Αποστολή του pontos-news.gr στην Ίμβρο
Απέναντι, μια προτομή του Μουσταφά Κεμάλ κοιτάζει απευθείας την πόρτα του ελληνικού Γυμνασίου και Λυκείου στα Αγρίδια της Ίμβρου. Μέσα στις αίθουσες μια αφίσα με το πρόσωπό του και στο γραφείο του διευθυντή του σχολείου Μάκη Καμπουρόπουλου άλλη μία προτομή. «Έχουμε μάθει να μην δίνουμε σημασία, μεγαλώσαμε έτσι», είναι η απάντηση στο σχόλιο για τον πανταχού παρόντα Κεμάλ. Πράγματι, αυτό είναι το λιγότερο που μπορεί να παρατηρήσει κανείς τα τελευταία 24ωρα στο νησί της Ίμβρου.
Μέσα σε δύο ημέρες οι Έλληνες σχεδόν διπλασιάστηκαν. Ίμβριοι από όλη την Ελλάδα και από την Κωνσταντινούπολη ήρθαν για το γεγονός των τελευταίων 51 χρόνων: τον αγιασμό που θα τελέσει το μεσημέρι της Δευτέρας ο Πατριάρχης, στο Γυμνάσιο και το Λύκειο του νησιού που αριθμούν συνολικά 11 μαθητές.
Το 1964 ήταν η τελευταία χρονιά που τα παιδιά διδάχθηκαν οτιδήποτε στα ελληνικά.
Ο νυν διευθυντής του σχολείου των Αγριδίων, Μάκης Καμπουρόπουλος, ανήκει στη γενιά που για να πάρει ελληνική παιδεία έπρεπε να πάει αλλού. Ήταν μόλις 10 ετών όταν έφυγε μόνος του για την Κωνσταντινούπολη.
Σήμερα δηλώνει ότι μετακόμισε και πάλι από την Αθήνα στην Ίμβρο αποφασίζοντας με την καρδιά, αν και μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεν φανταζόταν ότι το νησί θα είχε πλήρη ελληνική εκπαίδευση. Δηλώνει μάλιστα ότι τα σχολεία είναι «όχημα» επιστροφής, όχι μόνο για τον ίδιο αλλά και για πολλούς άλλους.
Πανοραμική άποψη του σχολείου στα Αγρίδια
Βρισκόμαστε μέσα στο παλιό Δημοτικό σχολείο Αγριδίων, νυν Γυμνάσιο και Λύκειο. Εσείς δεν προλάβατε μαθήματα στα ελληνικά, έτσι δεν είναι;
Έτσι είναι. Εγώ γεννήθηκα στην Ίμβρο και σήμερα είμαι 52 ετών. Σε αυτό εδώ το κτήριο ξεκίνησα μαθήματα το 1969 στα τουρκικά. Για την Γ΄ Δημοτικού οι δικοί μου με έστειλαν στην Κωνσταντινούπολη, για να μάθω την ελληνική γλώσσα. Με φιλοξενούσε, επί πληρωμή, μια οικογένεια εκεί και τελείωσα το Δημοτικό έτσι.
Δεν είναι πολύ δύσκολο για ένα τόσο μικρό παιδί;
Ήταν τραυματικό, ναι. Εγώ δεν έχω ξεπεράσει πολλά πράγματα. Εντάξει όμως, αν τα δεις θετικά και τα αφομοιώσεις δημιουργικά, όλα σε κάτι συμβάλλουν, σε κάτι συνεργούν. Όταν τελείωσα εγώ την ΣΤ΄ Δημοτικού, η αδερφή μου ξεκινούσε το σχολείο. Δεν ήταν δυνατό δύο παιδιά να είναι σε ξένη οικογένεια, οπότε ήρθε η μάνα μου. Έτσι νοικιάσαμε ένα δωμάτιο στην Κωνσταντινούπολη και συνεχίσαμε εγώ στο Ζωγράφειο και εκείνη στο Ζάππειο. Όταν τελείωσα Γυμνάσιο και Λύκειο, πήγα στη Θεσσαλονίκη, στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου.
