Η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους από τουρκικά πυρά τον περασμένο Νοέμβριο δείχνει να αποδεικνύεται κομβικό σημείο, όχι μόνο στις ρωσοτουρκικές σχέσεις, αλλά γενικότερα στις διεθνείς εξελίξεις που καλύπτουν την ευρύτερη περιοχή γύρω από την Τουρκία. Είναι σαφές ότι πίσω από το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία –τις τρεις συμμαχικές δυνάμεις που χρηματοδότησαν και συντήρησαν με πολλούς τρόπους τη δύναμη πυρός του Ισλαμικού Κράτους– προσπάθησε ανεπιτυχώς να κρυφτεί και κάποιο από τα ημιαυτόνομα κέντρα (κάτι σαν τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ) του κατεστημένου των ΗΠΑ, οι οποίες για άλλη μια φορά έχουν εκτεθεί παγκοσμίως, τουλάχιστον στην κοινή γνώμη, όσο ακίνδυνη και αν φαίνεται αυτή.
Από την άλλη πλευρά, η ρωσική καταλυτική επέμβαση στα πολεμικά δρώμενα στη Συρία πρόσθεσε απρόσμενη δυναμική στις εξελίξεις με βασική πτυχή τις ρωσοτουρκικές σχέσεις, η ραγδαία επιδείνωση των οποίων δημιουργεί νέες συγκρουσιακές προοπτικές, που με την πάροδο του χρόνου οδηγούν όλο και περισσότερο στην εκτίμηση ότι τελικά δεν θα αποφευχθεί ένας πόλεμος-αστραπή.
Η εκτίμηση αυτή υποστηρίζεται όχι μόνο από υποψίες για μια ενδεχόμενη κρυφή ρωσοαμερικανική συμφωνία, που θα δικαιολογούσε άλλωστε την ξαφνική συγκρατημένη τακτική συμβιβασμού της Ρωσίας δηλώνοντας «αποστολή εξετελέσθη» στη Συρία, αλλά και από τις απορριπτικές προς τον Ερντογάν συμπεριφορές τόσο σε επίπεδο Ομπάμα, όσο και σε επίπεδο ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και ευρωπαϊκού Τύπου.
Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαία η πρόσφατη σύλληψη από το FBI στενού συνεργάτη του γιου του Ερντογάν στο Μαϊάμι, μια κίνηση-καμπανάκι για τον ίδιο τον Ερντογάν.
Ανεξάρτητα όμως από τη δυσφορία που προκαλεί κάθε τόσο στους Δυτικούς ο πρωτογονισμός του εγκατεστημένου στο Λευκό Παλάτι ιμάμη της Άγκυρας, η Ρωσία φαίνεται να έχει λάβει οριστικές αποφάσεις όσον αφορά το κοντινό μέλλον των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Στον ενεργειακό τομέα η ιδέα του Turkish Stream για το φυσικό αέριο ακυρώνεται, και άρχισε ήδη να κυκλοφορεί εκ νέου η εκδοχή του South Stream ενταγμένη στο πλαίσιο της κοινοτικής λογικής. Οι τούρκικες κατασκευαστικές εταιρίες φαίνεται ότι αποχαιρετούν οριστικά τη ρωσική αγορά, που τόσο απλόχερα τους είχε προσφερθεί. Οι γαλαντόμοι Ρώσοι τουρίστες στρέφονται και για λόγους προσωπικής ασφάλειάς τους προς νέους, μη προβληματικούς προορισμούς, ενώ παράλληλα το ποσοστό μείωσης των τουρκικών εξαγωγών στη Ρωσία σπάει ρεκόρ.
Το απογυμνωμένο ψυχογράφημα του ιμάμη Ερντογάν δικαιολογεί την αντίδρασή του να κτυπήσει το σαμάρι, μια και δεν μπορεί να κτυπήσει τον «γάιδαρο». Έτσι δικαιολογείται η ξαφνική ανάφλεξη της εστίας του Ναγκόρνο Καραμπάχ, με την Τουρκία να δηλώνει «παλικαρίσια» ότι θα υποστηρίξει μέχρι τέλους το Αζερμπαϊτζάν.
Μέχρι τώρα το Αζερμπαϊτζάν εμφανίζει άγνοια κινδύνου, όμως η Ρωσία έσπευσε να δηλώσει ότι θα καλύψει την Αρμενία.
Δεν είναι εμφανές αν το Αζερμπαϊτζάν διαθέτει «διαβεβαιώσεις» τρίτων –και ποίων–, όμως με ιδιαίτερα χαμηλές τις τιμές των ενεργειακών πρώτων υλών, αν το Αζερμπαϊτζάν τεθεί λόγω «πολεμικής βλάβης» εκτός μάχης, δηλαδή εκτός αγορών, δεν θα είναι μόνο η Ρωσία κερδισμένη, αλλά θα είναι και η Ρωσία κερδισμένη, με τις τιμές να αποκαθίστανται σε υψηλότερο επίπεδο προς ανακούφιση τόσο της Ρωσίας όσο και της Σαουδικής Αραβίας, που κατά σύμπτωση έχουν και οι δύο ιδιαίτερα μεγάλο οικονομικό πρόβλημα.
Μια τέτοια εξέλιξη σε βάρος του Αζερμπαϊτζάν προφανώς θα βλάψει τα ίδια τα τουρκικά συμφέροντα – κάτι που θεωρητικά δεν θα δικαιολογούσε την κίνηση της Τουρκίας για ανάφλεξη στην αρμενοαζερική σύγκρουση. Όμως, η Τουρκία έχοντας αισθανθεί τη ρωσική επιθετική ανάσα από την Αρμενία αισθάνεται να την περικυκλώνουν και δίνει προτεραιότητα στην εξόντωση μέσω τρίτου της Αρμενίας, ώστε να εξουδετερώσει τη μέσω τρίτου απειλή της Ρωσίας σε βάρος της. Η Τουρκία στο μέτωπο της Αρμενίας δεν διαθέτει το θεωρητικό συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με το μέτωπο της Συρίας και του Ιράκ, στο οποίο άλλωστε έχει στρέψει όλη της την προσοχή και ανάλογα έχει διατάξει την πολεμική της μηχανή. Το άγχος της να απαλλαγεί από την μικρή ενοχλητική Αρμενία ίσως δεν της επέτρεψε να αξιολογήσει τις πιθανές διαστάσεις με τις ανάλογες συνέπειες που μπορεί να πάρει μια πολεμική αναμέτρηση σε μια περιοχή όπου το ευρωπαϊκό ΝΑΤΟϊκό μέτωπο στερείται ευελιξίας, και μάλιστα ακριβώς 100 χρόνια από τη μεγάλη γενοκτονία σε βάρος των Αρμενίων.
Η ξαφνική πάντως επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν δηλώνει ότι κάποιοι του πέταξαν πεπονόφλουδα και επιθυμούν να το εξουδετερώσουν. Αν εξουδετερωθεί το Αζερμπαϊτζάν και ναυαγήσουν και τα σχέδια ροής αζέρικου φυσικού αερίου, θα την πληρώσει κυριολεκτικά η Ευρώπη και η οικονομική κρίση μπορεί να εξελιχθεί σε δράμα. Μήπως αυτό θα βόλευε κάποιους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού;