Με μαεστρία, ο λέκτορας Μελετών Γενοκτονιών του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας του Σίδνεϊ Παναγιώτης Διαμάντης καταφέρνει να πλέξει τα νήματα της ιστορίας των Αυστραλών και Νεοζηλανδών ANZAC –που εκτυλίχθηκε επί ελληνικού εδάφους δεκαετίες πριν– έχοντας στόχο όχι μόνο να μην ξεχαστεί, αλλά μέσα από αυτήν οι Αυστραλοί να γνωρίσουν την ελληνική ιστορία και να συσφίξουν τους δεσμούς με την Ελλάδα.
Το pontos-news.gr συνάντησε τον Παν. Διαμάντη την Πέμπτη 30 Ιουνίου στην Πρεσβεία της Αυστραλίας στην Αθήνα, με αφορμή τη διάλεξή του για το ρόλο των ANZAC της Ελλάδας στον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε όλες αυτές τις ιστορίες των ANZAC στη Λήμνο, στην Κρήτη, όσα γνωρίζουμε για τον Τζορτζ Τρελόαρ και τους επιζώντες της Γενοκτονίας, την υπόθεση της κυρίας Λοκ που ουσιαστικά έχτισε την Ουρανούπολη Χαλκιδικής, τη μαρμάρινη επιγραφή του 447 π.Χ. εις μνήμην των πεσόντων Αθηναίων σε εκστρατείες της πόλης στη Θρακική Χερσόνησο (Καλλίπολη), για να φτιάξουμε την ιστορία της κληρονομιάς των Αυστραλών στην Ελλάδα», μας είπε.
Εξάλλου, όπως τόνισε, όταν οι Αυστραλοί μαθαίνουν για τους προγόνους τους, π.χ. για τις 400 Αυστραλές νοσοκόμες που φρόντισαν τους Έλληνες στους Παγκόσμιους Πολέμους, μαθαίνουν και την ελληνική ιστορία όσων βρέθηκαν στο πλάι τους, και αυτό δημιουργεί πανίσχυρους δεσμούς – ιστορικούς, εμπορικούς και διπλωματικούς.
Αναφερόμενος στο θέμα της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής είπε: «Εμείς συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για την αναγνώριση, αλλά υπάρχουν πολλά βήματα που θα πρέπει να γίνουν μετά».
«Όποιος λέει ότι το θέμα της Γενοκτονίας των χριστιανών της Ανατολής κλείνει μετά την αναγνώριση από διάφορες χώρες, είναι προδότης. Το θέμα θα ανοίξει σε αυτό το σημείο!».
Για ποιο λόγο σας ενδιαφέρει να προβάλετε τη σχέση των ANZAC με την Ελλάδα και πώς αυτό συνδέεται με τη δική σας δράση και την επιστημονική σας ταυτότητα;
Το γιατί είναι πάρα πολύ απλό. Αν δεν έρθετε στην Αυστραλία, δεν μπορείτε να καταλάβετε πόση σημασία έχει για τους Αυστραλούς η λέξη ANZAC, για την εθνική τους ταυτότητα, τη συνείδησή τους. Οι Έλληνες έχουμε τον Μέγα Αλέξανδρο, τον Διγενή Ακρίτα… Εκείνοι έχουν μόνο τους ANZAC. Αποτελεί βασικό κομμάτι της Ιστορίας τους. Γι’ αυτό και το χρησιμοποιώ, για να κεντρίσω το ενδιαφέρον τους. Μπορεί αυτά για τα οποία μιλάω να ακούγονται ως ελληνική ιστορία, αλλά είναι και η δική τους ιστορία. Έχουν και εκείνοι ρίζες στην Ελλάδα. Ουσιαστικά κάνουμε γεωπολιτική, γεωστρατηγική προβολή. Προσπαθούμε να αναδείξουμε –ελπίζω κάποια στιγμή και με τη βοήθεια του ελλαδικού κράτους– την Ελλάδα, όχι μόνο λόγω των ιστορικών σχέσεων των δύο χωρών αλλά και για εμπορικούς λόγους.