«Ιωακείμ Καμπουρόπουλος, Γυμνασιάρχης»
Πόσα χρόνια διδάσκετε σε σχολεία;
Συνολικά δούλεψα 25 χρόνια στην εκπαίδευση στην Ελλάδα, σε ιδιωτικά, δημόσια και εκκλησιαστικά σχολεία. Από αυτά ήμουν και πέντε χρόνια με απόσπαση στη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη. Προτού έρθω εδώ ήμουν φιλόλογος στο 7ο Γυμνάσιο Ηλιούπολης.
Από την Ηλιούπολη στα Αγρίδια Ίμβρου στη θέση του διευθυντή του σχολείου. Δύσκολη απόφαση;
Αυτά τα πράγματα δεν τα αποφασίζεις. Όπως λέει ο Φρόιντ, οι μεγάλες αποφάσεις είναι αποφάσεις της καρδιάς και όχι του μυαλού. Πραγματικά και εγώ μέχρι τώρα ήξερα ότι σε ρωτάνε αν θέλεις ή αν ενδιαφέρεσαι. Στην Ηλιούπολη είχα μια άνεση, το δικό μου σπίτι, οργανική θέση. Στην πραγματικότητα δεν έδωσα κάποια απάντηση για το αν ενδιαφέρομαι ή όχι. Η στάση της μη απάντησης εκλήφθηκε ως θετική. Μέσα μου όλο αυτό δούλευε, έβλεπα ότι τα πράγματα οδηγούν στο να έρθω. Αισθάνθηκα ότι σε μια τέτοια πρόκληση δεν μπορούσα να απαντήσω αρνητικά.
Δηλαδή, ένας άνθρωπος που ταλαιπωρήθηκε ως παιδί από την ιστορία του κλεισίματος των σχολείων, και τώρα του ζητείται να προσπαθήσει να ξαναζωντανέψει τα σχολεία, να πει «όχι» γιατί είναι στην Ηλιούπολη και περνά ωραία; Δεν πήγαινε η καρδιά μου.
Αλλά ευχαρίστως, αν βρεθεί κάποιος με τα τυπικά προσόντα (να είναι Τούρκος υπήκοος, να έχει ισότιμο πτυχίο, να ξέρει άπταιστα την τουρκική γλώσσα), να έρθει να αναλάβει τη θέση. Και αν έχει και παιδιά μάλιστα, που σημαίνει ότι θα ενισχύσει το σχολείο, εγώ είμαι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να επιστρέψω στην Αθήνα.
Πόση προσωπική δουλειά υπάρχει σε αυτό το κτήριο;
Όταν παραλάβαμε το σχολείο ήταν ένας σωρός ερείπια. Υπάρχει απίστευτη προσωπική δουλειά από πίσω. Μπορεί να μην το έχτισα εγώ, αλλά παρακολούθησα όλο το έργο. Κυνήγησα μαστόρους, έστελνα την πρόοδό του στην επιβλέπουσα μηχανικό στην Κωνσταντινούπολη. Κι αυτό ήταν στη δεύτερη φάση, γιατί στην πρώτη ήταν το διπλανό κτήριο το οποίο το επισκευάσαμε. Εκεί ήμουν και τυπικά, έκανα και χρέη μηχανικού!
Στο τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα το Γυμνάσιο και το Λύκειο έχουν από τέσσερις τάξεις
Φαντάζομαι ότι υπάρχει πολύς κόσμος που βοήθησε.
Σκεφτείτε ότι τώρα περιμένω από τη Χίο να μου φέρουν υλικό για το σχολείο. Δωρεά. Οι μεγάλοι δωρητές ωστόσο είναι λίγοι: η Αρχιεπισκοπή Αμερικής, η Ιερά Μονή Βατοπεδίου, η Μονή Ταξιάρχου Μιχαήλ στη Σύμη με 10.000 ευρώ. Το Βατοπέδι με μια δωρεά 100.000 ευρώ ανέλαβε και την καθημερινή σίτιση. Τριάντα μερίδες κάθε μέρα είναι μεγάλη δαπάνη για εμάς. Η σίτιση αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα. Για εμάς εδώ το φαγητό δεν είναι μόνο θέμα οικονομικό· επειδή είμαστε μια μικρή εκπαιδευτική κοινότητα, είναι σημαντικό τα παιδιά να κάτσουν γύρω από ένα τραπέζι, να γνωριστούν, να κάνουν παρέα, να μην αισθάνονται μόνα και μειονεκτικά.
