Διάχυτες είναι η ζεστασιά και η οικογενειακή ατμόσφαιρα που «οσμίζεται» από την πρώτη στιγμή ο επισκέπτης των δυτικών συνοικιών Θεσσαλονίκης, αυτές τις οποίες έχτισαν για να εγκατασταθούν μαζικά οι Πόντιοι από την πρώην Σοβιετική Ένωση.
Στη Νικόπολη, την Ευξεινούπολη και την Εφεδρούπολη οι άνθρωποι εξακολουθούν να κοιτάζονται στα μάτια και να καλημερίζονται με χαμόγελο, τα παιδιά παίζουν στους δρόμους χωρίς κίνδυνο, και οι ρυθμοί της ζωής απέχουν πολύ από το να χαρακτηριστούν αγχωτικοί.
Το μνημείο του ποντιακού ελληνισμού στην πλατεία με την παιδική χαρά
Οι πρώτοι Πόντιοι από την πρώην ΕΣΣΔ εγκαταστάθηκαν στις περιοχές αυτές στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Με το μόχθο τους, τον κόπο των χεριών τους και τον ιδρώτα του κορμιού τους κατάφεραν να χτίσουν τα σπίτια για να στεγάσουν τις οικογένειές τους και τα όνειρα για μια καινούρια ζωή. Σιγά-σιγά οι συνοικίες μετατράπηκαν σε μικρές κωμοπόλεις, όμως κάτι έλειπε για να «θερμάνει» τις ψυχές των ανθρώπων. Κι αυτό ήταν ένας ναός, στον οποίο θα μπορούσαν να προσεύχονται, να λένε τον πόνο τους μπροστά στις εικόνες και να βρίσκουν παρηγοριά, φωτισμένοι από τη χάρη του Θεού.
Το όνειρο έγινε πραγματικότητα
Η επιθυμία και η ανάγκη των Πόντιων νεοπροσφύγων έγιναν γνωστές το 1998 στον τότε μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιο, ο οποίος πήρε την απόφαση να χτιστεί στην Ευξεινούπολη ένας ναός κι έτσι να δημιουργηθεί μια ενορία.
Μάλιστα, ο δεσπότης αποφάσισε ο ναός να λειτουργεί με το παλαιό ημερολόγιο και εορτολόγιο –αυτό που ακολουθούν οι σλαβικές ορθόδοξες χώρες– και η γλώσσα της Θείας Λειτουργίας να είναι η σλαβωνική (ρωσική εκκλησιαστική διάλεκτος), επειδή οι κάτοικοι των συγκεκριμένων περιοχών προέρχονται από την πρώην Σοβιετική Ένωση και είχαν αυτές τις συνήθειες, αλλά και για να μην εισχωρήσουν στην εκκλησία των παλαιομερολογιτών.
Μέσα σε δύο χρόνια ένα μικρό κτίσμα –που έμοιαζε περισσότερο με σπίτι ή σχολείο– ήταν έτοιμο, κι έτσι έγιναν τα θυρανοίξια του Ιερού Ναού Αγίου Σεραφείμ του Σάροφ, ενός αγίου από τη Ρωσία.
Όπως είπε στο pontos-news.gr ο ιερέας του ναού, π. Λέων Εφραιμίδης, με την πάροδο των χρόνων συγκεντρώθηκαν κάποια χρήματα στην ενορία –κυρίως από προσφορές κατοίκων της περιοχής αλλά και από χορηγίες Ρώσων και Ουκρανών Ορθοδόξων– ώστε να επεκταθεί σε ύψος το υπάρχον κτίσμα. «Όμως οι μηχανικοί μας είπαν ότι οι αρχικές μελέτες είχαν γίνει πρόχειρα και το υπάρχον κτήριο δεν θα άντεχε σε μια επέκταση. Έτσι το 2009 ξεκινήσαμε την κατασκευή ενός καινούριου», μας λέει ο π. Λέων.
Ο π. Λέων Εφραιμίδης με παιδιά της ενορίας
Μέγας χορηγός ο Ιβάν Σαββίδης
Οι εργασίες εκτελούνταν με πολύ αργούς ρυθμούς ελλείψει
χρημάτων, μέχρι που ο νυν μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, Βαρνάβας (φωτο δεξιά), ζήτησε από τον Πόντιο επιχειρηματία και πρόεδρο του ΠΑΟΚ Ιβάν Σαββίδη να βοηθήσει οικονομικά στην ανέγερση του ναού.
