Ο εορτασμός των εξηκοστών γενεθλίων του Βλαντίμιρ Πούτιν, έρχεται τη στιγμή που ο ρώσος Πρόεδρος είναι ένας από τους πιο ισχυρούς πολιτικούς του κόσμου. Τον δοξάζουν, ενώ ταυτόχρονα κάποιοι άλλοι τον δαιμονοποιούν. Τόσο στο εσωτερικό της χώρας, όσο και στο διεθνές στερέωμα, ο άνθρωπος Πούτιν αρχίζει σταδιακά να μετατρέπεται σε ένα εμπορικό σήμα, ένα (ιδεολογικοπολιτικό) σχήμα, μέσα στο οποίο ο καθένας μπορεί να βρει, αυτό ακριβώς, που θέλει να βρει.
Πως ο Πούτιν έγινε ένα ισχυρό brand name
Πριν από δύο χρόνια, το περιοδικό “Forbes”, τοποθέτησε τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη δεύτερη θέση της λίστας με τους «πιο σημαίνοντες πολιτικούς του κόσμου», μετά τον αμερικανό Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, αλλά πριν από τον κινέζο ομόλογό του, Χου Ζιντάο. Στην πραγματικότητα, αυτή δεν είναι μια σοβαρή εκτίμηση. Στη βάση αντικειμενικών παραμέτρων που αφορούν στα κράτη που κυβερνούν, ο επικεφαλής της Ρωσίας δεν μπορεί σήμερα να ασκεί μεγαλύτερη πολιτική επιρροή στις διεθνείς εξελίξεις, από ότι ο ηγέτης της Κίνας.
Ο Πούτιν ωστόσο, αξιολογείται ξεχωριστά από τη χώρα, της οποίας είναι επικεφαλής. Και σε αυτόν το δείκτη, η φήμη του ξεπερνά την αντίληψη της Ρωσίας σαν κράτος και σε αυτό μάλλον, δεν ευθύνεται ο ίδιος. Ο ρώσος Πρόεδρος, συνέπεσε να αποτελεί ιστορικά την πιο ζωντανή έκφραση της κατάστασης των πραγμάτων στον κόσμο. Ένα σύμβολο, που για ορισμένους είναι θετικό, για άλλους όμως, παρουσιάζεται με αρνητική χροιά, μέσα στη θολούρα της μεταβατικής περιόδου που βρίσκεται όλο το παγκόσμιο σύστημα και οι κρατικές οντότητες, που αποτελούν τις δομικές του συνιστώσες.
Η ιδεολογία του Πούτιν
Ο Πούτιν, ήρθε στην εξουσία με το σύνθημα «σταθερότητα στη Ρωσία», την εποχή που ο κόσμος είχε χορτάσει από τα πανηγύρια και τους εορτασμούς για την μεγάλη νίκη της Δύσης, τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου. Εισήλθε στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα, την ίδια στιγμή που ο κόσμος άρχισε να πέφτει σε μια περιδίνηση αβεβαιότητας, που περιστρεφόταν με ταχείς ρυθμούς, στο φόντο της κατάρρευσης της συνηθισμένης παγκόσμιας θεσμικής διάρθρωσης.
Οι πυρετώδεις προσπάθειες της Δύσης για την ενίσχυση του διεθνούς συστήματος που δημιουργήθηκε με «δυτικές προδιαγραφές», έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα. Το κατασκεύασμα άρχισε να τρίζει από όλες του τις πλευρές. Και επειδή το σύστημα είναι ένα και αδιαίρετο, οι συνέπειες ενός τυχαίου απερίσκεπτου βήματος, επιδρούν όσο ποτέ άλλοτε, σε όλους, χωρίς περιορισμό. Και η σταθεροποίηση στο εσωτερικό της χώρας, δεν συνδυάζεται με την αυξανόμενη αποσταθεροποίηση στον εξωτερικό παγκόσμιο περίγυρο. Με άλλα λόγια, ο Πούτιν βρέθηκε στο επίκεντρο μιας αντίφασης.