Και οι μικροί δωρητές όμως έχουν την αξία τους.
Και οι μη δωρητές έχουν τη σημασία τους. Το να συναντήσεις κάποιον να σου πει μια καλή κουβέντα, έχει τη σημασία του. Απλά, χωρίς τους μεγάλους δωρητές δεν θα είχαμε σχολείο σήμερα. Κακά τα ψέματα, είναι μια πολύ μεγάλη δαπάνη να τη φέρεις σε πέρας αν δεν βρεις τους χρηματοδότες. Ούτε το τουρκικό ούτε το ελληνικό κράτος έδωσαν κάποιο ποσό.
Η Ελλάδα μάς βοηθά σε κάποια θέματα όπως είναι οι εκπαιδευτικοί, αλλά στην κτηριακή δαπάνη δεν έχει συμμετάσχει καμία πολιτεία. Το φέραμε εις πέρας μόνο με δωρεές.
Σε πολιτικό επίπεδο; Βοήθησε σε αυτό ο Πατριάρχης;
Η συμβολή του Πατριάρχη είναι σημαντική καθώς ήταν ο βασικός λόγος για τον οποίο μπορέσαμε να εξασφαλίσουμε τους χορηγούς. Πολιτική επιρροή άσκησε ο Λάκης Βίγκας, ο οποίος για έξι χρόνια ήταν εκπρόσωπος όλων των μειονοτικών βακουφίων στην Άγκυρα, θεωρούνταν υπάλληλος της πρωθυπουργίας. Οπότε είχε πολιτικές γνωριμίες και το πάλεψε εκείνος. Το ίδιο πάλεψαν και οι δικοί μας σύλλογοι μέσω της πρεσβείας από την Αθήνα, με την οποία είχαμε καλές σχέσεις, πίεσαν τα πράγματα. Πολιτικά ο Πατριάρχης δεν ενεπλάκη, και καλώς, διότι εκείνος –δικαίως– παλεύει για τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Βέβαια μας βοήθησε πάρα πολύ και οικονομικά (έχει δώσει 15.000 ευρώ), και με τη στήριξή του κινητοποίησε τους χορηγούς μας.
Για ποιον λόγο δεν λειτούργησε την περσινή χρονιά το σχολείο;
Πέρσι είχαμε ετοιμάσει το διπλανό κτήριο ελπίζοντας ότι θα πάρουμε άδεια να λειτουργήσουμε με ένα προσωρινό καθεστώς, κάτι που δεν έγινε. Εμείς θεωρούμαστε οκτατάξιο σχολείο, τέσσερις τάξεις στο Γυμνάσιο και τέσσερις στο Λύκειο. Το πόσους μαθητές έχουμε δεν τους ενδιαφέρει. Πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις του οκτατάξιου.
Μία από τις τάξεις στο σχολείο των Αγριδίων
Τα μαθήματα πώς γίνονται;
Εφαρμόζουμε τα προγράμματα που είναι εγκεκριμένα από το τουρκικό υπουργείο Παιδείας και αφορούν τα μειονοτικά σχολεία στην Τουρκία. Ιστορία και Γεωγραφία διδάσκονται στην τουρκική γιατί οι μειονοτικοί πολίτες θεωρούνται Τούρκοι πολίτες. Τα υπόλοιπα μαθήματα διδάσκονται από Έλληνες καθηγητές στα ελληνικά. Απλά δεν έχουμε τόσο πολλές ώρες για να κάνουμε και Αρχαία. Έχουμε ένα θέμα εκεί και θα δούμε πώς θα το λύσουμε.
Φοβάστε ότι θα έρθει η μέρα που το σχολείο θα κλείσει;
Όχι, αν φοβόμουν ότι θα κλείσει δεν θα το ξεκινούσα. Αλλά πάντοτε μια προσπάθεια και ένας αγώνας όταν ξεκινάει εμπεριέχει εν σπέρματι και την αποτυχία. Δηλαδή, ποτέ δεν κατεβαίνεις σε έναν αγώνα όντας βέβαιος ότι θα νικήσεις. Μπορεί και να χάσεις. Δεν το αποκλείω, αλλά δεν το σκέφτομαι.
