Ένα λαογραφικό μουσείο γεμάτο Πόντο στη Δροσιά

«Ανεβαίνετε την Κηφισίας. Περνάτε την Εκάλη. Μετά τη διασταύρωση Ναρκίσσου, πριν από την πλατεία Δροσιάς, δεξιά είναι η Γρηγορίου Λαμπράκη. Αποκλείεται να μην βρείτε τα γραφεία μας. Είναι πάνω στην πλατεία Ποντιακού Ελληνισμού».

Η Σοφία Τηλιαβερίδη μάς δίνει οδηγίες για το πώς θα φτάσουμε στην Ένωση Ποντίων Δροσιάς. Και πράγματι δεν είναι δύσκολο να τη βρεις: το άγαλμα του Πόντιου αντάρτη που στέκει στην άκρη της πλατείας είναι ένα σαφές ορόσημο και δύσκολα μπορείς να το χάσεις.

Ο λόγος που βρισκόμαστε στα βόρεια προάστια της Αττικής είναι το ραντεβού μας με τη χορωδία της Ένωσης, η οποία τραγούδησε για το pontos-news τα ποντιακά κάλαντα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Ωστόσο, περνώντας την πόρτα του κτηρίου όπου κάποτε στεγαζόταν η κοινότητα Δροσιάς, μπαίνεις μέσα σε ένα λαογραφικό μουσείο γεμάτο… Πόντο!

Διάλεκτος, χοροί, τραγούδια και λύρα, όλα διδάσκονται με φόντο αυθεντικά αντικείμενα. «Η Ένωση έχει 170 μέλη και πολλούς φίλους που την βοηθούν. Ό,τι βλέπετε εδώ είναι προσφορά από κάποιον», λέει η πρόεδρος της Ένωσης Μέλπω Μαργάρα, η οικογένεια της οποίας είναι από τις πρώτες που ήρθαν να μείνουν στη Δροσιά Αττικής.

«Η οικογένεια της μητέρας μου ζούσε στην Τρίπολη του Πόντου σε ένα σπίτι με 24 δωμάτια και χρυσά χερούλια στις πόρτες. Ο παππούς μου είχε εστιατόριο αλλά έκανε και εμπόριο φουντουκιών. Τον Νοέμβριο του 1916 εξορίστηκαν. Τότε η μητέρα μου ήταν τριών ετών. Τους έδιωξαν μέσα από τα βουνά. Το βράδυ τους περισσότερους τους πήρε ο ύπνος. Χάθηκαν πάρα πολλοί συγγενείς της· ο αδερφός της ο Μιχάλης, 14 ετών. Η μητέρα μου ήταν τυλιγμένη με ένα σάλι. Την είχε θάψει το χιόνι. Το πρωί που σηκώθηκαν εξείχε μια άκρη από το χιόνι, και έτσι την ξέθαψαν ζεστή και προφυλαγμένη», διηγείται η Μέλπω Μαργάρα.

Από την Τρίπολη του Πόντου η οικογένεια εγκαθίσταται στο Βατούμ. Εκεί ο πατριάρχης παππούς κάνει πάλι εστιατόριο. «Η ψυχή τους όμως ήταν στην Ελλάδα και έτσι αποφασίζουν να έρθουν εδώ. Στην αρχή εγκαταστάθηκαν στο Κερατσίνι. Η μητέρα μου, όμως, ήταν φιλάσθενη. Έμαθαν λοιπόν για μια περιοχή όπου το κλίμα είναι καλό και αποφάσισαν να μετακομίσουν, ξανά. Στο τότε Ρωσοχώρι ήδη είχαν εγκατασταθεί τρεις-τέσσερις οικογένειες. Ήταν δάσος», καταλήγει η πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Δροσιάς.

Τα μαθήματα γίνονται εν μέσω αυθεντικών αντικειμένων από τον Πόντο (φωτ.: Κ. Κατσίγιαννης)

Σήμερα, τα αντικείμενα των οικογενειών που ξεριζώθηκαν από τον Πόντο έχουν βρει μια θέση στις προθήκες του Λαογραφικού Μουσείου. Ο Χαράλαμπος Ιωαννίδης ήταν ένας από αυτούς που πρόλαβαν να φύγουν με το βιός τους από το Καπίκιοϊ, το κεφαλοχώρι της Ματσούκας. Στο μουσείο βρίσκεται ένα σουρωτήρι που έφερε μαζί του.

Το λαχούρι στο τραπέζι είναι από την Τραπεζούντα (φωτ.: Κ. Κατσίγιαννης)

Στο κέντρο της αίθουσας υπάρχει ένα τραπέζι που χρησιμεύει κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά κάτω από το προστατευτικό τζάμι θα δει ένα αυθεντικό λαχούρι από την Τραπεζούντα, δωρεά από την οικογένεια της Παρασκευής Καψή-Βολίκα. Από την Τραπεζούντα έχει έρθει κι ένα χειροποίητο μαξιλάρι, καθώς και μια μεταξωτή εσάρπα, δωρεά της οικογένειας Πιπεροπούλου. Στις προθήκες του μουσείου βρίσκεται κι ένα γιλέκο από τη Ματσούκα, δωρεά της Σοφίας Θεοδωρίδου, κόρης του Κωνσταντίνου Αμανατίδη. 

♦  Τα γραφεία της Ένωσης Ποντίων Δροσιάς, όπου λειτουργεί και το Λαογραφικό Μουσείο, είναι ανοιχτά Δευτέρα και Τετάρτη 16:30-18:30, Πέμπτη 10:00-12:00, Σάββατο 10:00-13:00.
♦ Διεύθυνση: Γρηγορίου Λαμπράκη και Ρόδων, πλατεία Ποντιακού Ελληνισμού.
♦ Τηλέφωνα: 210 6228844, 6972 827289, 6976 109003.