Πριν από αρκετές δεκαετίες Γώγος Πετρίδης, ο «πατριάρχης της ποντιακής λύρας» –τίτλος που του αποδόθηκε από τον κόσμο και δη από τον αείμνηστο Χρύσανθο Θεοδωρίδη– έσπασε τα ταμπού παίζοντας με το παραδοσιακό όργανο των Ποντίων μη ποντιακά κομμάτια. Στην αρχή αρκετοί ήταν εκείνοι που τον κατέκριναν, αλλά στην πορεία διαπίστωσαν πως η λύρα έχει πολλές δυνατότητες. Η επιλογή του Γώγου αποτέλεσε ορόσημο για τη μουσική που μπορεί/«επιτρέπεται» να παίξει η λύρα, εξού και η «προ Γώγου» και «μετά Γώγον» εποχή. Στη μετά Γώγον εποχή, ολοένα και περισσότεροι λυράρηδες υπερβαίνουν τα καθιερωμένα και παίζουν είτε τραγούδια παραδοσιακά με σύγχρονο ύφος, είτε ακόμα και σκοπούς από άλλους τόπους.
Ο 14χρονος Ανδρέας Σιδηρόπουλος από το Ελαιοχώρι Καβάλας είναι ένας από αυτούς, πάντα, όμως, «έχοντας ως βάση τις ρίζες και την παράδοσή μας».
Το απέδειξε στο τηλεοπτικό πρόγραμμα νεαρών μουσικών ταλέντων Junior Music Stars (JMS), όπου με την ποντιακή του λύρα άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις σε κριτική επιτροπή και θεατές παίζοντας μοναδικά όχι μόνο το «Σεράντα Μήλα», με την Μελίνα Ασλανίδου στο τραγούδι, αλλά και το «Όλα σε θυμίζουν». Έπειτα ερμήνευσε θαυμάσια την «Πριγκιπέσσα» και ποιος ξέρει τι άλλο θα ακολουθήσει.
Πριν από λίγες ημέρες τον βρήκαμε στην Αθήνα όπου έρχεται για το σόου του ΣΚΑΪ· ήταν στην Τεχνόπολη, στο Γκάζι, για μια εμφάνιση-έκπληξη μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά του JMS. Αφορμή, η παρουσίαση των βιβλίων του μουσικού Γιώργου Θεοφάνους, που μας έδωσε την ευκαιρία να ακούσουμε και τη δική του άποψη για τον έφηβο λυράρη.
«Για μένα η ποντιακή λύρα δεν είναι απλά ένα όργανο, είναι η προέκταση του σώματός μου», λέει στο pontos-news.gr ο Ανδρέας κρατώντας γερά την κεμεντζέ.
Αγαπά την παράδοση και θεωρεί πως «είναι ό,τι σημαντικότερο έχουμε οι Έλληνες, και δεν πρέπει να χαθεί». Δεν είναι τυχαία άλλωστε η ενασχόληση του νεαρού μαθητή της Γ΄ Γυμνασίου, που έλκει την καταγωγή του από τα Κοτύλια Τραπεζούντας και την Κόρατσα Νικόπολης, με τη βυζαντινή μουσική. Ο Ανδρέας είναι αριστερός ψάλτης, κάτι που τον βοήθησε πάρα πολύ στην εκμάθηση της ποντιακής μουσικής, όπως λέει. «Πιστεύω ότι αν δεν είχα μάθει βυζαντινή μουσική δεν θα έπαιζα ούτε το 30% απ’ ό,τι παίζω τώρα». Επιπλέον, τον τελευταίο χρόνο μαθαίνει και κλαρίνο.
Ο Ανδρέας και όλα τα παιδιά του Junior Music Stars μαζί στο The Christmas Factory
Σήμερα λυράρης του Πολιτιστικού Ποντιακού Συλλόγου Ελαιοχωρίου «Ο Άγιος Γεώργιος», ο Ανδρέας ξεκίνησε να μαθαίνει λύρα στην ηλικία των 6 ετών. «Γενικά η οικογένειά μου αγαπά την ποντιακή λύρα», μας λέει, και μοιράζεται μαζί μας ότι εμπνεύστηκε από τον πατέρα του, Γιώργο. Κι εκείνος παίζει κεμεντζέ.
Ανδρέας Σιδηρόπουλος: Όλα ξεκίνησαν από τον Γώγο Πετρίδη.
Μεστός και συγκροτημένος στο λόγο του, μας μιλά για τον Γώγο Πετρίδη: «Πάνω απ’ όλα ο πατριάρχης. Όλα ξεκίνησαν από αυτόν. […] Χωρίς αυτόν σήμερα η λύρα θα ήταν σε ένα πολύ χαμηλό επίπεδο». Πάνω από όλους ο Γώγος ναι, αλλά ο νεαρός Πόντιος μουσικός ξεχωρίζει και τον γιο του πατριάρχη, Κώστα Πετρίδη, αν και θέλει να μοιάσει στον Ματθαίο Τσαχουρίδη, που σήμερα είναι ό,τι ήταν ο Γώγος κάμποσες δεκαετίες πριν, «κάτι διαφορετικό».
«Δεν πρέπει να περιορίσουμε τη λύρα στην ποντιακή μουσική. Η λύρα είναι όργανο μεγάλου βεληνεκούς και πρέπει να το αποδεικνύουμε», μας λέει ο Ανδρέας, γεμάτος πίστη στις δυνατότητες του οργάνου που… «είναι μεγάλη αγάπη».