Από πολύ κόσμο ο Βλαντίμιρ Πούτιν θεωρείται ως ένας «υποδειγματικός» εχθρός του θεσμού του προόδου, ένα σύμβολο δηλαδή παρωχημένων απόψεων και ντεμοντέ προσεγγίσεων. Ο Πρόεδρος της Ρωσίας, αντιμετωπίζει όπως δείχνουν τα δείγματα γραφής του, με χαλαρή διάθεση και ενίοτε και με ξεσπάσματα οργής, τις πολιτικές πρακτικές των μεγάλων δυνάμεων, οι ενέργειες των οποίων φαίνεται ότι ταρακουνούν επίτηδες το διεθνές status quo, καταστρέφοντας και τα τελευταία στηρίγματα του.
Η Ευθύτητα του
Μέσα από τα άρθρα και τις δημόσιες ομιλίες του, ο Πρόεδρος Πούτιν αφήνει να διαχυθεί μια σκέψη: ο κόσμος είναι επικίνδυνος και απρόβλεπτος και οι ενέργειες των μεγάλων χωρών επιδεινώνουν τις υφιστάμενες απειλές. Αυτό φαίνεται σαν αυτονόητο, αλλά για κάποιον λόγο, οι μεσοπρόθεσμες και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες των πολέμων, των εισβολών, των παρεμβάσεων και των μεταρρυθμίσεων, εκπλήσσουν για πολλοστή φορά, ακόμα και τους ίδιους τους εμπνευστές τους. Η σύγχρονη ιστορία μας δίνει μυριάδες παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, με πιο πρόσφατα, τα γεγονότα που συντάραξαν το Ιράκ, την Λιβύη και τις άλλες αραβικές χώρες.
Ο Πούτιν δεν είναι ο μόνος που πιστεύει αυτές τις ιδέες, αλλά τα έφερε έτσι η ιστορία με αποτέλεσμα να έχει «βγει στην πρώτη γραμμή της αντίστασης». Βρέθηκε στην πρωτοπορία, επειδή η Ρωσία, παρά την πτώση της ισχύος της, ως παγκόσμια υπερδύναμη μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, παρέμεινε μία από τις πιο δραστήριες χώρες-παίκτες στη διεθνή σκακιέρα, με σαφώς σαφείς φιλοδοξίες. Ένας δεύτερος παράγοντας που δικαιολογεί τη θέση που βρίσκεται ο Πούτιν, είναι ο συνδυασμός των πυρηνικών δυνατοτήτων με το δυναμικό των φυσικών πόρων της Ρωσίας, που καθιστά σχεδόν αδύνατο, το να αγνοηθεί η γνώμη της. Τέλος, είναι και η ιδιαίτερη προσωπικότητα του Προέδρου. Τον χαρακτηρίζει μια μη-τυπική για τους πολιτικούς τόσο υψηλού επιπέδου, ευθύτητα, παρρησία και ειλικρίνεια.
Η προσωπικότητα του Πούτιν, ατού της Ρωσίας στην πολυπλοκότητα των σύγχρονων διεθνών σχέσεων
Πολλοί πιστεύουν, ότι ο Πούτιν ακολουθεί μια έξυπνη στρατηγική που καθοδηγείται από την «μεγάλη ιδέα»: προσεκτική επέκταση, αποκατάσταση της αυτοκρατορίας, ενίσχυση της καθετοποίησης στις κρατικές δομές εξουσίας και επιστροφή τελικά, στην ΕΣΣΔ. Και αυτό δίνει την εικόνα ενός προέδρου της Ρωσίας, με μια αύρα ισχύος. Εν τω μεταξύ, από ότι φαίνεται, ο ίδιος ο Πούτιν δεν πιστεύει σε αυτήν την στρατηγική.
Ο Πρόεδρος της Ρωσίας, είναι αντι-δραστικός, με την έννοια ότι αντίδραση, είναι η απάντησή του σε όλες τις άλλες μορφές πολιτικής δράσης. Δρα, μόνο σαν απάντηση σε ερεθίσματα και κινήσεις που προέρχονται είτε από το εξωτερικό, είτε από το εσωτερικό της χώρας. Έτσι, γνωρίζοντας την ακριβή προέλευση και τη φύση της πρόκλησης, μπορεί να αντιδράσει με ακρίβεια και χωρίς λάθη.
Η αντιδραστική φύση, σε μια άλλη ερμηνεία της έννοιας, είναι απόρριψη της αλλαγής, κάτι που στην αρχή δεν χαρακτήριζε τον Πούτιν. Αποκτάται στο μέτρο που ο ίδιος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το καινούργιο, για κάποιο λόγο, χειροτερεύει την κατάσταση.
