Ως «ήξεις-αφίξεις» χαρακτηρίζει τη στρατηγική της χώρας (αλλά και των ηγεσιών του ποντιακού ελληνισμού) γύρω από το θέμα της αναγνώρισης της Γενοκτονίας η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Βούλα Πατουλίδου, σημειώνοντας ότι αυτό αποτελεί και την αιτία που δεν έχουμε ακόμη κάποιο θετικό αποτέλεσμα σε διεθνές επίπεδο.
Η ίδια ζητάει από τις διοικήσεις των δύο ομοσπονδιών του ποντιακού ελληνισμού (ΠΟΕ και ΠΟΠΣ) να κάτσουν απέναντι και να συζητήσουν, εκφράζοντας ξεκάθαρα την αντίθεσή της στην έλλειψη ενότητας και σημειώνοντας ότι η έλλειψη αυτή δημιουργεί προβλήματα και στο θέμα της διεθνούς αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης παρουσίασε ακόμα στο pontos-news.gr το όραμά της για τη διοργάνωση μιας εκδήλωσης η οποία θα αποτελέσει ορόσημο για τον προσφυγικό ελληνισμό, και τόνισε την περηφάνια της για την ποντιακή της καταγωγή. Μίλησε επίσης για τις ομορφιές της αλησμόνητης πατρίδας και ξετύλιξε το κουβάρι των αναμνήσεών της από εκείνο το αυγουστιάτικο απόγευμα του 1992, όταν πανηγύρισε μαζί της όλη η χώρα, με την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στα 100 μ. με εμπόδια στην Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης.
Ήταν ανήμερα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος του 1992, όταν στο Ολυμπιακό Στάδιο της Βαρκελώνης, στο λόφο του Μονζουίκ, η Βούλα Πατουλίδου έγινε η πρώτη Ελληνίδα Ολυμπιονίκης, φέρνοντας στη χώρα το πρώτο χρυσό μετάλλιο στο στίβο σε Ολυμπιάδα από το 1912.
Η Βούλα Πατουλίδου στο γραφείο της στην Περιφέρεια Θεσσαλονίκης
«Ποιος να μας πάρει στα σοβαρά;»
Όπως πολλά από όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, χωρίς σταθερή πορεία είναι και η στρατηγική γύρω από το θέμα της διεθνούς αναγνώρισης της ποντιακής Γενοκτονίας, μας λέει ο Βούλα Πατουλίδου.
«Η στρατηγική μας γύρω από το θέμα της διεθνούς αναγνώρισης της Γενοκτονίας είναι ήξεις-αφίξεις. Έτσι που κάνουμε, ποιος να μας πάρει στα σοβαρά; Γι’ αυτό δεν έχουμε και επιτυχίες γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα. Αλλά σε ουσιαστικές παρεμβάσεις δεν προχωράει ούτε ο ποντιακός χώρος.
»Ως παράδειγμα αναφέρω το βιβλίο του καθηγητή Κώστα Φωτιάδη.* Δεν τολμάει να το μεταφράσει η Ελληνική Βουλή; Έχουμε Πόντιους επιχειρηματίες που μπορούν να βοηθήσουν σ’ αυτό. Μπορούν να χρηματοδοτήσουν τη μετάφρασή του σε άλλες γλώσσες και να το στείλουν στο εξωτερικό», τόνισε στο pontos-news.gr η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης.
«Ας έρθουν πρώτα οι Τούρκοι να καταθέσουν στεφάνι στο άγαλμα του Κολοκοτρώνη»
Χαρακτήρισε ακόμα ως ιδιαίτερα σημαντική την τοποθέτηση του Πάπα για τη Γενοκτονία των Αρμενίων και σημείωσε ότι για να υπάρξει αληθινή φιλία μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, θα πρέπει να υπάρξει η παραδοχή των γεγονότων και κατά συνέπεια η δικαίωση των θυμάτων.
Κατάθεση στεφάνου κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την επέτειο υπογραφής της ανακωχής
του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ)
«Το θέμα δεν είναι να πεις εμείς οι καλοί κι εσείς οι κακοί. Αν βάλεις τα γεγονότα κάτω από το χαλί, βγάζουν… φλύκταινες. Αν τα παραδεχθείς, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά και θα υπάρξει αληθινή φιλία. Δεν μπορώ συνεχώς να δέχομαι παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και να λέω ότι είμαστε φίλοι. Ας έρθει ο Ερντογάν να καταθέσει στεφάνι στο άγαλμα του Κολοκοτρώνη και να πάμε κι εμείς να καταθέσουμε στεφάνι σε ένα αντίστοιχο μνημείο. Αν αντιστεκόμαστε στη λήθη, θα υπάρξει και η δικαίωση», τόνισε η Βούλα Πατουλίδου.
«Να κάτσουν απέναντι οι δύο ομοσπονδίες»
Αντίθετη στην έλλειψη σύμπνοιας στο χώρο του ποντιακού ελληνισμού και στην ύπαρξη δύο ομοσπονδιών δηλώνει η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης.
«Όταν αντιμετώπισα για πρώτη φορά το συγκεκριμένο ζήτημα, τους είπα ότι ναι μεν με λένε Πατουλίδου, αλλά με φωνάζουν και ως Ολυμπιονίκη, το οποίο βρίσκεται πάνω από το όνομά μου, αφού ανήκει σε όλους τους Έλληνες. Δεν μπορεί ο καθένας να διεκδικεί κομμάτι από τη βασανισμένη ιστορία του ποντιακού ελληνισμού.
»Μας ενδιαφέρει, δηλαδή, ποιος διαχειρίζεται την εξουσία και τα μπικικίνια; Ποια ελληνική Βουλή θα σε πάρει στα σοβαρά όταν εσύ μολύνεις τον δικό σου χώρο; Δεν είναι μία η Γενοκτονία; Έτσι πώς θα την προβάλουμε σωστά; Θα ήθελα οι δύο ομοσπονδίες να κάτσουν απέναντι και να συζητήσουν», τόνισε η κ. Πατουλίδου.
Με μέλη του Συλλόγου Ποντίων Επταμύλων νομού Σερρών «Οι Ακρίτες»
Για το σχέδιό της να διοργανώσει μια εκδήλωση η οποία θα αποτελέσει το «πάντρεμα» των σημερινών μη προσφυγικής καταγωγής νέων με τους νέους Έλληνες της Ανατολής οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και κατά τη διάρκεια της προσφυγιάς και του ξεριζωμού, μίλησε στο pontos-news.gr η Βούλα Πατουλίδου.
«Σκέφτομαι να γίνει μια εκδήλωση που να αφήσει το στίγμα της. Να γίνει ένα “πάντρεμα” των νέων ολόκληρης της χώρας. Οι νέοι του σήμερα, που δεν είναι προσφυγικής καταγωγής, να αποτίσουν φόρο τιμής σε νέους που χάθηκαν στις αλησμόνητες πατρίδες. Σκοπός μου είναι να ανοίξει το θέμα της μνήμης από την προσφυγιά, να γνωρίσουν ολοένα και περισσότεροι ότι χάθηκε ένα σημαντικό κομμάτι του Ελληνισμού στην Ανατολή, που ήταν η ελίτ στα γράμματα και στον πολιτισμό», είπε η κ. Πατουλίδου.
Αν και ο σχεδιασμός ήταν να γίνει φέτος η εκδήλωση, τα ανυπέρβλητα προβλήματα της γραφειοκρατίας την μεταθέτουν για τον επόμενο χρόνο.
Καρσαλού και… μετανάστρια
Πόντια από την πλευρά του πατέρα της είναι η Βούλα Πατουλίδου – η οικογένεια της μητέρας της είναι από το Πρόσβορο Γρεβενών. Οι γονείς του πατέρα της γεννήθηκαν και ζούσαν στο Καρς πριν από τον ξεριζωμό, και μετά από αυτόν βρέθηκαν στον Τριπόταμο Φλώρινας. Επέλεξαν τη συγκεκριμένη περιοχή διότι έμοιαζε περισσότερο με τον τόπο όπου γεννήθηκαν. Η Βούλα Πατουλίδου δεν γνώρισε τον Πόντιο παππού της, ο οποίος ήταν αντάρτης και σκοτώθηκε στον εμφύλιο, με αποτέλεσμα ο πατέρας της να επωμιστεί όλα τα βάσανα της οικογένειας.
Στο Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων του Θεόδωρου Κοκκινίδη, στα Κηπιά Καβάλας
«Όπως μου είπε η γιαγιά μου, ο παππούς μου ήταν γενναιόδωρος, ομορφάντρας και αγωνιστής. Ήταν πολύ θυμωμένη μαζί του, διότι έτρεχε για όλους και άφηνε πίσω τα της οικογένειας. Η γιαγιά μου δεν έλεγε ιστορίες για τον Πόντο. Όταν κουβέντιαζε και τη ρωτούσαμε τι λέει, έκοβε αμέσως την κουβέντα και θυμάμαι ότι τα μάτια της ήταν συχνά βουρκωμένα», λέει η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης.
Άλλαξε πολλούς τόπους κατοικίας μέχρι τα τελευταία σχολικά της χρόνια. Ειδικότερα, έως την Α΄ Δημοτικού ζούσε στον Τριπόταμο Φλώρινας, για ένα χρόνο βρέθηκε στους Γόννους Τεμπών, ακολουθώντας τους κτηνοτρόφους παππούδες της από την πλευρά της μητέρας της, ενώ στη συνέχεια η οικογένειά της μετανάστευσε στη Γερμανία, όπου ο πατέρας της έπιασε δουλειά στα ανθρακωρυχεία κοντά στο Ντόρτμουντ. Στην Ελλάδα ήρθε το 1979 ως μαθήτρια της Α΄ Λυκείου, όταν οι γονείς της εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη.
«Επειδή ήμουν πάντοτε… μετανάστρια, δεν ασχολήθηκα ποτέ με κάποιον ποντιακό σύλλογο. Ωστόσο μιλάω αρκετά καλά ποντιακά, και καταλαβαίνω ακόμα περισσότερα όταν τα ακούω. Χορεύω και πολλούς ποντιακούς χορούς, τους οποίους έμαθα στα πανηγύρια. Αυτός που λατρεύω, είναι το Τρομαχτόν. Επίσης μ’ αρέσει πάρα πολύ η Σέρρα, την οποία θέλω κάποτε να μάθω. Είναι λεβέντικος χορός», είπε η Βούλα Πατουλίδου.
Τελευταία της ενασχόληση, στην οποία οδηγήθηκε από αγάπη για την ποντιακή παράδοση και γλώσσα, είναι το σανίδι του ποντιακού θεάτρου. Στην κωμωδία του Αλέξη Παρχαρίδη «Ο τελευταίος να κλείσει την κάσα» υποδύεται μια ψηλομύτα μη ποντιακής καταγωγής νύφη, η οποία δεν γίνεται αποδεκτή από την Πόντια πεθερά της.
«Η ενασχόλησή μου με το ποντιακό θέατρο αποτελεί από τις πιο σοβαρές πολιτικές πράξεις που έχω κάνει. Απέναντι στην καταστροφική επίδραση της λήθης πρέπει να μην αφήσεις να πεθάνει η μνήμη. Η μνήμη μιας από τις αρχαιότερες γλώσσες, που είναι τα ποντιακά», σημείωσε η Βούλα Πατουλίδου.
