Στεφανωμένη από το θρυλικό βουνό των θεών. Σμιλεμένη, στο μεγαλύτερο μέρος της, από τα συνήθως ήρεμα κύματα του Θερμαϊκού. Εμποτισμένη η γη της από το άρωμα της ιστορίας και τα χνάρια των Μακεδόνων στρατηλατών.
Είναι η Πιερία. Ένας νομός που συνδυάζει την αυστηρότητα του βουνού με το… χαμόγελο της θάλασσας.
Μια περιοχή στο νοτιοανατολικό άκρο της Μακεδονίας που αποτέλεσε ανθρώπινη αγκαλιά για τους πρόσφυγες, κυρίως από τον Πόντο, μετά τον ξεριζωμό. Ένας τόπος με πολλά, καλά κρυμμένα μυστικά, που σαν Σειρήνα καλεί Έλληνες και ξένους να τα αποκαλύψουν.
Βουνό, κάμπος και θάλασσα
Ατέλειωτα χιλιόμετρα από δαντελωτές ακρογιαλιές, μεγάλης έκτασης πλούσιο κάμπο, σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους, τόπους θρησκευτικής κατάνυξης και γιγάντιους όγκους βουνών, άλλους απότομους και αφιλόξενους και άλλους προσβάσιμους και φιλόξενους, συνδυάζει ο νομός Πιερίας. Το ανάγλυφό του, οι επαρκείς και ποικίλες υποδομές του, αλλά και η εύφορη γη του προσφέρουν τη δυνατότητα για κάθε είδους τουρισμό ολόκληρο το χρόνο.
Πρωτεύουσα του νομού Πιερίας είναι η Κατερίνη, μια όμορφη πόλη που συνδυάζει γρήγορους και ήρεμους ρυθμούς, κοντά στο βουνό αλλά και στα νερά του Θερμαϊκού.
Είναι άγνωστο πότε χτίστηκε η Κατερίνη και από πού προέρχεται το όνομά της. Πηγές του 13ου αιώνα αναφέρουν την πόλη ως Άτηρα, ενώ υπάρχει και η εκδοχή ότι το σημερινό όνομά της πήρε από το εκκλησάκι της Αγίας Αικατερίνης που βρίσκεται σήμερα στο παλιό νεκροταφείο. Η σύγχρονη Κατερίνη διαθέτει, μεταξύ άλλων, ένα μεγάλο σε έκταση καταπράσινο πάρκο κι έναν γραφικό πεζόδρομο, με εμπορικά μαγαζιά και καταστήματα εστίασης.
Πανέμορφες παραλίες και γραφικά παραθαλάσσια χωριά διαθέτει ο νομός Πιερίας, με τον Νότο της να είναι περισσότερο τουριστικός. Καθώς η αλιεία είναι ο κύριος τομέας εργασίας των κατοίκων στο παράκτιο βόρειο μέρος της, φρεσκότατο ψάρι μπορεί να απολαύσει κανείς στη Μεθώνη (Νέα Αγαθούπολη), στον Μακρύγιαλο, στις Αλυκές Κίτρους και στον Κορινό. Φρέσκα θαλασσινά και πολύ τουρισμό το καλοκαίρι συνδυάζουν η Παραλία Κατερίνης και η Ολυμπιακή Ακτή. Λεπτοκαρυά, Πλάκα Λιτοχώρου, Σκοτίνα, Πλαταμώνας και Νέοι Πόροι αποτελούν τις νότιες παραλίες του νομού με πεντακάθαρα νερά και επίσης μεγάλη τουριστική κίνηση.
Το στρατηγικό Δίον
Νότια της Κατερίνης, πολύ κοντά στο γραφικό Λιτόχωρο και σε απόσταση 4 χλμ από τη θάλασσα βρίσκεται το Δίον, μία από τις σημαντικότερες και στρατηγικότερες πόλεις των αρχαίων Μακεδόνων, που φέρεται να ιδρύθηκε από Θεσσαλούς προς τιμήν του Δία. Εδώ η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως σπουδαία ευρήματα.