Εδώ μπορεί να γίνει η πύλη των Αυστραλών για ολόκληρη την Ευρώπη· όχι η Αγγλία ή η Γαλλία, αλλά η Ελλάδα. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από αυτό το ιστορικό κομμάτι και στη συνέχεια να προχωρήσουμε και σε θέματα του 21ου αιώνα όπως το εμπόριο, ο τουρισμός και οι γεωστρατηγικές σχέσεις.
Υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά των Αυστραλών για την ιστορία των ANZAC στον ελλαδικό χώρο;
Θα σας πω κάτι χαρακτηριστικό. Για να δεχθούν να μιλήσω εδώ, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, ενώ έχουν σημαντική εμπορική και πολιτιστική έκθεση στη Ρουμανία και είναι καλοκαίρι με χιλιάδες τουρίστες να θέλουν να εξυπηρετηθούν, νομίζω ότι έχετε ήδη την απάντηση στο ερώτημά σας. Το ενδιαφέρον είναι τεράστιο.
Ειδικά οι Έλληνες της Αυστραλίας δεν ενδιαφερόμαστε μόνο για το θέμα των συντάξεών μας και γενικά τα πρακτικά θέματα. Μας ενδιαφέρει η σχέση με την Αυστραλία. Θέλουμε να την εμβαθύνουμε και να την επεκτείνουμε.
Τις προθέσεις σας τις έχετε μεταφέρει στο ελληνικό κράτος και εάν ναι, ποια ήταν η αντίδραση;
Μέσω της Πρεσβείας και του Γενικού Προξενείου στο Σίδνεϊ, συνεχώς. Γι’ αυτό και είπα πως τα τελευταία χρόνια ό,τι εκδηλώσεις έχουν γίνει και αφορούν τους ANZAC και την Ελλάδα είναι πρωτοβουλίες του Γενικού Προξενείου. Η ηγεσία της Πρεσβείας και του Προξενείου έχουν αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του θέματος, έχουν επισκεφθεί μακρινά μέρη της Αυστραλίας και έχουν δει τι σημαίνουν οι ANZAC για τους Αυστραλούς. Δεν είναι τυχαίο ότι κάναμε μια απίστευτη εκδήλωση για τη Μάχη της Κρήτης μέσα στο Πολεμικό Μουσείο, που είναι ο Νο1 τουριστικός προορισμός της Αυστραλίας.
Είναι μεγάλη τιμή για τους Έλληνες το ότι η Μάχη της Κρήτης βρίσκεται στην καρδιά του Πολεμικού Μουσείου.
Η γκαλερί όπου γίνονται οι δημόσιες εκδηλώσεις ονομάζεται «Ρέτζι Σόντερς», από τον ιθαγενή που πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης. Αυτό σημαίνει ότι όταν κάποιος πάει να διαβάσει το βιογραφικό του, θα μάθει για τη Μάχη της Κρήτης.
Εδώ θέλω να σημειώσω ότι η Αυστραλία έχει ένα υπουργείο για το εμπόριο και τις διπλωματικές σχέσεις – τα βλέπουν ως τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Είναι σημαντικό οι Αυστραλοί να βρουν την ιστορία τους στην Ελλάδα.
Ωραία η Μύκονος και η Σαντορίνη, αλλά ειδικά οι Αυστραλοί πρέπει να περάσουν από τη Λήμνο και την Κρήτη, από τη Μακεδονία… την πραγματική. Εκεί άφησαν οι παππούδες τους τα κόκαλά τους.