Στιγμιότυπο από την παράσταση Ο τελευταίος να κλείσει την κάσα
Αξέχαστες είναι οι εμπειρίες της από τη μοναδική της επίσκεψη στον Πόντο, το 2004, μαζί με τον σύζυγό της και άλλα πέντε ζευγάρια. Στον Πόντο για χρόνια αρνιόταν να πάει, από παράπονο και από ένα αναπάντητο «γιατί» για την τραγωδία. «Η ομορφιά είναι απίστευτη. Εκεί καταλαβαίνεις τα επίπεδα του πολιτισμού των Ελλήνων στον Πόντο. Βλέπεις το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, τη βίλα Καπαγιαννίδη, και αντιλαμβάνεσαι ότι τίποτα δεν έγινε τυχαία. Τους οδήγησε μια ανώτερη δύναμη; Ο πολιτισμός τους; Η ευφυΐα τους; Η νοικοκυροσύνη τους; Προφανώς όλα μαζί! Ακόμα και το όνομα “Εύξεινος” που έδωσαν σε μiα σκουρόχρωμη θάλασσα, δεν είναι τυχαίο», τονίζει η Βούλα Πατουλίδου.
Λαμπρή αθλητική καριέρα
Οι Γερμανοί ήταν εκείνοι που διέβλεψαν το ταλέντο της Βούλας Πατουλίδου στον αθλητισμό, όταν εκείνη ήταν μαθήτρια ακόμα στη Γερμανία. Ζήτησαν από τους γονείς της να τη γράψουν σε αθλητικό σχολείο, αλλά η μητέρα της τους το αρνήθηκε, λέγοντας ότι σύντομα θα επιστρέψουν στην Ελλάδα.
«Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται με ένα ταλέντο και το δικό μου ήταν η γρηγοράδα στην κίνηση. Από πολύ μικρή φαίνονταν ότι το είχα, αφού έτρεχα πιο γρήγορα και από μεγαλύτερα ακόμα παιδιά, ωστόσο τότε ο αθλητισμός αποτελούσε για μας πολυτέλεια», λέει η Βούλα Πατουλίδου.
Στον αθλητισμό ουσιαστικά μπήκε σε ηλικία 21 ετών –ήταν πολύ μεγάλη για να ξεκινήσει και κανείς δεν την αναλάμβανε–, παρακινημένη από τον σύζυγό της, ο οποίος ήταν πολύ καλός αρσιβαρίστας, 8ος στην Ολυμπιάδα της Μόσχας. Ο σύζυγός της έλεγε ότι το ταλέντο της χαραμίζεται και τελικά την γνώρισε στον τότε προπονητή του Ηρακλή, Νίκο Ζαχαριάδη. Αυτός την δοκίμασε, ενθουσιάστηκε, κι έτσι ξεκίνησε η λαμπρή πορεία της στο στίβο.
Στην αθλητική καριέρα της ασχολήθηκε με τέσσερα αθλήματα (100 μέτρα με εμπόδια, 200 μέτρα, μήκος, και σκυταλοδρομία 4×100). Γι’ αυτό της έλεγαν χαριτολογώντας ότι η ίδια αποτελούσε τη μισή εθνική ομάδα στίβου. Η Βούλα Πατουλίδου είχε πολλές επιτυχίες σε εθνικό και βαλκανικό επίπεδο και συμμετοχή σε πέντε Ολυμπιάδες (Σεούλ 1988, Βαρκελώνη 1992, Ατλάντα 1996, Σίδνεϊ 2000 και Αθήνα 2004).
«Στην Ατλάντα οι Αμερικανοί, προφανώς για να δώσουν ένα αντίδωρο στην Ελλάδα που πήραν εκείνοι τη Χρυσή Ολυμπιάδα, ζήτησαν να τρέξω, ως η πρώτη Ελληνίδα Ολυμπιονίκης, με τη φλόγα στο χέρι στο στάδιο, μπροστά από τους επισήμους, μαζί με τον Αμερικανό μποξέρ Χόλιφιλντ. Σε εκείνη την Ολυμπιάδα ήρθα δέκατη στο μήκος. Στην Αθήνα, την τελευταία Ολυμπιάδα μου, συμμετείχα στην ομάδα των 4×100. Δεν έτρεξα όμως, γιατί προηγούνταν η νεότερη γενιά. Είπα στα κορίτσια ότι μόνο αν τραυματιστεί κάποια από αυτές θα τρέξω», θυμάται η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης.
