Μπαίνοντας μέσα στο διαμέρισμά του, στην Πετρούπολη, δεν μπορείς να μην προσέξεις τον τοίχο που τον κοσμούν σειρές από φωτογραφίες. Άλλες στο γήπεδο, άλλες με κύπελλα και μετάλλια, κάποιες από βραβεύσεις, αλλά όλες έχουν έναν κοινό παρονομαστή: τον Κεραυνό Κρηνίδων.
Ακριβώς απέναντι ο Θεόδωρος Γαζελερίδης, με 88 χρόνια στην πλάτη του και μία πορεία που ξεκινά από το Σότσι, το παραλιακό θέρετρο του Εύξεινου Πόντου, κοιτάζει τις φωτογραφίες και πιάνει το νήμα της κουβέντας από την μεγάλη του αγάπη, την ποδοσφαιρική ομάδα που δημιούργησε το 1945 σε συνθήκες απίστευτης φτώχειας, σε μια νέα πατρίδα.
«Στο Σότσι ο πατέρας μου είχε φτιάξει μια ποδοσφαιρική ομάδα από Ελληνόπουλα. Ποδοσφαιριστής ήταν και ο αδερφός μου ο Χρήστος που έμεινε πίσω στη Ρωσία όταν εμείς φύγαμε. Το 1949 τον εξόρισαν στο Καζακστάν. Εκεί καταξιώθηκε ως προπονητής στην πόλη Καραγκαντά», λέει στο pontos-news.gr.
Τον ρωτάμε γιατί αποφάσισαν να πουν την προσφυγική τους ομάδα «Κεραυνό». Μας εξομολογείται ότι στην πραγματικότητα ήθελαν να την πουν «Δόξα Κρηνίδων», τιμής ένεκεν στη Δόξα Δράμας που καμιά φορά τους έδινε παπούτσια. Όταν όμως πήγαν να δηλώσουν το όνομα, έπεσαν πάνω σε ένα τάγμα εθνικιστών που λεγόταν «Κεραυνός». Ο διοικητής τους το πρότεινε ως όνομα και εκείνοι –λέει ο Θεόδωρος Γαζελερίδης– ήταν πολύ φοβισμένοι για να πουν όχι.
Ο ίδιος ήταν σχεδόν 20 ετών, ένας πρόσφυγας του 1939, και ήδη προσπαθούσε να βάλει στο πίσω μέρος του μυαλού του ό, τι είχε να κάνει με την Ρωσία. «Δεν μιλούσαμε ρωσικά γιατί μας έλεγαν κομμουνιστές. Συμβουλή της θείας μου ήταν να μην αναφέρω καν τα χρόνια της Ρωσίας και το αν περνούσαμε καλά εκεί», θυμάται.
Το Σότσι, ο Στάλιν και ο… εξαφανισμένος πατέρας
Ο Θεόδωρος Γαζελερίδης δεν μπόρεσε ποτέ να πάει στο Σότσι. Όμως, όπως μας λέει η κόρη του Ευγενία, ακόμα και σήμερα μιλάει άψογα τα ρωσικά.
Ο Γεώργιος Γαζελερίδης συλλαμβάνεται το 1937-8. Μερικοί λένε ότι τον εκτέλεσαν στη φυλακή του Κρασνοντάρ ως αντικαθεστωτικό. «Κάποια στιγμή πιστεύαμε ότι ίσως ήταν στην Ελλάδα», μας λέει ο γιος του. Με την τύχη του πατέρα να αγνοείται, η ζωή στα παράλια του Εύξεινου Πόντου συνεχίζεται για τον μικρό Θεόδωρο. Στη Λέσχη Μειονοτήτων κάνει μαθήματα κλασικού μπαλέτου. Συμμετέχει και στο συγκρότημα καυκασιανών χορών.
Σε μία από τις εκδηλώσεις που συμμετείχε ο Θεόδωρος θεατής ήταν κι ο ίδιος ο Στάλιν, ο οποίος συχνά παραθέριζε στην ντάτσα του στο Σότσι. Ο παιδικός ενθουσιασμός, όμως, μετατράπηκε σε κατσάδα από τη μάνα του. «Όταν ο διάβολος σε χειροκροτεί, να μην χαίρεσαι πολύ», ήταν η απάντησή της. Σήμερα ο ίδιος θυμάται ότι ήταν η πρώτη φορά που προβληματίστηκε για το γεγονός ότι ποτέ δεν ανέφεραν το όνομα του Στάλιν, για τα κρυφά δάκρυα της μάνας του και για τον πατέρα που αναζητούσαν.