Αυτό προϋποθέτει ότι και εμείς εδώ θα αξιοποιήσουμε σωστά τον πολιτιστικό πλούτο μας…
Η αλήθεια είναι ότι δεν κάνουμε σχεδόν τίποτα για να αξιοποιήσουμε τη soft power [ήπια δύναμη] που έχουμε. Πάρτε για παράδειγμα την Αγια-Σοφιά. Οι Τούρκοι φροντίζουν να τη διαφημίζουν με οποιονδήποτε τρόπο και παντού στη χώρα τους. Εμείς γιατί δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα Μετέωρα π.χ.;
Να μου επιτρέψετε να σας ρωτήσω εδώ την άποψή σας για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων και των υπόλοιπων χριστιανικών πληθυσμών από το γερμανικό Κοινοβούλιο καθώς και ποια πιστεύετε πως μπορεί να είναι η επόμενη χώρα που θα προχωρήσει σε κάτι ανάλογο.
Η αναγνώριση από τη Γερμανία είναι το πιο θετικό βήμα που έχει γίνει εδώ και μια δεκαετία στην Ευρώπη. Θεωρώ ότι είναι πολύ πιο σημαντική και από την αναγνώριση της Σουηδίας. Ξέρετε γιατί; Οι περισσότεροι δεν έχουν αντιληφθεί ότι το πιο σημαντικό από την αναγνώριση της Γενοκτονίας είναι πως ουσιαστικά ομολογεί ευθύνη. Ασχολήθηκαν με το γιατί δεν αναφέρθηκαν ονομαστικά οι Πόντιοι. Πρέπει να καταλάβουμε ότι οι Γερμανοί όχι μόνο αναγνώρισαν αλλά ζήτησαν και συγνώμη αποδεχόμενοι πως έχουν ένα μέρος της ευθύνης για όλα όσα έγιναν τότε. Πρόκειται για μια γεωπολιτική βόμβα!
Ουσιαστικά λέτε ότι αφού αναγνώρισε και ομολόγησε ευθύνη η Γερμανία, για την Τουρκία δεν υπάρχει άλλος δρόμος.
Γι’ αυτό ακριβώς λέω ότι η συγκεκριμένη αναγνώριση από το γερμανικό Κοινοβούλιο είναι η σημαντικότερη στην Ευρώπη. Δεν ξέρω ποια ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να είναι η επόμενη. Αυτό που ξέρω είναι ότι όλοι οι ποντιακοί σύλλογοι θα πρέπει να πηγαίνουν στις τοπικές βουλές των χωρών όπου ζουν, στο Ευρωκοινοβούλιο, και να πιέζουν και να απαιτούν. Εμείς πληρώνουμε όλο αυτό το οικοδόμημα και μπορούμε να απαιτούμε. Και πρέπει να απαιτούμε συνεχώς. Αυτό κάνουμε στην Αυστραλία.
Να σας πω ότι είναι τέτοιες οι πιέσεις που ασκούνται, που πιστεύω πως στο όχι πολύ μακρινό μέλλον, θα αναγνωριστεί η Γενοκτονία σε ομοσπονδιακό επίπεδο από την Αυστραλία.
Είχατε κάποια απάντηση στην επιστολή διαμαρτυρίας που είχατε στείλει στον Νίκο Φίλη, με αφορμή τη δήλωσή του με την οποία αρνείται τη Γενοκτονία των Ποντίων;
Αναφέρεστε στο άτομο που κάνει τον υπουργό Παιδείας. Και βέβαια δεν μου έχει απαντήσει, ούτε και περιμένω. Ούτε κι εσείς να περιμένετε.
Και για να το αποσαφηνίσουμε ακόμα μια φορά, πρόκειται για γενοκτονία ή εθνοκάθαρση;
Η περίπτωση όλων των Ελλήνων, από τον Έβρο έως τον Καύκασο, είναι Γενοκτονία. Όπως είναι γνωστό, δυστυχώς ικανοποιούνται και οι πέντε προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν όλα όσα συνέβησαν τότε ως γενοκτονία. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι το άτομο που προαναφέρθηκε εκτίθεται ακόμα περισσότερο.
Κείμενο, φωτογραφίες: Πόπη Παπαγεωργίου.