Αρχιολογικά ευρήματα στο Δίον (φωτ.: dios.gr)
Βουτιά στη βαθιά ιστορία κάνει κάποιος στο Ιερό της Ίσιδας και άλλων Αιγύπτιων θεών, τον μικρό ναό της Υπολυμπιδίας Αφροδίτης, το αρχαιότατο ιερό της Δήμητρας, το ελληνιστικό θέατρο της εποχής του Φιλίππου Ε΄, το ρωμαϊκό θέατρο του 2ου αιώνα, το στάδιο, την έπαυλη του θεού Διόνυσου με τα υπέροχα ψηφιδωτά, το αρχαίο νεκροταφείο, τα καταστήματα μιας άλλης εποχής, τις λίθινες στήλες (στο τέμενος του Δία), το ωδείο, τα τείχη, τα δημόσια λουτρά… Κάθε χρόνο στην πόλη γίνονταν γιορτές, τα «Δία», προς τιμήν του πατέρα των θεών της αρχαίας Ελλάδας, ενώ η πόλη κατέστη λαμπρό κέντρο πολιτισμού την εποχή του βασιλιά της Μακεδονίας Αρχέλαου.
Από το Δίον ξεκίνησε τη νικηφόρα εκστρατεία του για την Ασία ο Μέγας Αλέξανδρος.
Τα τεράστιας αρχαιολογικής αξίας ευρήματα του Δίου τοποθετήθηκαν στο αρχαιολογικό μουσείο της περιοχής, το οποίο κατασκευάστηκε το 1983. Σε αυτό, εκτός από αγάλματα, προτομές, τμήματα των λουτρών, επιγραφές, νομίσματα κτλ., φυλάσσεται κι ένα παράξενο πνευστό μουσικό όργανο, η ύδραυλις.
Η ύδραυλις (φωτ.: tseneklidis.gr)
Νοτιότερα του Μακρύγιαλου βρίσκονται τα ερείπια της Αρχαίας Πύδνας. Η Πύδνα ήταν η πόλη όπου ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας, Περσέας, ηττήθηκε το 168 π.Χ. από τους Ρωμαίους.
Εμβληματική στην Πιερία είναι η φυσιογνωμία του φράγκικου Κάστρου του Πλαταμώνα, που έγινε μάλιστα και τραγούδι, με τον οκταγωνικό πύργο και τον οχυρωματικό περίβολο. Χτισμένο στη θέση του αρχαίου Ηρακλείου (ή Ηράκλειας), είναι το καλύτερα διατηρημένο κάστρο της βόρειας Ελλάδας και βρίσκεται σε θέση στρατηγική καθώς «ελέγχει» το δρόμο Μακεδονίας – Θεσσαλίας – Νότιας Ελλάδας. Μέσα στο κάστρο είναι η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, η οποία κατά την Τουρκοκρατία είχε μετατραπεί σε τζαμί.
Το Κάστρο του Πλαταμώνα
Η ορεινή Πιερία
Ο Μύτικας, η ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου (2.918 μ.), του ψηλότερου βουνού της Ελλάδας, ατενίζει ολόκληρη τη χώρα. Επιβλητικός δεσπόζει ο ορεινός όγκος του βουνού των θεών, που από το 1938 είναι χαρακτηρισμένος ως ο πρώτος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας.
Με βαθιές χαράδρες και ιδιαίτερο ανάγλυφο, ο Όλυμπος αποτελεί τεράστια πρόσκληση για κάθε ορειβάτη. Πολλές είναι οι ορειβατικές και αναρριχητικές διαδρομές του και αρκετά τα καταφύγια για διαμονή. Σπηλιές, πηγές και πλουσιότατη χλωρίδα συμπληρώνουν την εικόνα του μαγικού βουνού. Πολλοί επιχείρησαν, λίγοι όμως πέτυχαν να πατήσουν την κορυφή του.
Σχεδόν δίδυμες μοιάζουν οι δύο ψηλότερες, βραχώδεις και απόκρημνες κορυφές του Ολύμπου. Πρόκειται για τον Μύτικα ή Πάνθεον (2.918 μ.) και το Στεφάνι ή Θρόνο του Διός (2.909 μ.). Άλλα γνωστά σημεία του Ολύμπου είναι τα Λούκια (απότομες χαρακώσεις που οδηγούν στην κορυφή), το Οροπέδιο των Μουσών (2.550 μ.) και το αλπικό λιβάδι της Μπάρας (2.350 μ.).