Όταν το 1939 η Ελένη Γαζελερίδου με τέσσερα παιδιά μπαίνει στο πλοίο «Ουκρανία» με προορισμό την Οδησσό, και από εκεί στο «Σβανέτια» για τον Πειραιά, ο Θεόδωρος δεν καταλαβαίνει για ποιο λόγο φεύγουν από τη Ρωσία. «Το κάναμε γιατί ζούσαμε σε ένα τρομοκρατικό καθεστώς», αναφέρει.
Ποδόσφαιρο στη νέα πατρίδα
Αν και το θυμάται με συγκίνηση, το Σότσι δεν είναι ο λόγος που μέχρι και σήμερα δακρύζει. Ο Θεόδωρος Γαζελερίδης συγκινείται για τις Κρηνίδες, και ακόμα περισσότερο για τον Κεραυνό.
Σε παλαιότερο αγώνα του Κεραυνού (δεύτερος από δεξιά)
Μικρός ήθελε να γίνει πιλότος ή μηχανικός αεροσκαφών, αφού ήταν αριστούχος. Τελικά ασχολήθηκε με την οικοδομή και τις οικοδομικές επιχειρήσεις. Ο ίδιος εξομολογείται ότι το έκανε για να βοηθήσει τον κόσμο στη νέα του πατρίδα. Άλλωστε μεγάλη ήταν η συμβολή του στο χτίσιμο του σχολείου στο χωριό του.
Φέτος κατάφερε να πάει στο γήπεδο και να παρακολουθήσει μόλις ένα ημίχρονο από τον φιλικό αγώνα της ομάδας που λατρεύει. Παλαιότερα δεν έχανε αγώνα για αγώνα. «Τώρα που πήγαμε όλοι ήθελαν να φωτογραφηθούν μαζί του», μας λέει η κόρη του.
Στο γήπεδο του Κεραυνού έχει ανδρωθεί ποδοσφαιρικά ο πατέρας του νυν ευρωβουλευτή Θοδωρή Ζαγοράκη, αλλά και ποδοσφαιριστές όπως οι Γιάννης Σφακιανάκης, Γιώργος Γεωργιάδης και Λευτέρης Χατζηαποστολίδης. Και αν σήμερα είναι περήφανος για κάτι ο Θοδωρής Γαζελερίδης, αυτό είναι το ότι η ομάδα που δημιούργησε δεν σταμάτησε να υπάρχει και να προσφέρει.
«Του το αναγνωρίζουν;», ρωτάμε την κόρη του. Ο Θεόδωρος κουνά το κεφάλι καταφατικά και συγκινείται ακόμα περισσότερο. Η Ευγενία έχει να πει μια ιστορία: «Μία φορά η ομάδα του έδωσε 500 ευρώ ως αναγνώριση και εκείνος τα γύρισε πίσω με το αιτιολογικό ότι η σύνταξη του φτάνει για να ζήσει».
Η φωτογραφία από τη γυναίκα του Λαζαρίδη
Στην ασπρόμαυρη φωτογραφία που κρατάει στα χέρια του απεικονίζεται ένας άνδρας γύρω στα 30 να κοιτάζει χαλαρός τον φακό. Είναι ο Θεόδωρος Γαζελερίδης καθισμένος στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων. Τη φωτογραφία την έχει τραβήξει η σύζυγος του αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη, που στις μέρες μας είναι πάλι στην επικαιρότητα αφού ήταν ο πρώτος που ανέσκαψε την Αμφίπολη.
Ο Θεόδωρος Γαζελερίδης στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων (1957)
Πίσω από αυτή τη φωτογραφία κρύβεται άλλη μια ιστορία για την οποία μιλάει και γεμίζει υπερηφάνεια. «Όταν μάθαμε ότι το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος θα πήγαινε στη Θάσο για παράσταση, ο Λαζαρίδης θεώρησε ότι πρόκειται για την κατάλληλη ευκαιρία ώστε να δοθεί και άλλη μια παράσταση. Αυτή τη φορά στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων, που εκείνη την εποχή ήταν στη φάση της αναστήλωσης», λέει.
Έτσι, με την καθοδήγηση του Δημήτρη Λαζαρίδη έφτιαξε τις ξύλινες επιφάνειες για τα καθίσματα, περίπου 300 τον αριθμό. Ήταν τόσο μεγάλη η επιστράτευση όλων των κατοίκων των Κρηνίδων, που μέσα σε 20 ημέρες το σχεδόν κατεστραμμένο θέατρο πήρε και πάλι ζωή.
«Εκείνη η πρώτη παράσταση ήταν για εμένα πολύ συμβολική. Ήταν ο Προμηθέας Δεσμώτης του Αισχύλου. Η τραγωδία που παραπέμπει στον Καύκασο και πραγματεύεται τη θυσία του Προμηθέα για τον άνθρωπο. Εγώ με τέτοιες αρχές είχα μεγαλώσει στη Ρωσία», καταλήγει ο Θεόδωρος Γαζελερίδης.