Αν πριν από δέκα χρόνια σας έλεγαν ότι η Ίμβρος θα έχει ελληνικά σχολεία θα το πιστεύατε;
Ούτε με σφαίρες. Ούτε καν πριν από πέντε χρόνια δεν σκεφτόμουν ότι θα υπάρχει ελληνικό σχολείο στην Ίμβρο. Κυρίως λόγω παιδιών. Μια κοινότητα διαλυμένη στα εξ ων συνετέθη. Πού θα βρεθούν μαθητές για να συγκροτήσουν σχολείο; Αλλά δεν πρέπει κανείς να το βάζει κάτω. Αν αυτό το εγχείρημα πετύχει, για μένα είναι η μεγαλύτερη απόδειξη της φράσης του Τσε Γκεβάρα: «Μας κατηγορούν για ιδεαλιστές. Ναι! Είμαστε παραπάνω από ό,τι μας κατηγορούν».
Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται με τη λογική. Είναι αποφάσεις της καρδιάς με ό,τι συνεπάγεται, και με τα ρίσκα που συνεπάγεται.
Τι είναι αυτό που σας φοβίζει;
Δεν με τρομάζει ούτε το τουρκικό κράτος, ούτε το ελληνικό. Ότι δηλαδή θα μας εγκαταλείψουν, θα μας πολεμήσουν. Άλλα πράγματα με φοβίζουν για την αποτυχία. Οι συγκυρίες, οι ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή. Οι οικονομικές συγκυρίες και το κατά πόσο το νησί θα μπορέσει να αναπτυχθεί με έναν τρόπο που θα προσφέρει καλούς όρους διαβίωσης. Αυτό είναι το μείζον. Δηλαδή οι οικογένειες που θα έρχονται, να αποκτούν σιγά-σιγά μια αξιοπρεπή διαβίωση. Να αποδειχθεί ότι ο ηλεκτρολόγος που άνοιξε ένα μαγαζί στην Ίμβρο ζει άνετα αυτός και η οικογένειά του και μπορεί να κάνει και ένα ταξίδι στην Αθήνα δύο φορές το χρόνο. Αυτό είναι η μεγαλύτερη νίκη για εμάς. Το σχολείο είναι ένα εργαλείο γι’ αυτό.
Ο Μάκης Καμπουρόπουλος στο κατώφλι του σχολείου
Πριν από 30 χρόνια ο πληθυσμός της Ίμβρου είχε κατέβει στα 300 άτομα. Σήμερα, μετά και από όλους τους θανάτους των γηραιότερων, φέτος το χειμώνα θα έχουμε 450 άτομα. Που σημαίνει ότι μπορεί να μην υπάρχει κάποιο φοβερό ρεύμα, αλλά το πράγμα κινείται. Μέχρι τώρα κινούνταν με συνταξιούχους. Καιρός είναι να κινηθεί και με νέους ανθρώπους. Και το σχολείο είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Ποιο είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα;
Η οικονομική ανάπτυξη. Οι ευκαιρίες εργασίας και δημιουργίας των ανθρώπων που επιστρέφουν.
Αν το νησί αναπτυχθεί και υπάρχει κινητικότητα, υπάρχει και αεροδρόμιο έτοιμο που θα μπορούσε να βοηθήσει στη σύνδεση με την Ελλάδα.
Νηπιαγωγείο σκέφτεστε να δημιουργήσετε;
Όχι μόνο το σκεφτόμαστε – o διευθυντής Ιδιωτικής Παιδείας που είχε έρθει την άνοιξη, μας είπε ότι η άδεια του Δημοτικού προβλέπει τάξη Νηπιαγωγείου. Απλώς δεν είχαμε παιδιά για το νηπιαγωγείο, και δεν το κυνηγήσαμε. Ελπίζω του χρόνου να έχουμε. Αν όχι του χρόνου, του παραχρόνου σίγουρα. Και έτσι κλείνει αυτός ο κύκλος.