Ο νεαρός λυράρης είναι πολύ ικανοποιημένος από το τηλεοπτικό σόου στο οποίο μετέχει. Είναι «ό,τι καλύτερο έχει γίνει στην τηλεόραση ως σόου, μέχρι στιγμής», λέει, αναδεικνύοντας ότι για πρώτη φορά λαμβάνουν μέρος και μουσικοί που παίζουν όργανα, αφού «μέχρι τώρα ήταν μόνο φωνές». Αποδίδει μάλιστα τα εύσημα στον Γιώργο Θεοφάνους για την επιλογή του να προβάλει παραδοσιακά μουσικά όργανα όπως το κανονάκι, το κλαρίνο, το μπουζούκι και η ποντιακή λύρα. Τη συμμετοχή του ο Ανδρέας δεν την βλέπει ανταγωνιστικά, αλλά σαν μια καλή ευκαιρία να μάθει πράγματα, καθώς και να γνωρίσει ο κόσμος αυτά που ο ίδιος και όλα τα παιδιά θέλουν να παίξουν για να εκφραστούν.
Η πρώτη του φορά στο τηλεοπτικό παιχνίδι
Τον είδαμε στην τηλεόραση συγκεντρωμένο, με ένα προσηλωμένο βλέμμα, να παίζει το σκοπό. Αυτήν τη σοβαρότητα ήρθαν να… γλυκάνουν τα δάκτυλα και οι κινήσεις τον χεριών του. «Όταν παίζω λύρα δεν χαμογελάω πολύ, είμαι πολύ συγκεντρωμένος σε αυτό που παίζω γιατί σέβομαι και το όργανο που κρατάω και το τραγούδι που εκτελώ εκείνη τη στιγμή. Θέλω να το εκτελέσω όσο καλύτερα μπορώ, για να ικανοποιήσω πρώτα τον εαυτό μου και μετά τους ακροατές μου», μας λέει.
«Είχα άγχος γιατί δεν ήξερα τι με περιμένει. Όταν είδα την κυρία Ασλανίδου αγχώθηκα. Όταν όμως έπιασα τη λύρα, έφυγε όλο μου το άγχος και εκτέλεσα το κομμάτι όσο καλύτερα μπορούσα».
Τα δύο Ποντιόπουλα του παιχνιδιού, ο 14χρονος Ανδρέας Σιδηρόπουλος και η 10χρονη Αγγελική Μισαηλίδου
Τον Ανδρέα, γεμάτη καμάρι και περηφάνια, τον συνοδεύει στην Αθήνα για τα γυρίσματα του σόου η μητέρα του, Ευγενία. Τον συνοδεύουν όμως και οι καλές σκέψεις των φίλων και των συμμαθητών του. «Πιστεύω με καμαρώνουν, με αγαπάνε και είναι περήφανοι για μένα· γιατί ένας φίλος τους πήγε στην τηλεόραση». Με αυτούς τους φίλους περνά χρόνο, περνά καλά, όπως κάθε παιδί στην ηλικία του, «όπως κάνουν όλοι». Αμέριστη συμπαράσταση έχει και από ολόκληρο το χωριό του! Έτσι γίνεται πάντα στην Ελλάδα. Όλοι νιώθουν ότι είναι το δικό τους παιδί…
Το 2013 κατέκτησε την 1η θέση (κατηγορία 6-12 ετών) στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποντιακής Λύρας, που έγινε στη Χρυσούπολη Καβάλας.
Έχει συνεργαστεί με μεγάλους Πόντιους καλλιτέχνες όπως ο Στάθης Νικολαΐδης (ο οποίος, όπως μας είπε, τον βοήθησε πάρα πολύ), και ο Κώστας Θεοδοσιάδης. Αναγνωρίζοντας το ταλέντο του ο Νικολαΐδης του ζήτησε να τον ακολουθήσει ως λυράρης σε διάφορες εκδηλώσεις. Τυχερός ο Αντρέας, καθώς έχει την ευκαιρία να συνυπάρξει με σπουδαίους καλλιτέχνες.
Αν όμως μπορούσε για μια στιγμή να βρεθεί κάπου που θα ήθελε πολύ, με έναν μαγικό τρόπο, πού θα ήταν; «Θα ήθελα να συνοδεύω σε μια μεγάλη μουσική σκηνή τον Χρύσανθο Θεοδωρίδη»!
Ένα ταλέντο από τη βόρεια Ελλάδα
Κλείνοντας, ο ταλαντούχος καλλιτέχνης μοιράζεται μια σκέψη του μαζί μας: «Όσοι προσπάθησαν να ξεφύγουν και να παίξουν κάτι άλλο με τη λύρα, όπως ο Γώγος Πετρίδης, δέχθηκαν έντονη κριτική από τους “σκληρούς” Πόντιους της εποχής, όμως εκείνος προσπάθησε να αποδείξει ότι η λύρα παίζει τα πάντα. Η λύρα είναι ένα πάρα πολύ δυνατό όργανο, με υψηλές δυνατότητες. Σίγουρα κάποιοι άνθρωποι θα το κατακρίνουν αυτό το πράγμα. Όμως, όλοι αγαπάμε την παράδοση.
»Το ότι παίζω κάποια κομμάτια άλλα, εκτός παράδοσης, δεν σημαίνει ότι δεν την αγαπώ. Πρώτα η παράδοση!».
Και ποιο είναι το μήνυμά του προς τα νέα παιδιά; Να μάθουν ποντιακή λύρα και να έχουν καλά πρότυπα, γιατί η μεταλαμπάδευση της παράδοσης είναι δύσκολη. «Εξελιχθείτε, αλλά μην ξεχνάτε ποτέ τις ρίζες», λέει μέσα από το pontos-news.gr ο Ανδρέας Σιδηρόπουλος που στις 5 Φεβρουαρίου γίνεται μόλις 15 χρόνων.
Συνέντευξη, φωτογραφίες, βίντεο: Βασίλης Καρυοφυλλίδης.