Ο Ιβάν Σαββίδης δέχθηκε χωρίς δεύτερη σκέψη, και από τον Μάιο του 2014 άρχισε να χρηματοδοτεί την ανέγερση του ναού. «Το αποτέλεσμα ήταν οι εργασίες να ξεκινήσουν να εκτελούνται με πολύ ταχείς ρυθμούς και να είναι έτοιμο μέσα σε μόλις οκτώ μήνες έργο που υπολογίζαμε να ολοκληρωθεί σε δύο-τρία χρόνια. Χωρίς τη βοήθεια του Ιβάν Σαββίδη δε θα τα καταφέρναμε τόσο γρήγορα», αναφέρει ο π. Λέων.
Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι τα ⅔ του σκελετού του ναού έγιναν με χρήματα του Πόντιου επιχειρηματία, ο οποίος μάλιστα τους υποσχεθεί να συνεχίσει να βοηθά οικονομικά και σε μετέπειτα εργασίες (τρούλος, μάρμαρα, επένδυση με πλάκες, τέμπλο κτλ.).
Σύμφωνα με τον ιερέα, σήμερα ο ναός, όπου θησαυρίζεται τμήμα των λειψάνων του Αγίου (δωρεά του Πατριάρχη της Ρωσίας Αλέξιου), αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών από τη Ρωσία, ενώ σ’ αυτόν συχνά εκκλησιάζονται ρωσόφωνοι και από άλλες περιοχές της Θεσσαλονίκης.
Η ενορία του Αγίου Σεραφείμ του Σάροφ είναι η μοναδική στη Θεσσαλονίκη που ακολουθεί το ημερολόγιο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας –υπάρχει μία ακόμα στην Αθήνα, στο Μενίδι–, ο ιερέας ψάλλει στα σλαβωνικά και οι ψάλτες στα βυζαντινά. Ο ναός ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως-Σταυρουπόλεως, από την οποία έχει λάβει άδεια να τελεί εορτές με το παλιό εορτολόγιο.
Μαθήματα μουσικής και ρωσικών στην ενορία του Αγ. Σεραφείμ του Σάροφ
«Βλέπουμε, ωστόσο, ότι τους νέους, πολλοί από τους οποίους γεννήθηκαν στην Ελλάδα, δεν τους “ζεσταίνει” το παλαιό ημερολόγιο και γι’ αυτό στις μεγάλες γιορτές κάνουμε δύο λειτουργίες, μία με το παλαιό και μία με το νέο», λέει ο π. Λέων. Να σημειωθεί ακόμη ότι σήμερα στην ενορία του Αγίου Σεραφείμ του Σάροφ λειτουργεί τμήμα εκμάθησης ρωσικής γλώσσας για μικρούς και μεγάλους, καθώς και τμήμα εκμάθησης μουσικών οργάνων.
Ο άγιος Σεραφείμ του Σάροφ
Στις 2 Ιανουαρίου (με το νέο ημερολόγιο) γιορτάζεται η μνήμη του αγίου Σεραφείμ του Σάροφ, ενός από τους τρεις βασικούς αγίους της Ορθοδοξίας του Βορρά.
Γεννήθηκε στις 19 Ιουλίου του 1759 στην πόλη Κουρσκ και παρέμεινε εκεί μέχρι το 18ο έτος της ηλικίας του, οπότε πήρε την απόφαση να αποσυρθεί στη μονή του Σάροφ. Το όνομά του ήταν Πρόχορος, και στη μοναχική του κουρά, σε ηλικία 27 ετών, ονομάστηκε Σεραφείμ. Ένα έτος αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος και έξι χρόνια αργότερα, σε ηλικία 34 ετών, ιερέας. Διψώντας να πλησιάσει περισσότερο τον Θεό, έλαβε από τη μονή άδεια και επί πέντε χρόνια αφοσιώθηκε στη σιωπή, την άσκηση και την έντονη προσευχή. Αποσύρθηκε βαθιά μέσα στο δάσος, όπου ανεβασμένος σε μια μεγάλη πέτρα επί χίλιες νύχτες ξαγρύπνησε προσευχόμενος.
Έφυγε από τη ζωή στις 2 Ιανουαρίου του 1833· βρέθηκε νεκρός, γονατισμένος, με τα μάτια του προσηλωμένα στην εικόνα της Θεοτόκου, ενώ την προηγουμένη ημέρα είχε κοινωνήσει και είχε αποχαιρετήσει τους πατέρες του μοναστηριού. Άγιος ανακηρύχθηκε επίσημα το 1903.
Ο Άγ. Σεραφείμ του Σάροφ και η αρκούδα
Μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων τα λείψανα του αγίου μεταφέρθηκαν σε μουσείο της Αγίας Πετρούπολης, όπου βρέθηκαν μετά την περεστρόικα, στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το μεγαλύτερο μέρος τους σήμερα φυλάσσεται στο μοναστήρι του Σάροφ.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