Έλαμψε το άστρο της
Η κορύφωση της καριέρας της –μαζί της εκτοξεύτηκε και η περηφάνια όλων των Ελλήνων– ήρθε στην Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης με την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στα 100 μ. με εμπόδια. Αν και η Βούλα Πατουλίδου στον ημιτελικό και στον τελικό –έγιναν την ίδια μέρα– έτρεχε τραυματισμένη και με παυσίπονη ένεση, έκοψε πρώτη και στους δύο αγώνες το νήμα.
Αν και είχε να ανέβει ένα «βουνό» –έτρεχε ως αντίπαλός της η Αμερικανίδα «γαζέλα» στις κούρσες ταχύτητας Γκέιλ Ντίβερς–, η Βούλα πίστευε βαθιά μέσα στην ψυχή της ότι θα μπορούσε να βγει ακόμη και νικήτρια. Μάλιστα, πριν από τον ημιτελικό ζήτησε από τους γιατρούς της ομάδας να της κάνουν παυσίπονη ένεση, που να διαρκέσει από τις 5 το απόγευμα έως τις 8:30 το βράδυ, δηλαδή για τον ημιτελικό και τον τελικό. Και οι προσδοκίες από τον εαυτό της δεν διαψεύστηκαν…
Λίγα λεπτά μετά την κοπή του νήματος η Βούλα είπε ζωντανά στην κρατική τηλεόραση την πασίγνωστη πλέον ρήση «Για την Ελλάδα ρε γαμώτο!». Όπως είπε στο pontos-news.gr, ήταν μια αυθόρμητη αντίδραση, επειδή πολλές φορές στη ζωή της ένιωσε κατατρεγμένη, αλλά και για να εκφράσει την αντίθεσή της στην κακή νοοτροπία πολλών Ελλήνων, που δεν πιστεύουν ότι μπορούν να καταφέρουν πολλά πράγματα.
«Στη Γερμανία πέρασα τέσσερα καθοριστικά βιωματικά χρόνια. Ήμασταν οι μελαχρινοί Έλληνες και περπατούσαμε στο δρόμο με σκυμμένα τα κεφάλια. Στα χωριά των Γρεβενών ήμασταν για πολλούς οι τουρκόσποροι, και ως Πόντιοι δεν ήμασταν πολύ καλοδεχούμενοι. Επίσης, δεν μου άρεσε ποτέ στην Ελλάδα η νοοτροπία του ραγιά που έχουν πολλοί, ότι δηλαδή δεν μπορούμε να κερδίσουμε, και αυτό που είπα ήταν η αντίδρασή μου στη νοοτροπία αυτήν. Ως και οι γιατροί, όταν ζήτησα να μου κάνουν ένεση και για τους δύο αγώνες, είπαν “σιγά μη φτάσεις στον τελικό”. Δεν είναι σωστό όμως αυτό. Άσε τον άλλον να ονειρεύεται.
»Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν πολύ, αφού έχουν δουλέψει πολύ. Εγώ για 18 χρόνια δεν πήγα ποτέ διακοπές. Αθλούμουν 365 μέρες το χρόνο, ακόμη και την ημέρα της Ανάστασης», τονίζει η χρυσή Ολυμπιονίκης μας.
Ο τραυματισμός της στην Ολυμπιάδα της Βαρκελώνης ήταν πολύ σοβαρός, με αποτέλεσμα η Βούλα Πατουλίδου να χρειαστεί έναν ολόκληρο χρόνο για να ξαναπερπατήσει. Αυτός ο τραυματισμός ήταν η αιτία για την πτωτική πορεία στην καριέρα της. Μια καριέρα όμως που φωτίζεται από το χρυσάφι του μεταλλίου που φόρεσε στο στήθος της εκείνο το αυγουστιάτικο βράδυ στη Βαρκελώνη.
* Πρόκειται για το έργο του Κ. Φωτιάδη Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
