Μια ομάδα Ποντίων πήρε την πρωτοβουλία να ανακινήσει το θέμα της ενότητας του ποντιακού ελληνισμού. Και την Κυριακή που πέρασε πραγματοποίησε μια συγκέντρωση στη Θεσσαλονίκη. Οι αφορμές ήταν πολλές, φαντάζομαι πως σπουδαιότερη ήταν η πολύ κακή εντύπωση που προκάλεσαν, σε Πόντιους και μη, οι ξεχωριστές εκδηλώσεις για τη 19η Μαΐου, για την απόδοση τιμής στη μνήμη των σφαγιασθέντων από τον κεμαλισμό προγόνων τους. Η Γενοκτονία, δηλαδή.
Κάθε νοήμων άνθρωπος αναρωτιέται τι μπορεί να χωρίζει τους Πόντιους μπροστά σε έναν τέτοιον ιερό σκοπό.
Όταν θέτουν την αναγνώριση της Γενοκτονίας ως μείζονα στόχο, η διάσπασή τους στις εκδηλώσεις τιμής δημιουργεί ερωτηματικά, και μειώνει το κύρος των εκδηλώσεων.
Την Κυριακή, λοιπόν, άρχισε αυτή η προσπάθεια. Εξελέγη επιτροπή, η οποία θα διαβουλευθεί με τις Ομοσπονδίες για να προχωρήσει το θέμα της ενότητας. Αν δεν θέλουμε να έχουμε ψευδαισθήσεις πρέπει να ομολογήσουμε πως το κλίμα της συνάντησης της Κυριακής δεν παρέπεμπε σε αισιόδοξες εκτιμήσεις. Ωστόσο, αν τα πράγματα ήταν εύκολα δεν θα χρειαζόταν τέτοια προσπάθεια.
Θα ήθελα να τονίσω μερικά σημεία, τα οποία διατύπωσα και κατά την παρέμβασή μου στην εκδήλωση:
1. Η πρωτοβουλία είναι αξιέπαινη, θα πρέπει να επιδοκιμασθεί και οι πρωτεργάτες της να ενθαρρυνθούν.
2. Στον οργανωμένο ποντιακό χώρο υπήρξε πράγματι διχόνοια και διάσπαση, υπήρξε κατακερματισμός δυνάμεων αλλά, τα χρόνια που πέρασαν, έγινε και σημαντικό έργο. Δεν πρέπει να το παραγνωρίζουμε αλλά και να το επαινούμε.
Άποψη του αμφιθεάτρου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, όπου φιλοξενήθηκε η εκδήλωση (φωτ.: Φίλιππος Φασούλας)
3. Το έργο αυτό επετεύχθη σε μια φάση που η ενότητα ήταν μεν επιθυμητή, δεν ήταν, όμως, και απόλυτη προϋπόθεση να προχωρήσει. Μέσα από αντιθέσεις και αντιφάσεις, διανοούμενοι του ποντιακού χώρου έθεσαν ιστορικά ζητήματα που κατέληξαν στη διαπίστωση της Γενοκτονίας και στο αίτημα της αναγνώρισής της, ενώ άλλοι βοήθησαν στην ανάδειξη και διατήρηση της ποντιακής πολιτιστικής παράδοσης.
4. Η φάση στην οποία εισερχόμαστε είναι ένα ποιοτικό άλμα στην οργάνωση του ποντιακού ελληνισμού. Είναι μια προσπάθεια εξωστρέφειας για την επιτυχία του μείζονος στόχου, που είναι η αναγνώριση της Γενοκτονίας, αλλά και η διατήρηση υψηλού επιπέδου σχέσεων με θεσμούς που υπερβαίνουν τα εθνικά όρια και δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι ένα κίνημα, ή μια προσπάθεια, εκδηλώνεται με διαφορετικές οργανωτικές μορφές.
Ευρωβουλευτές παρακολουθούν ημερίδα για τη Γενοκτονία, στις Βρυξέλλες (φωτ.: Εύξεινος Λέσχη Ευρωπαίων Πολιτών)
Με απλά λόγια, δεν είναι δυνατό να επιχειρείται η ανάδειξη του θέματος της Γενοκτονίας, π.χ. σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε κυβερνητικό επίπεδο διαφόρων χωρών, με διχαστικό τρόπο. Απλώς, κάποια στιγμή θα μας βαρεθούν. Και θα μας εγκαταλείψουν. Η έκφραση στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι ενιαία.