Πανέμορφη είναι η χαράδρα του ποταμού Ενιπέα (μήκους 14 χλμ), ο οποίος πηγάζει από τη θέση Πριόνια του Ολύμπου και εκβάλλει στο Αιγαίο.
Ο καταρράκτης του Ενιπέα
Στους πρόποδες του Ολύμπου φωλιάζει το αμφιθεατρικά χτισμένο γραφικό Λιτόχωρο, που μοιάζει με πύλη προς το βουνό των θεών. Σημείο αναφοράς του, το ναυτικό μουσείο του. Παρά το γεγονός ότι η κωμόπολη δεν είναι παραθαλάσσια, στο παρελθόν –και κυρίως επί Τουρκοκρατίας– είχε τεράστια ναυτική παράδοση.
Λιτοχωρίτες ήταν οι Μ. Κωφός και Ν. Βλαχόπουλος, πλοηγοί του Τορπιλοβόλου 11 με κυβερνήτη τον ναύαρχο Βότση, όταν στις 18 Οκτωβρίου 1912 βύθισε το τουρκικό θωρηκτό «Feth-i Bülent» μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Στις πρόποδες του Ολύμπου βρίσκεται και η ανδρική μονή του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω, το σημαντικότερο μοναστήρι στην Πιερία.
Η παλιά μονή (ιδρύθηκε το 1542) βρίσκεται σε απόσταση περίπου 18 χλμ από το Λιτόχωρο, αλλά πλέον δεν κατοικείται, αφού καταστράφηκε από τους Γερμανούς κατά την Κατοχή. Η αδελφότητα εγκαταστάθηκε στη συνέχεια στο μετόχι της μονής, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από το Λιτόχωρο. Πανηγυρίζει στις 23 Σεπτεμβρίου, ημέρα εορτής του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω, και διαθέτει ένα πολύ πλούσιο μουσείο με άγια λείψανα, εικόνες, σταυρούς, σιγίλια, άμφια, χειρόγραφα κτλ.
Η Ι.Μ. Αγίου Διονυσίου
Σε υψόμετρο 440 μέτρων, στις ανατολικές πλαγιές του Ολύμπου, υψώνεται ο παραδοσιακός οικισμός του Παλαιού Παντελεήμονα. Αποτελεί ένα από τα γραφικότερα χωριά της Μακεδονίας και μοιάζει με μπαλκόνι, από το οποίο διακρίνονται κορυφές του Ολύμπου, ο κάμπος της Πιερίας, η ακτογραμμή της, το κάστρο του Πλαταμώνα και η δυτική πλευρά της Κασσάνδρας Χαλκιδικής.
Μοναδική είναι η αρχιτεκτονική των σπιτιών του, πανέμορφα τα πλινθόστρωτα στενά σοκάκια του, ενώ στον οικισμό υπάρχουν πολλά καταστήματα εστίασης και μαγαζιά πώλησης παραδοσιακών προϊόντων.
Παλαιός Παντελεήμονας
Τέλος, πολύ κόσμο συγκεντρώνει, κυρίως το χειμώνα, ο παραδοσιακός οικισμός του Ελατοχωρίου με το όμορφο χιονοδρομικό του κέντρο. Βρίσκεται στα Πιέρια όρη, σε υψόμετρο 780 μ. και σε απόσταση 28 χλμ από την πόλη της Κατερίνης.
Υποδομές – Οινοπαραγωγή
Πολλά ξενοδοχεία για όλα τα γούστα, και μονάδες πέντε αστέρων, διαθέτει στις παραθαλάσσιες περιοχές αλλά και στον ορεινό όγκο του ο νομός Πιερίας. Τέλος, ραγδαία ανάπτυξη σημειώνει τα τελευταία χρόνια η οινοπαραγωγή στο νομό, με τη δημιουργία μικρών και μεγάλων μονάδων σε διάφορα σημεία του. Παράγουν κρασί πολύ καλής ποιότητας και διαφόρων ποικιλιών.
Πιερία. Ένας τόπος στην καρδιά της Ελλάδας, φιλόξενος όλες τις εποχές του χρόνου.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
- Φωτογραφίες: Διονύσης Καραβίδας.
