμερικανούς τις βάσεις του στην Κύπρο αλλά δεν έχουν ακόμα συζητηθεί οι λεπτομέρειες.
Θεόδωρος Καρυώτης
- Αναδημοσίευση από το infognomonpolitics.blogspot.gr