Οι εξωτερικές αναταράξεις που επιδεινώνονται, ανησυχούν τον Πούτιν, κυρίως επειδή όταν συντονίζονται με τις εσωτερικές εκδηλώσεις αστάθειας, έχουμε υπέρθεση και ενίσχυσή τους. Όπως και οι προκάτοχοι του, τους ρώσοι συντηρητικοί , λέει συνεχώς ότι στην χώρα χρειάζεται χρόνος για μια σταθερή, βιώσιμη και οργανωμένη ανάπτυξη. Είναι πολύ νωρίς ακόμα να αφεθούν όλα για να τα παρασύρει το ρεύμα της δημοκρατικής ελευθερίας.
Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, έχουμε αποκαταστήσει το πλαίσιο του κράτους, το οποίο καταστράφηκε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Και τώρα, χρειάζεται χρόνος για να ολοκληρώσουμε το έργο μας, δήλωσε ο Πούτιν σε μια από τις προεκλογικές συναντήσεις, τον Φεβρουάριο του 2012. Ενδιαφέρουσα η επιλογή των λέξεων: δεν χρησιμοποίησε την «περεστρόικα» – ανασυγκρότηση, αναδιάρθρωση, λέξη που εισήγαγε στην πολιτική επικαιρότητα ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και θεωρείται από πολλούς σήμερα στη Ρωσία ως συνώνυμο της καταστροφής, αλλά τη «ντοστρόικα», ολοκλήρωση. Μια λέξη, που έχει την ίδια ρίζα στη ρώσικη γλώσσα, αλλά επεξηγηματικά εννοεί την προσεκτική ολοκλήρωση ενός έργου.
Ο Πούτιν, αντιλαμβάνεται ότι οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, με τις οποίες η αφυπνισμένη κοινωνία «χαιρέτησε» την επιστροφή του στην εξουσία, δεν έγιναν μόνο με την προτροπή της Δύσης (στο οποίο και ο ίδιος επίσης, πιστεύει), αλλά είναι και μια απόδειξη των κοινωνικών αλλαγών που συντελούνται. Σε αυτή την περίπτωση, είναι βέβαιο ότι οι διαφωνούντες, ακόμη και αν είναι ειλικρινείς στις προθέσεις τους, κάνουν λάθος. «Σύντροφοι», είναι ακόμα πολύ νωρίς, χρειάζεται χρόνος, αφήστε μας να ολοκληρώσουμε το έργο μας»…
Η ιστορία της Ρωσίας, έχει αποδείξει επανειλημμένως, ότι στους συντηρητικούς ποτέ δεν περίσσευε ο χρόνος, που αναζητούσαν. Κάτι συνέβαινε, και οι προσπάθειές τους, ακόμη και οι σωστές και εποικοδομητικές, γινόντουσαν στάχτη, μέσα στην φωτιά των μεγάλων αλλαγών. Μεταβολές, που δεν ήταν πάντα προς το καλύτερο, αλλά τη στιγμή που συνέβαιναν, κανείς δεν σκέπτονταν γι’ αυτό.
Επιστρέφοντας στο ύψιστο κρατικό αξίωμα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν έφερε μαζί του έτοιμες συνταγές για την επίλυση των προβλημάτων. Αλλά ήρθε με μια έντονη αίσθηση του κινδύνου και της αστάθειας του διεθνούς περιβάλλοντος. Είναι δύσκολο να κατηγορήσει κανείς τον Πούτιν για έλλειψη στρατηγικής. Ιδίως, επειδή στον απρόβλεπτο κόσμο που ζούμε, δεν την έχει κανένας άλλος και συνήθως είναι ουτοπικές οι μακροπρόθεσμες πολιτικές στρατηγικές. Η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει, ότι ακόμα και ένας καλομελετημένος και πολύ αξιόπιστος σχεδιασμός, μπορεί να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος. Ως ρεαλιστής και συντηρητικός, ο Πούτιν εκτιμά νηφάλια την πολυπλοκότητα του σημερινού γίγνεσθαι, αλλά δεν βρίσκει απαντήσεις στις προκλήσεις που συνεχώς πολλαπλασιάζονται.
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα Kommersant.ru
Πηγή: rbth.g