5. Άρα, η ανάγκη της προσπάθειας για την επιτυχία του στόχου είναι αυτή που επιβάλλει την ενότητα. Διαφορετικά θα μείνουμε στο στάδιο που βρισκόμαστε.
6. Η επιτροπή που συγκροτήθηκε χθες δεν αντιλήφθηκα τι ακριβώς θα κάνει. Θα έρθει σε επαφή με τις Ομοσπονδίες και θα τους μεταφέρει, απλώς, τον προβληματισμό της συνάντησης; Πρέπει να είναι κανείς πολύ ρομαντικός για να πιστεύει πως μετά από αυτό οι Ομοσπονδίες θα αυτοδιαλυθούν για να προχωρήσει η ενωτική διαδικασία. Αν κάνω λάθος στις εκτιμήσεις μου και αυτό συμβεί θα είναι ένα ευτυχές γεγονός. Μακάρι να συμβεί.
Αν, όμως, δεν κάνω λάθος, τότε η επιτροπή όχι μόνο δεν πρέπει να εγκαταλείψει την προσπάθεια αλλά να ζητήσει από τις Ομοσπονδίες να προτείνουν μέλη τους να συμμετάσχουν στις διαδικασίες της, ώστε να είναι ενισχυμένη με τη συμμετοχή μελών των Ομοσπονδιών και να έχει, έτσι, την υποστήριξή τους στο έργο της.
(Φωτ.: Βασίλης Καρυοφυλλίδης)
7. Η επιτροπή θα καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες μέχρι να πετύχει κάτι θετικό αλλά, επειδή η πορεία προβλέπεται μακρά, θα πρέπει να βρεθεί τρόπος σημαντικά ζητήματα να μην αντιμετωπίζονται διασπαστικά αλλά ενωτικά. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, η επιτροπή, ενισχυμένη και από μέλη των Ομοσπονδιών, να συζητήσει τον κοινό εορτασμό της επομένης επετείου της Γενοκτονίας, ή την κοινή προώθηση ζητημάτων, όπως η ιστορία του ποντιακού ελληνισμού στην εκπαίδευση.
8. Καταλύτης της ενότητας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα Συμβούλιο Ποντιακού Ελληνισμού πάνω από τις Ομοσπονδίες.
Στο Συμβούλιο αυτό θα μπορούσαν να συμμετάσχουν πολύ ισχυρές προσωπικότητες του ποντιακού ελληνισμού, όπως ο Ιβάν Σαββίδης ή ο Δημήτρης Μελισσανίδης. Για τη διαδικασία επιλογής των μελών του δεν είμαι πρόχειρος να προτείνω κάτι αλλά το Συμβούλιο θα μπορούσε, μέχρι να επιτευχθεί η ενότητα, να διαχειρίζεται τα «υψηλά» ζητήματα του ποντιακού ελληνισμού, για παράδειγμα τη Γενοκτονία.
Θα είναι το Συμβούλιο αυτό που θα έχει τις επαφές με τις κυβερνήσεις (ελληνικές και ξένες), και με διεθνείς θεσμούς και οργανισμούς. Θα καταλήγουν σε αυτό ζητήματα υψηλής πολιτικής, όπως η εισαγωγή της ιστορίας του ελληνισμού του Εύξεινου Πόντου στην ύλη των σχολείων. Εάν η λειτουργία του αποβεί αποτελεσματική θα καταξιωθεί στη συνείδηση της ποντιακής βάσης, και με το χρόνο η ενδιάμεση οργανωτική μορφή –οι ομοσπονδίες– θα αρχίσουν να εξασθενούν.
9. Έτσι, το Συμβούλιο αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει, πέραν των άλλων, και τον καταλύτη της ενότητας.
Ας ευχηθούμε η προσπάθεια που άρχισε την Κυριακή να έχει αίσια έκβαση. Και γι’ αυτό θα πρέπει να βοηθήσουν όλοι.
